Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2018.17-14
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 17, 2018
O układzie gniazdowym w dawnych słownikach
(On nesting layout in old dictionaries)

Authors: Anna Lenartowicz-Zagrodna ORCID
Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Łódź
Keywords: development of Polish lexicography Polish lexicography in the 16th to 19th centuries lexicographer workshop nesting layout
Data publikacji całości:2018
Page range:13 (229-241)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article presents the nesting layout, which is one of the four basic ways of arranging material (in addition to alphabetical, content and subject orders) in ancient lexicographical works, on the basis of the translation dictionaries of Jan Mączyński, Mikołaj Volckmar, Łukasz Brzezwicki, Andrzej Faber, Jerzy Koźmiński, Celestyn Mrongowiusz and the general dictionary of the Polish Language of Samuel Bogumił Linde. The purpose of the analysis was to find out the differences in nesting used by authors of dictionaries created between the 16th and 19th centuries. The article is an attempt to answer the questions of how the contemporary theoretical assumptions translate into practice of the above mentioned lexicographical works and what the nesting layout was. In the analyses there were many references to what researchers investigating ancient lexicons had established; in some cases their findings were verified.
Download file

Article file

Bibliography

1.Słowniki
2.Brzezwicki, Łukasz. Puerilia ex variis onomasticis excerpta et in usum iuventutis Poloniae publicata. Kraków: in Officina Typographica Martini Philipowski, 1632.
3.Faber, Andrzej. Celaryusz polski oder nach der Methode. Brzeg: Gottfried Tramp, bdw.
4.Koźmiński, Jerzy. Dictionarium Latino-Polonicum ad usum publicarum in regno Poloniae scholarum. Kraków: Typis et impensis Iosephi Zawadzki Universitatis Typographi, 1809.
5.Linde, Samuel Bogumił. Słownik języka polskiego. Warszawa: Drukarnia Księży Pijarów, 1807–1814.
6.Mączyński, Jan. Lexicon Latino Polonicum ex optimis Latinae linguae Scriptoribus concinnantum. Królewiec: 1564.
7.Mrongowiusz, Celestyn. Dokładny niemiecko-polski słownik. Królewiec: 1854.
8.Volckmar, Mikołaj. Dictionarium trium linguarum, Latine, Germanice et Polonice. Gdańsk: typis Martini Rhodi, 1605.
9.Opracowania
10.Barycz, Henryk. „Jan Mączyński, leksykograf polski XVI wieku”. Reformacja w Polsce III (1924): 218–255.
11.Gruszczyński, Włodzimierz. „Nie tylko łacina, czyli o językach zestawianych z polszczyzną w słownikach z XVI, XVII i XVIII wieku”. W: Problemy leksykografii. Historia – metodologia – praktyka, red. Włodzimierz Gruszczyński, Laura Polkowska, Kraków: Lexis, 2011, 53–72.
12.Kędelska, Elżbieta. Łacińsko-polskie słowniki drukowane pierwszej połowy XVI wieku i ich stosunek do źródeł czeskich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986.
13.Kędelska, Elżbieta. Studia nad leksykografią polsko-łacińską drugiej połowy XVI wieku. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1995.
14.Lenartowicz-Zagrodna, Anna. „O układzie alfabetycznym w dawnych słownikach przekładowych”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 51/2 (2017), 83–98.
15.Lenartowicz-Zagrodna, Anna. „Polsko-łacińskie słowniki Łukasza Brzezwickiego. Między Volckmarem a Knapskim”. Język Polski 4 (2017): 91–103.
16.Lewandowski, Ignacy. „Koncepcja i wzory Łacińsko-polskiego Leksykonu Jana Mączyńskiego (1564)”. Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 102, (za rok 1985), (1987): 3–7.
17.Lewandowski, Ignacy. „Leksykograficzne założenia i wzory Słownika łacińsko-polskiego Jana Mączyńskiego (1564 r.)”. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae IX (1993): 131–159.
18.Lewandowski, Ignacy. „Leksykograficzne założenia i wzory”. W: Leksykon łacińsko-polski Jana Mączyńskiego. Wybór tekstów – opracowanie, oprac. Henryk Barycz, Władysław Kuraszkiewicz, Ignacy Lewandowski. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1996, 91–134.
19.Matuszczyk, Bożena. Słownik języka polskiego S.B. Lindego. Warsztat leksykografa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2006.
20.Nowowiejski, Bogusław. Niemiecko-polski słownik Mrongowiusza. Źródło do historii polskiej leksyki i leksykografii. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2011.
21.Urbańczyk, Stanisław. Słowniki i encyklopedie: ich rodzaje i użyteczność . Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2000.
22.Walczak, Bogdan. „Słownik Murmeliusza na tle leksykografii polskiej XVI wieku”. Rocznik Wieluński 1 (2001): 7–16.
23.Walczak, Bogdan. Słownik wileński na tle dziejów polskiej leksykografii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1991.
24.Żmigrodzki, Piotr. Wprowadzenie do leksykografii polskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003.