Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2016.15-02
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 15, 2016
Strukturalno-semantyczna analiza słownictwa z komponentem nazwy barwy złotej w lirykach Leopolda Staffa (część trzecia)
(Structural and semantic analysis of the vocabulary with a component of the name of one colour – złoty ‘gold(en)’ – in the lyric of Leopold Staff (part three))

Authors: Mirosława Białoskórska
Uniwersytet Szczeciński, Wydział Filologiczny, Szczecin
Keywords: poet’s idiolect word formation the colour (hue) of gold
Data publikacji całości:2016
Page range:19 (19-37)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

An analysis of the material shows that the poet used such techniques of creating adjectival,substantive and verbal derivatives with a component of a golden colour that made it possible toexpress:a) a degree of subduing or intensifying the colour (gradual adjectives: goldish (Polish: złotawy),pale gold (Polish: bladozłoty);b) the essence of the colour in relation to an accompanying noun (for example, qualitative adjectives:golden/amber (Polish: złocisty), super golden/amber (Polish: przezłocisty);c) the phenomenon of a colour state (using verbs that describe a state: to gild, to shine like gold,to take on a golden colour [złocić, złocić się, ozłacać, rozzłocić]; verbal nouns: złocenie);d) a degree of metaphorising of synthetic adjectival-substantive forms instead of nominalgroups (for example, złotowłosy ‘with golden hair (golden-haired)’, złocistokłosy ‘of goldenspikes (ears of grain)’, złotobramny ‘of/with (a) golden gate(s)’;e) adjectives containing two colours (for example, zielonozłoty golden green, modro-złoty‘golden (dark) blue’, krwawozłoty ‘golden blood-red’, złotopłowy ‘golden tawny’);which affected the economy of his poetic expression. Thanks to the above-mentioned techniquesthe poet created a colourful language to describe animated and inanimate nature; he providedpositively valorised descriptions of golden hair of some characters and the beauty of the artefactsthat create material culture of the people.
Download file

Article file

Bibliography

1.Opracowania
2.Badyda E., Świat barw – świat znaczeń w języku poezji Zbigniewa Herberta, Gdańsk 2008.
3.Białoskórska M., Obrazy poetyckie z komponentem barwy złotej w lirykach Leopolda Staffa, w: Barwa w języku, literaturze i kulturze, cz. 4, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2013, s. 71–84.
4.Białoskórska M., Pole błękitu w lirykach Leopolda Staffa, w: Barwa w języku, literaturze i kulturze, cz. 2, pod red. E. Komorowskiej i D. Stanulewicz, Szczecin 2011, s. 103–125.
5.Białoskórska M., Stratyfikacja słownictwa z komponentem nazwy barwy złotej w lirykach Leopolda Staffa, „Studia Językoznawcze”. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, Szczecin 2015, t. 14, s. 25–41.
6.Handke K., Budowa morfologiczna i funkcje compositów polskich (z uwzględnieniem innych języków zachodniosłowiańskich), Wrocław 1976.
7.Kallas K, Derywaty gradacyjne, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, cz. 2, pod red. R. Grzegorczykowej, R. Laskowskiego, H. Wróbla, wydanie drugie zmienione, Warszawa 1998, s. 502.
8.Kallas K., Typy złożeń ze względu na charakter gramatyczny członów, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, cz. 2, pod red. R. Grzegorczykowej, R. Laskowskiego, H. Wróbla, wydanie drugie zmienione, Warszawa 1998, s. 513.
9.Karpluk M., O języku poezji Jana Kochanowskiego. Dokończenie, „Język Polski” 1975, z. 2.
10.Kochanowski J., Dzieła polskie. Oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1960.
11.Kurek M., Kolor w poezji Stanisław Grochowiaka, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Językoznawcze, Poznań 1997, s. 132–147.
12.Laskowski R., Paradygmatyka. Czasownik, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, cz. 1, Warszawa 1998, s. 191–192.
13.Maciejewska I., Leopold Staff. Lwowski okres twórczości, Warszawa 1965.
14.Maciejewska I., Leopold Staff. Warszawski okres twórczości, Warszawa 1973.
15.Rychter J., Językowa kreacja barw w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Szczecin 2014.
16.Seniów A., Barwa złota w utworach lirycznych Juliana Tuwima, „Studia Językoznawcze”. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, Szczecin 2012, t. 11, s. 187–207.
17.Skubalanka T., O stylu poetyckim i innych stylach języka. Studia i szkice teoretyczne, Lublin 1995.
18.Tokarski R., Modyfikacje znaczenia słowa w tekście poetyckim „Chmura” w poezji L. Staffa, w: idem, Znaczenie słowa i jego modyfikacje w tekście, Lublin 1987, s. 152–233.
19.Tokarski R., Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Lublin 1995, s. 116–119.
20.Winkler-Leszczyńska I., Sufiksy przymiotnikowe -ity, -isty, -aty, -asty w języku polskim na tle ogólnosłowiańskim, Ossolineum 1964.
21.Słowniki
22.Długosz-Kurczabowa K., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2005.
23.Słownik języka Adama Mickiewicza, pod red. K. Górskiego, S. Hrabca, t. 1–11, Wrocław 1962–1983.
24.Słownik języka polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, t. IV (L–Nić), Warszawa 1963.
25.Słownik języka polskiego, pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego, W. Niedźwiedzkiego, t. 1–8, Warszawa 1900–1927.
26.Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, pod red. M. Kucały, t. V (T–Ż), Kraków 2012.