Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2023.22-08
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 22, 2023
Kierunki badań nad językową kreacją świata w tekście literackim – w poszukiwaniu złotego środka?
(Lines of research on linguistic creation of the world in a literary text – in search of the golden mean?)

Authors: Elżbieta Skorupska-Raczyńska ORCID
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Keywords: linguistic creation of the world open linguistics structuralism cognitive linguistics
Data publikacji całości:2023-12-31
Page range:15 (95-109)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The aim of the paper is to analyse the development of research on linguistic creation of the world in artistic writing, both in poetry and prose, and to attempt to show the lines of research evolution on the basis of research papers, their methodologies and achieved results. The research material consists of both texts (articles and monographs) that indicate its scope by using the phrase linguistic creation of the world in their titles as well as those whose modified title and goals suggest that they are of interest to the current study. The analysis of more than 30 selected publications and their methodological similarities and differences, allows to distinguish between three current lines of research, i.e. textual-stylistic, structural-semantic and cognitive.
Download file

Article file

Bibliography

1.Białoskórska, Mirosława. „Stratyfikacja słownictwa z komponentem nazwy barwy złotej w lirykach Leopolda Staffa (część druga)”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 14 (2015): 25–41.
2.Bieńkowska, Danuta, Elżbieta Umińska-Tytoń. „Językowa kreacja miasta i jego mieszkańców w łódzkich tekstach folklorystycznych”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 14 (2015): 43–55.
3.Boryś, Wiesław. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.
4.Ciarkowska, Aleksandra. „Językowa kreacja dziecka w Konopielce Edwarda Redlińskiego”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 18 (2019): 31–41.
5.Ciarkowska, Aleksandra. „Językowa kreacja ojca w Nagim sadzie Wiesława Myśliwskiego”. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 57 (2019): 37–48.
6.Furdal, Antoni. Językoznawstwo otwarte. Opole: Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1977.
7.Gajda, Stanisław. „Stylistyka funkcjonalna, stylistyka pragmatyczna, stylistyka kognitywna”. W: Polska genologia lingwistyczna, red. Danuta Ostaszewska, Romuald Cudak, 143–149. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
8.Grzegorczykowa, Renata. „Jak rozumieć kreatywny charakter języka?”. W: Kreowanie świata w tekstach, red. Andrzej Maria Lewicki, Ryszard Tokarski, 13–24. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1995.
9.Grzelakowa, Eliza. „Językowo-kulturowa kreacja starości”. Studia Europaea Gnesnensia 13 (2016): 225–247.
10.Handke, Kwiryna. „Badacz języka wobec triady: pisarz – tworzywo językowe – tekst (studium warsztatowe)”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 17 (2018): 7–21.
11.Hawrysz, Magdalena. „Językowa kreacja wizerunków władców w średniopolskim piśmiennictwie historiograficznym – przyczynek do badań dyskursu tożsamościowego”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 14 (2015): 209–224.
12.Helman, Marta. „Językowa kreacja ubóstwa i zbytku w Lalce Bolesława Prusa”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 5 (2006), 81–97.
13.Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1990.
14.Językoznawstwo strukturalne. Wybór tekstów, red. Halina Kurkowska, Adam Weinsberg. Warszawa: Wydawnictwo PWN 1979.
15.Kępka, Izabela. „A ja powiedam: pierwsze miasto w świecie: Dantcig – językowa kreacja przestrzeni społecznej XVII-wiecznego Gdańska w powieści Jadwigi Łuszczewskiej Panienka z okienka”. W: Językowy, literacki i kulturowy obraz Pomorza. T. 4, red. Zenon Lica, Aneta Lica, Karolina Czemplik, 98–117. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2018.
16.Kępka, Izabela. „Gdy królewską godność zachowały tylko kamienne lwy..., czyli o językowej kreacji lwa w piosenkach Jacka Kaczmarskiego”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 24 (2017), 2: 59–71.
17.Kępka, Izabela. „Językowa kreacja nieba i piekła w Tragedii o bogaczu i Łazarzu z 1643 roku”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 23 (2016), 1: 39–53.
18.Kępka, Izabela. „Językowa kreacja psa i jej funkcje w poezji Jacka Kaczmarskiego”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 16 (2017): 135–148.
19.Kępka, Izabela. „Oto jest wilk wolny! – kreacja wilka jako symbolu wolności w poezji Jacka Kaczmarskiego”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 17 (2018): 177–189.
20.Kępka, Izabela, Lucyna Warda-Radys, „Językowa kreacja gdańskich kamieniczek w powieści Deotymy Panienka z okienka”. W: Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, red. Małgorzata Święcicka i Monika Peplińska, 525–537. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2019. Kępka, Izabela, Lucyna Warda-Radys. „Językowa kreacja Kaszubów w utworze Śpiewaj ogrody Pawła Huellego”. W: Język – Szkoła – Religia 13 (2018), 2: 66–86.
21.Kopaliński, Władysław. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1995.
22.Kresa, Monika. „Nie tylko koniec świata – językowa kreacja Ryszarda Popiołka, bohatera serialu Dom w reż. Jana Łomnickiego”. W: Seriale w kontekście kulturowym. Język, odbiór, interpretacja, red. Monika Cichmińska, Alina Naruszewicz-Duchlińska, Piotr Przytuła, 48–59. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2017.
23.Książek-Bryłowa, Władysława, Barbara Lipniacka. „Językowy obraz wroga w Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 1 (2002): 151–176.
24.Kuska, Wojciech. Językowo-kulturowa kreacja rodziny w powieściach Wiesława Myśliwskiego. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża, 2020.
25.Machnicka Violetta, „Językowa kreacja koncertu skrzypcowego w bajce Igora Sikiryckiego O komarze i orkiestrze”. Ogród: materiały naukowe Warszawskiego Koła Polonistów 30 (2017), 1/4: 341–357.
26.Mariak, Leonarda. Obraz Boga w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, 5 (2006): 127–148.
27.Mariak, Leonarda. „Językowa kreacja miłości w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza”. Slavia Occidentalis 65 (2008): 55–76.
28.Modrzejewska, Róża. „Językowa kreacja świata starego Szlangbauma w Lalce Bolesława Prusa”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 12 (2013): 107–120.
29.Pajdzińska, Anna, Ryszard Tokarski. „Językowy obraz świata – konwencja i kreacja”. Pamiętnik Literacki 87 (1996), 4: 144–158.
30.Pietrzak, Magdalena. Językowe środki kreowania postaci w twórczości historycznej Henryka Sienkiewicza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2004.
31.Rychter, Joanna. Językowa kreacja barw w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014.
32.Rychter, Joanna. Językowa kreacja przyrody nieożywionej w utworach poetyckich Juliusza Słowackiego. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2009.
33.Seniów, Adriana. Językowa kreacja świata kobiet w wybranych powieściach Elizy Orzeszkowej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2011.
34.Skorupska-Raczyńska, Elżbieta. „Funkcja barw w językowej kreacji wybranych postaci w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej”. W: Twórczość Elizy Orzeszkowej, red. Krzysztof Stępnik, 93–107. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001.
35.Skorupska-Raczyńska, Elżbieta. „Językowa kreacja lasu w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej”. Zeszyty Naukowe PWSZ 1 (2006): 137–146.
36.Skorupska-Raczyńska, Elżbieta. Językowa kreacja świata w utworach Elizy Orzeszkowej (wybrane zagadnienia). Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża, 2016.
37.Skorupska-Raczyńska, Elżbieta. Kreacja ojca w powieściach nadniemeńskich Elizy Orzeszkowej (studium językowo-stylistyczne). Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe PWSZ, 2013.
38.Skorupska-Raczyńska, Elżbieta. Żydzi w powieściach współczesnych Elizy Orzeszkowej (studium językowo-kulturowe). Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża, 2022.
39.Skubalanka, Teresa. „Językowa kreacja Jacka Soplicy (księdza Robaka)”. W: tejże, Mickiewicz, Słowacki, Norwid. Studia nad językiem i stylem, 20–33. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1997.
40.Skubalanka, Teresa. Podstawy analizy stylistycznej. Rozważania o metodzie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001.
41.Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Antonii Kryński, Witold Niedźwiedzki. T. I–VIII. Warszawa: Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego, 1900–1927.
42.Szczaus, Agnieszka. „Językowa kreacja wierzeń Prusów w powieści ks. Stanisława Kujota Pierwsze nawrócenie Prusaków (1877–1878)”. Prace Filologiczne 73 (2019): 395–412.
43.Szlachta, Agnieszka. „Funkcja barw w powieści Bambino Ingi Iwasiów”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, 13 (2014): 275–286.
44.Tabakowska, Elżbieta. Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego. Kraków: Polska Akademia Nauk, 1995.
45.Tatarkiewicz. Władysław. Historia filozofii. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
46.Tokarski, Ryszard. „Słownictwo jako interpretacja świata”. W: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, red. Jerzy Bartmiński. T. 2, 335–362. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1993.
47.Winiarska, Justyna. „Kognitywizm – językoznawstwo otwarte?”. W: Metodologie językoznawstwa. Od genu do dyskursu, red. Piotr Stalmaszczyk, 27–48. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2011.
48.Wysoczański, Włodzimierz. „Językoznawstwo otwarte na przełomie XX i XXI wieku. Wybrane dziedziny”. Rozprawy Komisji Językowej 40 (2013): 3–38.