Studia Administracyjne

Wielkie Księstwo Poznańskie utworzono na mocy postanowienia kongresu wiedeńskiego w 1815 roku. Obejmowało zachodnie obszary zlikwidowanego Księstwa Warszawskiego. Status polityczny Wielkiego Księstwa Poznańskiego nie odbiegał od statusu innych prowincji, stanowiło ono integralną część Prus i podlegało władzy króla. Rząd pruski wprowadził jedynie pewne oznaki odrębności narodowej w postaci instytucji namiestnika, praktycznie nieposiadającego żadnych uprawnień. Władzę państwową reprezentował nadprezydent. Był on pełnomocnikiem króla i w jego imieniu kierował wszystkimi sprawami dotyczącymi Księstwa jako całości. Pod względem administracyjnym Wielkie Księstwo Poznańskie składało się z dwóch okręgów rejencyjnych (poznańskiego i bydgoskiego). Rejencje dzieliły się na powiaty, a te z kolei na gminy wiejskie i miejskie. Po upadku powstania listopadowego (1830–1831) władze pruskie podjęły proces germanizacji ludności polskiej. Zlikwidowano stanowisko namiestnika, a nowy nadprezydent podjął działania zmierzające do odsunięcia szlachty i duchowieństwa od wpływu na społeczeństwo. W 1848 roku doszło do zatarcia odrębności ustrojowej Wielkiego Księstwa Poznańskiego wraz z nazwą, którą władze pruskie zmieniły w 1849 roku na nową – „prowincja poznańska” i posługiwały się nią aż do końca zaborów.