Rocznik Komparatystyczny

ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2017.8-08
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / 8 (2017)
Polska recepcja Księcia Machiavellego – rozpoznania wstępne

Autorzy: Agnieszka Pietryka
Uniwersytet Szczeciński
Słowa kluczowe: komparatystyka literacka recepcja przekład Niccolò Machiavelli Il Principe
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:19 (169-187)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

The reception of The Prince by Machiavelli in Poland was a matter not only complex but above all burdened with stereotypes. It has been researched by Ulewicz, Barycz, Grzybowski, Malarczyk and Tygielski. There still remains, however, much to be done to reveal the full picture of the reception of The Prince (and other works of the Florentine). An important but neglected aspect is the translations of Machiavelli’s treatise into the national language. The first printed rendition appeared as late as 1868, authored by Antoni Sozański. The translator was clearly guided by the intention to rehabilitate the Florentine and his works in the eyes of a Polish reader so that he could make use of his advice in the struggle for independence. Wincenty Rzymowski, the author of another rendition of The Prince (of 1917), adopts a similar attitude. It is visible he strove to alleviate the effects of the black legend of Machiavelli, seen as a teacher of duplicity and deceit, so that his most famous treatise could be accepted by the Poles as helpful in their fight for a free homeland. An entirely different approach to the original is evinced by Czesław Nanke, who translated The Prince three years later. His Polish rendition closely mirrors the original, seeking objectivism in the portrayal of the doctrine of Machiavelli at the expense of ideologizing. Anna Klimkiewicz, drawn to the treatise in 2005 with the intention of translating it not because of its practical dimension but its significance for the European thought, was similarly inspired. The newest indirect translation from English (2010) is the one in which the translator – Zdzisław Płoski – makes a shift from the sphere of political writing to business. His The Prince is a guide on how to exercise control understood more as a management of a corporation rather than a state. So far the translations have not been the subject of research among Polish comparatists. Such key categories for the thought of Machiavelli as virtù, fortuna and occasione have yet to be discussed.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Barycz, Henryk. „Myśl i legenda Machiavellego w Polsce w wieku XVI–XVII”. Tegoż. Spojrzenia w przeszłość polsko-włoską. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965. 267–299.
2.Fiktus, Paweł. „Interpretacje virtù Machiavellego w nauce polskiej”. Studia Erasmiana Wratislaviensa, 2 (2008): 105–116.
3.Grzybowski, Konstanty. „Wstęp”. Niccolò Machiavelli. Książę. Tłum. Wincenty Rzymowski. Oprac. Konstanty Grzybowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979. III–CIII.
4.Klimkiewicz, Anna, „Wstęp do przekładu”. Niccolò Machiavelli. Książę. Tłum. i wstęp Anna Klimkiewicz. Kraków: Zielona Sowa, 2005. 5–9.
5.Kozak, Jolanta. „Skopostheorie, czyli: cel uświęca środki”. Przekład literacki jako metafora: między logos a lexis. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. 159–163.
6.Machiavelli, Mikołaj. Książę. Tłum. Wincenty Rzymowski. Oprac. Konstanty Grzybowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980.
7.Machiavelli, Niccolò. Il Principe. Edizione Nazionale delle Opere di Niccolo Machiavelli – I/1. A cura di Mario Martelli. Corredo filologico a cura di Nicoletta Marcelli. Roma: Salerno Editrice, 2006.
8.------. „Książę”. Tłum. Czesław Nanke. Wybór pism. Oprac. Krzysztof Żaboklicki. Wstępem opatrzył Jan Malarczyk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972. 139–230 [Wydanie to nie zawiera przedmowy tłumacza – korzystałam z jej przedruku w innym wydaniu].
9.------. Książę. Tłum. i wstęp Anna Klimkiewicz. Kraków: Zielona Sowa, 2005.
10.------. Książę: Cel uświęca środki. Tłum. Zdzisław Płoski. Przekład z angielskiego tłumaczenia W.K. Marriotta. Gliwice: Onepress, 2010.
11.Malarczyk, Jan. „Machiavelli w Polsce”. Niccolò Machiavelli: paradoksy losów doktryny. Red. Anita Tomasiak-Brzost. Warszawa: Książka i Wiedza, 1974. 167–185.
12.------. „Wstęp”. Niccolò Machiavelli. Wybór pism. Oprac. K. Żaboklicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972. 7–90.
13.„Mikołaja Machiavella Traktat o księciu”. Tłum. Antoni Sozański. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1868. Drugie wydanie tego samego tłumaczenia: Sambor: w drukarni J. Czaińskiego, 1879.
14.Miszalska, Jadwiga, Gurgul, Monika, Surma-Gawłowska, Monika, Woźniak, Monika. Od Boccaccia do Eco. Włoska proza narracyjna w Polsce (od XVI do XXI wieku). Kraków: Collegium Columbinum, 2011.
15.Miszalska, Jadwiga. Z ziemi włoskiej do Polski… Przekłady z literatury włoskiej w Polsce do końca XVIII wieku. Kraków: Collegium Columbinum, 2015.
16.Nanke, Czesław. „Przedmowa tłumacza”. Niccolò Machiavelli. Książę. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2007. 5–25.
17.Płoski, Zdzisław. „Od tłumacza”. Niccolò Machiavelli. Książę: Cel uświęca środki. Tłum. Zdzisław Płoski. Przekład z angielskiego tłumaczenia W.K. Marriotta. Gliwice: Onepress, 2010. 5–6.
18.Rzymowski, Wincenty. „Przedmowa tłomacza”. Mikołaj Machiavelli. Książę: (Il principe). Tłum. i przedmowa Wincenty Rzymowski. Warszawa: F. Hoesick, 1917. I–XVI.
19.Sozański, Antoni. [„Przedmowa”]. Mikołaja Machiawella „Traktat o księciu”. Tłum. Antoni Sozański. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1868. 5–6. Drugie wydanie tego samego tłumaczenia: Sambor: w drukarni J. Czaińskiego, 1879.
20.Tygielski, Wojciech. Włosi w Polsce XVI i XVII wieku. Utracona szansa na modernizację. Warszawa: Więzi, 2005. 427–437.
21.Ulewicz, Tadeusz. Iter romano-italicum polonorum, czyli o związkach umysłowo-kulturalnych Polski z Włochami w wiekach średnich i renesansie. Kraków: Universitas, 1999.