Przegląd Zachodniopomorski

„Życie niemiecko-polskie Karola Czejarka – księgarza, organizatora i współorganizatora instytucji oraz społecznego ruchu kulturalnego na Pomorzu Zachodnim, germanisty, autora licznych publikacji” - to niemalże minimonografia przedstawiająca sylwetkę profesora Karola Czejarka, który w latach 1948-1973 mieszkał w Szczecinie. To postać byłego księgarza i animatora kultury na Pomorzu Zachodnim, kolarza z osiągnięciami, germanisty, doktora nauk humanistycznych Uniwersytetu Szczecińskiego. Profesora nadzwyczajnego Akademii Humanistycznej im Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, emerytowanego pracownika naukowo-dydaktycznego Instytutu Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, autora, redaktora i współredaktora. Maria Jaremek zawarła w tym tekście ocenę pracy zawodowej i naukowej prof. Karola Czejarka, a także jego zainteresowania, dokonania translatorskie oraz działania na rzecz pojednani i współpracy polsko-niemieckiej. Karol Czejarek - wnuk Karola Czejarka, śląskiego Polaka mieszkającego w Zabrzu, wówczas (Hindenburg), syn Romana Czejarka i Marii Czejarek z d. Mellin - urodził się 12 sierpnia 1939 roku w Berlinie. Jego rodzice podczas II wojny światowej doświadczyli przykrego losu przesiedlenia z rodzinnego Zabrza, a potem ponownego przesiedlenia (wypędzenia) z Berlina. Ośmioletni Karol jest przykładem losu dziecka przesiedlonego i dziecka dorastającego w powojennym Szczecinie. Karol, po stracie ojca (zmarł w 1953 roku w Szczecinie) oraz matki (jako Niemka nie mogła dostać pracy), która wraz z trzynastoletnią siostrą Karola Annemarie w 1957 roku wyjechała do rodzinnego miasteczka Ahrbergen, pomiędzy Hannoverem a Hildeshaim – uczeń II liceum Ogólnokształcącego im. Mieszka I w Szczecinie pozostał sam. Ucząc się podejmował się różnych prac, żeby móc przeżyć. Nauką, zdolnościami, wytrwałością i ciężką pracą na rzecz rozwoju kultury dochodził po szczeblach rozwoju zawodowego, do coraz lepszych stanowisk w Ministerstwie Kultury, by następnie zająć się pracą dydaktyczną i naukową. Karol Czejarek jest tłumaczem na język polski książek wielu wybitnych pisarzy niemieckich. Szczególnym sentymentem darzy twórczość Hansa Hellmuta Kirsta, byłego nazisty, który jako pierwszy odsłonił nazizm, obnażając metody stosowane przez brunatną politykę Hitlera i przestrzegając przed jej nawrotem. I to jemu głównie poświęcił swój czas tłumacząc jego Dzieła zebrane obejmujące ponad 40 tomów. Własne doświadczenia prof. Karola Czejarka, a przede wszystkim krzywdy wyrządzone Polakom przez nazistów podczas II wojny światowej ukierunkowały zapewne jego zainteresowania germanistyką, lingwistyką stosowaną i badaniami nad kwestiami: wypędzenia i przesiedlenia, problemów małżeństw mieszanych oraz wysiłków w kierunku polsko-niemieckiego pojednania i współpracy kulturalnej pomiędzy tymi narodami - w nadziei, aby okrutna historia więcej się nie powtórzyła. Owocem tej współpracy jest m.in. publikacja pod red. Karola Czejarka, Tomasza G. Pszczółkowskiego i współpracy Axela Schmidta-Gödelitza Historia pamięcią pisana. Biografie polsko-niemieckie, Cz. I (1014) i Cz. II (2017). Postawa prof. Karola Czejarka jest wzorem do naśladowania, a przytoczone w tym referacie obszerne fragmenty tekstów wielu autorów dowodzą tezie, iż nie należy żyć tylko przeszłością, ale iść do przodu i budować wspólną przyszłość.