Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2019.1-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 1 2019
Czechosłowacka żegluga na Odrze w latach 1947-1957. Część II.

Autorzy: Ryszard Techman
Słowa kluczowe: żegluga czechosłowacka żegluga odrzańska transport wodny śródlądowy eksploatacja Odry Czechosłowacja
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:23 (5-27)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Transportowe wykorzystanie Odry przez Czechosłowację w pierwszej dekadzie po zakończeniu II wojny światowej, rzeki, która oprócz Łaby i Dunaju miała być ważną drogą dla handlu zagranicznego tego kraju, umożliwiał polsko-czechosłowacki Układ Komunikacyjny z 4 lipca 1947 roku. Zapewniał on państwu nad Wełtawą m.in. szerokie uprawnienia w porcie szczecińskim (specjalny rejon) oraz uprzywilejowaną pozycję w żegludze rzecznej i morskiej. Praga powierzyła powstałej 12 maja 1948 roku we Wrocławiu spółce z o.o. Czechosłowacja Żegluga na Odrze (CSPO) przewozy towarów na tej rzece wraz z jej dopływami, jak również łączącymi się z nią niemieckimi kanałami, prowadzenie stoczni oraz pomocniczych warsztatów dla naprawy własnego taboru. W części I, wcześniej publikowanej przez autora, zilustrowano początki tworzenia CSPO, jej usytuowanie w systemie prawnym Polski, organizację wewnętrzną oraz stan liczbowy i strukturę personelu. Część II, obecnie drukowana, szeroko ujmuje działalność gospodarczą Czechosłowackiej Żeglugi na Odrze poprzez charakterystykę zasad wspólnej eksploatacji ze stroną polską, posiadanego taboru pływającego i wyników przewozowych. Szczegółowo omówiono problemy nawigacyjne, sezonowości pracy, niedostatku towarów do transportu Odrą, wysokich kosztów przeładunku w portach Koźla i Gliwic, a więc tych czynników, które wpływały na rentowność obcej żeglugi rzecznej w Polsce. Kończy tę część analiza przyczyn opuszczenia Odry przez Czechosłowację (rezultatu zwłaszcza deficytowości jej transportu) na tle wcześniejszych rokowań w Polsce w sprawie nowego Układu Komunikacyjnego (zawartego 13 stycznia 1956 roku), jego postanowień dla władz w Pradze i kolejnych uregulowań handlowo-przewozowych.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Archiwum Akt Nowych w Warszawie: Ministerstwo Ziem Odzyskanych, sygn. 347, 955; Ministerstwo Żeglugi, sygn. 121, 598, 1538; Ministerstwo Żeglugi i Gospodarki Wodnej, sygn. 16/6.; Urząd Rady Ministrów, sygn. 2/332.
2.Archiv Ministerstva zahraničních věcí Praha: Teritorilní odbor, kr. 2, 3, 4; Zaztupitelsky Úřad Varšava 1945–1955, kr. 91, 98.
3.Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie, zespół 28, w. 13, t. 80.
4.Archiwum Państwowe w Szczecinie: Państwowa Żegluga na Odrze, sygn. 22, 38; Polska Izba Handlu Zagranicznego, Oddział Morski w Szczecinie, sygn. 34, 60, 77; Urząd Pełnomocnika Rządu do Zagospodarowania Portu Szczecińskiego, sygn. 4; Urząd Wojewódzki Szczeciński, sygn. 947, 1369.
5.Archiwum Państwowe we Wrocławiu: Państwowa Żegluga na Odrze – Dyrekcja we Wrocławiu, sygn. 2/41; Zjednoczenie Żeglugi Śródlądowej, sygn. 2/529.
6.Národní archiv Česke republiky Praha: Ministerstvo Dopravy I, kr. 298, 383, 810, 813, 821, 822; Ministerstvo Dopravy II, kr. 685, 735; Úřad předsednictva vlady – běžná spisovna, kr. 958; Úřad předsednictva vlady – tajná spisovna, kr. 1276, 1286.
7.Szczepańska A., Warszawa–Praga 1948–1968: od nakazanej przyjaźni do kryzysu, Szczecin 2011.
8.Techman R., Czechosłowacka żegluga na Odrze w latach 1947–1957. Cz. I, „Przegląd Zachodniopomorski” 2018, z. 1.
9.Techman R., O sytuacji czechosłowackich przedsiębiorstw morskich w Polsce w połowie lat 50. XX w., „Teki Archiwalne” 2006, t. 9 (31).
10.Techman R., Umowy polsko-radzieckie o przewóz ładunków Odrą w latach 1947–1951, „Zeszyty Odrzańskie” 2001, nr 20.
11.Techman R., Zawadka M., Armia radziecka na Odrze po II wojnie światowej, „Studia Śląskie” 2001, t. 60.
12.Zawadka M., Odrzańska żegluga śródlądowa w okresie planu sześcioletniego, „Zeszyty Odrzańskie” 2002, nr 22.
13.Zawadka M., Społeczne i gospodarcze aspekty wykorzystania Odry po II wojnie światowej, 1999, mps rozprawy doktorskiej, Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego.