Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2015.3-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 3 2015
OTAKAR VÁVRA I KINO PROTEKTORATU CZECH I MORAW

Autorzy: Mariusz Guzek
dr, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Humanistyczny
Słowa kluczowe: ruch oporu kolaboracja II wojna światowa Otakar Vávra Protektorat Czech i Moraw kino czeskie
Data publikacji całości:2015
Liczba stron:19 (145-163)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Otakar Vávra jest jednym z najciekawszych reżyserów kina europejskiego i to nie tylko z uwagi na trwającą ponad osiemdziesiąt lat aktywność zawodową. Jego formuła twórcza polegała na adaptowaniu rodzimej literatury, wykorzystaniu medium filmowego dla odautorskiego, artystycznego komentowania świata, traktowaniu kina jako segmentu kultury, a nie jej wyłącznego centrum. Reżyserski projekt zatem musiał uwzględniać XX-wieczną politykę, która miotała Czechosłowacją od porządków demokratycznych po totalitarne. Wśród tych ostatnich szczególny jest okres od marca 1939 do maja 1945 roku,kiedy to po dyktacie monachijskim rozpadła się Czechosłowacja, a w jej miejsce powstało Państwo Słowackie i Protektorat Czech i Moraw. Czeska kinematografia narodowa stała się wtedy swoistą szachownicą, na której ścierały się ambicje poszczególnych reżyserów i producentów, dyrektywy Urzędu Protektora, rozbudzone oczekiwania czeskich kolaborujących z Niemcami aktywistów, odwaga i podłość poszczególnych ludzi. W takich warunkach Otakar Vávra nakręcił 12 filmów, miał kontakt zarówno z konspirującymi branżystami tworzącymi podwaliny przyszłej powojennej kinematografii (Vladislav Vančura), jak i kolaborującymi dyktatorami Barrandova (Miloš Havel). W jego filmach grały ulubienice niemieckich dygnitarzy (Lída Baarová, Adina Mandlová) a także ofiary hitlerowskiego terroru (Anna Letenská). Filmy Vávry z okresu Protektoratu oglądane po latach (a zachowały się wszystkie) mogą być traktowane jak tworzywo dla rozmaitych strategii interpretacyjnych, z których ważna, ale nie jedyna, jest perspektywa biograficzna dotycząca reżysera.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bednařík P., Arizace české kinematografie, Praha 2003.
2.Blažejovský J., Dobové tance kolem života a díla Otakara Vávry, Studia Moravica. Acta Universitatis Palackianae Olomucensis, „Moravia” 2008, nr 6 2008.
3.Brandes D., Češi pod německým protektorátem, Praha 2000.
4.Březina V., Lexikon českého filmu. 2000 filmů 1930–1996, Praha 1996.
5.Brožová V., Winter Z., Velkofilm, a historický film, „Iluminace 3”, 1991, nr 1.
6.Čvančara J., Z jevištĕ na popravištĕ. Přibeh herečky Anny Čalounové-Letenské, „Pamĕť a dĕjiny” 2009, č. 2.
7.Dvořáková T., Horníček J., Kinematografie v rámči Protektorátu Čechy a Morava, w: Panorama českého filmu, oprac. L. Ptáček, Olomouc 2000.
8.Dvořáková T., Klimeš I., Prag-Film AD 1941–1945. Im Spannungsfeld zwischen Protektorats – und Reichs Kinematografie, München 2008.
9.Fikejz M., Český film. Herci a herečky/III. díl S–Ž, Praha 2008.
10.Fila K., Zemřel Otakar Vávra, nejkontroverznější filmař historie, http://magazin.aktualne.cz/kultura/film/zemrel-otakar-vavra-nejkontroverznejsi-filmar-historie/r~i:article:714398/ (23.12.2012).
11.Georgev A., Denik sestry Lídy Baarové, Praha 1998.
12.Guzek M., Krakatit i Ciemne słońce – adaptacje prozy Karela Čapka autorstwa Otakara Vávry, w: Hrabal i inni. Adaptacje czeskiej literatury, red. E. Ciszewska, E. Nurczyńska-Fidelska, Łódź 2013.
13.Heiss G., Klimeš I., Kulturní průmysl a politika. Československé a rakouské filmové hospodářství v politické krizi třicátých let, w: Obrazy času. Český a rakouský film 30. let. Bilder der Zeit. Tschechischeer und österreichiser Film der 30er Jahre, red. G
14.Heyduk M., Fiala M., Barandov pod vlajkou hakového kříže, Praha 2007.
15.Jesenska M., Ponad nasze siły. Czesi, Żydzi i Niemcy. Wybór publicystyki z lat 1937–1939, wybór V. Burian, L. Engelking, Wołowiec 2003.
16.Junek V., Čeněk Ŝlégl. Celoživotní jízda špatami vlaky, Praha 2009.
17.Kašpar L., Český hraný film a filmaři za Protektorátu. Propaganda. Kolaborace. Rezistence, Praha 2007.
18.Košťalová M., Hlášky herců První republiky, Praha 2011.
19.Król E.C., Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945, Warszawa 1999.
20.Lexikon české literatury 3/II P–Ř, Osobností, díla, instítuce, red. J. Opelík, Praha 2000.
21.Lošťáková M., Čtenáři filmu – diváci časopisu. České filmové publikum v letech 1918–1938, Příbram 2012.
22.Lukeš J., Diagnózy času. Český a slovenský poválečný film (1945–2012), Praha 2013.
23.Menzel J., Rozmerná léta, Praha 2013.
24.Motl S., Mraky nad Barrandovem, Praha 2006.
25.Otakar Vávra 100 let, Praha 2011.
26.Pape M., A nikdo vám nebude věřit. Dokument o táboře Lety u Písku, Praha 1997.
27.Pasák T., Český fašismus a kolaborace, Praha 1999.
28.Pašák T., Emil Hacha (1938–1945), Praha 2007.
29.rek (Vítĕzslav Kocourek), Rozina sebranec – první český film po rezvoluci, „Rudé Právo” 1945, nr 186.
30.Riding A., A zabawa trwała w najlepsze. Życie kulturalne w okupowanym Paryżu, z j. ang. tłum. P. Tarczyński, Warszawa 2012.
31.Škvorecký J., Jiří Menzel a historie Ostře sledovaných vlaků, w: idem, Nejdražší umĕni a jiné eseje o filmu, Praha 2010.
32.Taussig P., Neznámi hrdinové pochnuté osudy, Praha 2013.
33.Tereza C. Dvořákova, Třináct minut protektorátni idyll. Reportáž z Filmových žni 1941 a co v ní není, w: Film a dĕjiny 2. Adolf Hitler a tí druzí – filmové obrazy zla, red. P. Korpal, Praha 2009.
34.Vančura V., Řád nové tvorby, Praha 1972.
35.Vávra O., Pamĕti aneb moje filmové 100 letí, Praha 2011.
36.Vávra O., Podivný život režiséra, Praha 1997.
37.Walczak M., Wkład Vladislava Vančury w rozwój czeskiej kinematografii, „Bohemistyka” 2011.
38.Wanatowiczová K., Miloš Havel. Český filmový magnát, Praha 2013.
39.Žitný R., Protektorátni rozhlasový skeč. Jak zlomit vaz (nejen) králi komiků, Praha 2010.