Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2017.2-11
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 2 2017
Z badań nad polityką zagraniczną księcia wołogoskiego Warcisława IV (1309-1326)

Autorzy: Rafał Simiński
Uniwersytet Szczeciński
Słowa kluczowe: Warcisław IV polityka zagraniczna zakon krzyżacki w Prusach Królestwo Polskie
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:19 (211-229)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Krótkie panowanie księcia wołogoskiego Warcisława IV w latach 1309–1326 stanowiło ważny okres w dziejach pomorskiej polityki zagranicznej, co dotyczy zarówno jej horyzontów, jak i metod oraz środków. Większość działań księcia podjętych na arenie międzynarodowej zakończyła się sukcesem lub zwiastowała sukces w nieodległej przyszłości. Warcisław IV włączył się w walkę o przejęcie schedy po margrabim brandenburskim Waldemarze. Udało mu się znacząco poszerzyć granice na wschodnich krańcach swojego władztwa. Przyłączył do księstwa ziemię słupską i sławieńską. Ułożył poprawne stosunki z zakonem oraz wynegocjował korzystny dla siebie przebieg granicy z państwem krzyżackim. Wykazał się inicjatywą w walce o przejęcie dziedzictwa księcia rugijskiego Wisława III. Objęcie ziem po władcach rugijskich nastąpiło w okresie późniejszym, to jednak Warcisław IV rozpoczął procesy, które doprowadziły do ich korzystnego zakończenia. Jego panowanie to również pojawienie się nowych metod i środków prowadzenia polityki zagranicznej. Książę zawierał dwu- lub wielostronne traktaty sojusznicze. Swoje stanowisko prezentował podczas zjazdów odbywanych na granicy swojego władztwa oraz za pośrednictwem delegowanych posłów. Z a rządów Warcisława I V można również odnotować udział społeczeństwa pomorskiego w polityce zagranicznej. Nowym produktem jego kancelarii była kredytywa, która w kolejnych dziesięcioleciach stała się standardowym dokumentem dyplomatycznym wykorzystywanym w relacjach międzynarodowych Gryfitów.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Augustyn ze Stargardu zwany niegdyś Angelusem, Protokół. Kamieńska kronika – Rodowód książąt pomorskich, tzw. Stargardzka Genealogia, oprac. E. Rymar, tłum. E. Buszewicz, Stargard 2008.
2.Kantzow Th., Pomerania. Kronika pomorska z XVI wieku, Tom I (Księga 1 i 2), tłum. K. Gołda, przypisy i komentarze T. Białecki, E. Rymar, Szczecin 2005.
3.Pommersches Urkundenbuch, cz. IV–VI, Stettin 1903–1907.
4.Pomerania. Eine pommersche Chronik aus dem sechzehnten Jahrnundert, red. G. Gaebel, cz. I, Stettin 1893.
5.Außenpolitisches Handeln im ausgehenden Mittelalter: Akteure und Ziele, red. S. Dün¬nebeil, Ch. Ottner, Köln–Weimar–Wien 2007.
6.Auswärtige Politik und internationale Beziehungen im Mittelalter (13. bis 16. Jahrhun¬dert), red. D. Berg, Bochum 2002.
7.Bagmihl J.T., Pommersches Wappenbuch gezeichnet und mit Beschreibung der Wappen der historischen Nachweisen versehen, cz. I, Stettin 1843.
8.Barthold F.W., Geschichte von Rügen und Pommern, cz. III, Hamburg 1842.
9.Bruski K., Lębork w średniowieczu, w: Dzieje Lęborka. Praca zbiorowa, red. J. Borzysz¬kowski, Gdańsk 2009, s. 21–97.
10.Bugaj A., Problem przynależności politycznej ziemi sławieńskiej w latach 1316–1320, w: Biskupi, lennicy, żeglarze, red. B. Śliwiński, Gdańsk 2003, s. 17–38.
11.Czacharowski A., Społeczne i polityczne siły w walce o Nową Marchię w latach 1319– 1373 ze szczególnym uwzględnieniem roli możnowładztwa nowomarchijskiego, Toruń 1968.
12.Flemmig S., (Kur)sächsische Außenpolitik in Ostmitteleuropa (1423–1520), „Blätter für deutsche Landesgeschichte” 2011, nr 147, s. 221–269.
13.Gąsiorowski A., Polscy gwaranci traktatów z Krzyżakami XIV–XV wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1971, nr 2–3, s. 245–265.
14.Gumowski M., Pieczęcie książąt pomorskich, „Zapiski Towarzystwa Naukowego w To¬runiu” 1950, nr 14, s. 23–66.
15.Guzikowski K., Milites novi w otoczeniu księcia wołogoskiego Warcisława IV (1309– 1326), „Przegląd Zachodniopomorski” 2016, z. 1, s. 73–94.
16.Hamann C., Die Beziehungen Rügen zu Dänemark von 1168 bis zum Aussterben der ein¬heimischen rügischer Dynastie 1325, Greifswald 1933.
17.Jóźwiak S., Centralne i terytorialne organy władzy zakonu krzyżackiego w Prusach w la¬tach 1228–1410. Rozwój – przekształcenia – kompetencje, Toruń 2001.
18.Kintzinger M., Westbindungen im spätmittelalterlichen Europa. Auswärtige Politik zwi¬schen dem Reich, Frankreich, Burgund und England in der Regierungszeit Kaiser Sigismunds, Stuttgart 2000.
19.Loos W., Die Beziehungen zwischen dem Deutschordensstaat und Pommern, Königsberg 1937.
20.Marzec A., Elita wobec władcy i władca wobec elity w królestwie Władysława Łokiet¬ka i Kazimierza Wielkiego, w: Monarchia w średniowieczu – władza nad ludźmi, władza nad terytorium. Studia ofiarowane prof. H. Samsonowiczowi, red. J. Pysiak i in., Warszawa–Kraków 2002, s. 139–168.
21.Marzec A., Urzędnicy małopolscy w otoczeniu Władysława Łokietka i Kazimierza Wiel¬kiego (1305–1370), Kraków 2006.
22.Neitmann K., Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preußen 1230–1449. Studien zur Diplomatie eines spätmittelalterlichen deutschen Territorialstaates, Köln 1986.
23.Neitmann K., Vom »ewigen Frieden«. Die Kunst des Friedenschlusses zwischen dem Deutschen Orden und Polen-Litauen 1398–1435, w: Tannenberg–Grunwald– Žalgiris 1410. Krieg und Frieden im späten Mittelalter, red. W. Paravicini, R. Pe¬trauskas, G. Vercamer, Wiesbaden 2010, s. 201–209.
24.Neitmann K., Von der Herstellung und Sicherung des »ewigen Friedens«. Der II. Thorner Frieden von 1466 im Rahmen der Landfridensvereinbarungen und Friedensschlüs¬se des Deutschen Ordens in Preußen mit seinen Nachbarmächten im 15. Jahr¬hundert, w: Erbeinungen und Erbverbrüderungen in Spätmittelalter und Früher Neuzeit. Generationsübergreifende Verträge und Strategien im europäischen Ver¬gleich, red. M. Müller, K.-H. Spieß, U. Tresp, Berlin 2014, s. 173–210.
25.Péquignot S., Europäische Diplomatie im Spätmittelalter. Ein historiographischer Über¬blick, „Zeitschrift für Historische Forschungen” 2012, nr 39, s. 65–95.
26.Reitemeier A., Aussenpolitik im Spätmittelalter. Die diplomatischen Beziehungen zwi¬schen dem Reich und England 1377–1422, Paderborn–München–Wien–Zürich 1999.
27.Rymar E., Brandenburgia a Pomorze Gdańskie do początków XIV wieku, w: Rzeź gdań¬ska z 1308 roku w świetle najnowszych badań. Materiały z sesji naukowej 12–13 li¬stopada 2008 roku, red. B. Śliwiński, Gdańsk 2009, s. 50–63.
28.Rymar E., Historia polityczna i społeczna Nowej Marchii w średniowieczu (do roku 1535), Gorzów Wlkp. 2015.
29.Rymar E., Itinerarium książąt zachodniopomorskich: Bogusława IV (1278–1309) i Warcisława IV (1309–1326), „Przegląd Zachodniopomorski” 2007, z. 2, s. 5–53.
30.Schneider R., Mittelalterliche Verträge auf Brücken und Flüssen (und zur Problematik von Grenzwässern), „Archiv für Diplomatik, Schriftgeschichte, Siegel- und Wap¬penkunde” 23 (1977), s. 1–24.
31.Szweda A., Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386–1454, Toruń 2009.
32.Szweda A., Rzeki i przeprawy rzeczne w traktatach państwowych między Polską a za¬konem krzyżackim w I połowie XV wieku. Zarys problematyki, w: Mĕsto a voda. Praha mĕsto u vody, red. O. Fejtová, V. Ledvinka, J. Pešek, Praha 2005, s. 217–229.
33.Szczur S., Traktaty międzypaństwowe Polski piastowskiej, Kraków 1990.
34.Śliwiński B., Pomorze Wschodnie w okresie rządów księcia polskiego Władysława Łokietka w latach 1306–1309, Gdańsk 2003.
35.Voigt J., Geschichte Preußens von den ältesten Zeiten bis zum Untergange der Herr¬schaft des Deutschen Ordens, cz. IV, Königsberg 1830.
36.Walczak R., Protocollum augustianina-eremity zwanego Angelusem ze Stargardu. O pol¬sko-pomorskich związkach historiograficznych w średniowieczu, Poznań 1991.
37.Werlich R.-G., Die Siegel der pommerschen Greifenherzöge, w: Die Herzöge von Pom¬mern – Zeugnisse der Herrschaft des Greifenhauses. Zum 100-jährigen Jubiläum der Historischen Kommission für Pommern, red. N. Buske, J. Krüger, R.-G. Wer¬lich, Köln–Weimar–Wien 2012, s. 163–254.
38.Wriedt K., Die kanonischen Prozesse um die Ansprüche Mecklenburgs und Pommerns auf das rügische Erbe 1326–1348, Köln–Graz 1963.
39.Zdrenka J., Elity Pomorza Zachodniego w późnym średniowieczu, w: Kolory i struktury średniowiecza, red. W. Fałkowski, Warszawa 2004, s. 343–352.
40.Zdrenka J., Polityka zagraniczna książąt szczecińskich 1295–1411, Słupsk 1987.
41.Zdrenka J., Stan badań nad rycerstwem zachodniopomorskim: osiągnięcia historiografii niemieckiej i polskiej, w: Genealogia. Studia nad wspólnotami krewniaczymi, red. J. Hertel, J. Wroniszewski, Toruń 1987, s. 195–217.