Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2017.1-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 1 2017
Słuchacze Szkoły Prawniczej Ministerstwa Sprawiedliwości w Szczecinie skierowani na odbycie aplikacji sądowej w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie. Na podstawie akt osobowych aplikantów Sądu Apelacyjnego i Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie

Autorzy: Artur Kaźmierczak
Słowa kluczowe: Szkoła Prawnicza w Szczecinie Sąd Apelacyjny w Szczecinie sądownictwo
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:31 (125-155)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W 1944 roku jednym z najważniejszych celów, do których dążyła władza ludowa, było zdobycie kontroli nad systemem sprawiedliwości. Za pośrednictwem instytucji sądownictwa oraz wprowadzonych w niej zmian, przedstawiciele władzy ludowej chcieli przejąć kontrolę, a następnie umocnić władzę swojego rządu oraz nowego systemu politycznego i ekonomicznego. Po przejęciu wojskowego systemu sprawiedliwości, pragnęli uczynić to samo z cywilnym sądownictwem, które miało bezgranicznie ufać nowej polityce oraz, za pomocą pełnego idei podejścia, wzniecić tak samo silne zaufanie wśród polskiej ludności. Do tego momentu tak zwane elementy reakcyjne, wrogie wobec wprowadzonych rządów, zostały usunięte z sądów oraz biur prokuratorskich, a kluczowe stanowiska zostały obsadzone nowymi ludźmi („elementy demokratyczne”). Nowe zasoby ludzkie uzyskano w wyniku „konceptu specjalnego treningu” oraz poprzez pozwolenie na objęcie stanowiska sędziowskiego przez ludzi, którzy zdobywali wiedzę prawniczą w toku swojej kariery, pracy naukowej i politycznej bądź podczas nauki w szkołach prawniczych zatwierdzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W latach 1947–1952 w Polsce było sześć szkół prawniczych. Jedną z nich była szkoła w Szczecinie, otwarta od 3 czerwca 1950 roku do 19 sierpnia 1951 roku. Owa szkoła za cel postawiła sobie edukację nowego personelu, tak aby uczniowie mogli zostać w przyszłości mianowani na stanowisko sądownicze nie tylko jako ludzie z podstawową wiedzą z danego zakresu (zarówno teoretyczną, jak i praktyczną), ale również jako ludzie z „odpowiednią” ideologią. Szkoła funkcjonowała jako odpowiednik placówki ponadgimnazjalnej, a nauka w niej trwała 14 miesięcy. Populacja uczniów tej szkoły składała się ze 182 osób w wieku od 23 do 30 lat, które pokładały swe zaufanie oraz pewność w nowej, komunistycznej władzy. Była to jednocześnie grupa aktywistów społecznych oraz politycznych, pochodzących głównie z klasy pracującej lub z chłopskiego rodu, którzy nie przeszli edukacji gimnazjalnej. Dzięki aktom osobowym, przechowywanym w archiwum Sądu Regionalnego w Szczecinie, autorzy artykułu rzucają światło na profile studentów szczecińskiej szkoły prawniczej, którzy mieli odbyć aplikację w Sądzie Apelacyjnym w Szczecinie.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Akta Osobowe Mieczysława Glazera sędziego S.O. w Szczecinie o nr Ps 65, ASO.
2.Akta osobowe Bołtowicza Władysława asesora sądowego w okręgu Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie o nr Pa 94, ASO.
3.Akta osobowe Czubaka Piotra aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 119, ASO.
4.Akta osobowe Czubka Jana aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 149, ASO.
5.Akta osobowe Dąbrowskiej Janiny aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 120, ASO.
6.Akta osobowe Dudziaka Stanisława aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 118, ASO.
7.Akta osobowe Dzieniszewskiego Mariana aplikanta sadowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 179, ASO.
8.Akta osobowe Fijołka Mariana aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 98, ASO.
9.Akta osobowe Jakubczaka Tadeusza aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 147, ASO.
10.Akta osobowe Jatkiewicza Józefa aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 130, ASO.
11.Akta osobowe Kajtaniaka Tadeusza aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 132, ASO.
12.Akta osobowe Kiezika Jana aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 145, ASO.
13.Akta osobowe Kluczykowskiego Henryka aplikanta sądowego w okręgu Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie o nr Pa 187, ASO.
14.Akta osobowe Kozłowskiego Mariana aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 122, ASO.
15.Akta osobowe Maciejuka Jana aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 113, ASO.
16.Akta osobowe Mikołajewskiego Józefa aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 112, ASO.
17.Akta osobowe Nazaruka Józefa aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 111, ASO.
18.Akta osobowe Papiernika Kazimierza aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 102, ASO.
19.Akta osobowe Prakuły Józefy aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 135, ASO.
20.Akta osobowe Stryburskiego Zygmunta aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 121, ASO.
21.Akta osobowe Wądołowskiego Kazimierza aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 89, ASO.
22.Akta osobowe Wiwegera Jerzego aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 88, ASO.
23.Akta osobowe Wolańskiego Włodzimierza aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 124, ASO.
24.Akta osobowe Zaborowskiego Jerzego aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 116, ASO.
25.Akta osobowe Żmurko Stanisława aplikanta sądowego w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o nr Pa 90, ASO.
26.Bereza A., Historia Sądu Apelacyjnego w Lublinie (1917–1950)*(1990–2010), Lublin 2010.
27.Burczyk D., Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku (1946–1955), Gdańsk 2012.
28.Dekret z 22 lutego 1946 r. o rejestracji i przymusowym zatrudnianiu we władzach wymiaru sprawiedliwości osób, mających kwalifikacje do objęcia stanowiska sędziego, Dz.U. 1946, nr 9, poz. 65.
29.Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 23 września 1944 r. – Kodeks Karny Wojska Polskiego, Dz.U. 1944, nr 6, poz. 27.
30.Dekret z 16 listopada 1945 r. o postępowaniu doraźnym, Dz.U. 1945, nr 53, poz. 301.
31.Dekret z 16 listopada 1945 r. o utworzeniu i zakresie działania Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym, Dz.U. 1945, nr 53, poz. 302.
32.Dekret z 22 stycznia 1946 r. o wyjątkowym dopuszczeniu do obejmowania stanowisk sędziowskich, prokuratorskich i notarialnych oraz do wpisywania na listę adwokatów, Dz.U. 1946, nr 4, poz. 33.
33.Dla rozwoju ludowego wymiaru sprawiedliwości. Minister prof. Henryk Świątkowski dokonał uroczystego otwarcia Sędziowskiej Szkoły Prawniczej w Szczecinie, „Kurier Szczeciński” z 4.06.1950 r., nr 152 (1611).
34.Grabowski W., Delegatura Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj 1940–1945, Warszawa 1995.
35.Informator Sądowy na rok 1947/8, Wydawnictwo Ministerstwa Sprawiedliwości, Warszawa 1947.
36.Kaźmierczak A., Postępowanie przed sądem w sprawach uznania za zmarłego i stwierdzenia zgonu jako jeden z elementów procesu normalizacji powojennego życia społecznego w Szczecinie (1947), maszynopis.
37.Kładoczny P., Kształcenie prawników w Polsce w latach 1944–1989, „Studia Iuridica” 1998, t. XXXV.
38.Kossewska E., „Zużyty komunizm i apostaci” – Ignacy Iserles i jego izraelska odnowa, „Dzieje Najnowsze” 2012, t. XLIV, z. 2.
39.Łyczywek R., Żywot i Sprawy (Ze wspomnień adwokata), Szczecin 1995.
40.Macholak J., Delegatura Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym w Szczecinie 1946–1954, w: Z powojennych dziejów Pomorza Zachodniego. Wybrane problemy, red. tenże, Szczecin 2009.
41.Matusak P,, Przemysł na ziemiach polskich w latach II wojny światowej. Przemysł hutniczy, metalowy, maszynowy, lotniczy i stoczniowy, Warszawa 2012.
42.Musiał F., Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie 1946–1955, Kraków 2005.
43.Ptaszyński R., Sędziowie Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie i ich wyroki. Studia i materiały, Szczecin 2008.
44.Prawo do nauki i pracy zostało zrealizowane jednocześnie. Nowe Kadry pracowników ludowego wymiaru sprawiedliwości wychowała Szczecińska Szkoła Prawnicza, „Kurier Szczeciński” z 21.08.1951, nr 223 (2012).
45.Ptaszyński R., Wojskowy Sąd Rejonowy i Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Szczecinie w latach 1946–1955, Szczecin 2010.
46.Rozporządzenie Ministra Oświaty z 28 kwietnia 1950 r. w sprawie przyjmowania absolwentów szkół prawniczych Ministerstwa Sprawiedliwości na wydziały prawne szkół wyższych, Dz.U. 1950, nr 22, poz. 195.
47.Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 27 listopada 1945 r. o trybie powoływania oraz prawach i obowiązkach ławników w postępowaniu doraźnym i w sprawach o przestępstwa szczególnie niebezpieczne w okresie odbudowy Państwa, Dz.U. 1945, nr 53, poz. 303.
48.Różycki R., Jeszcze o Szkole Prawniczej w Szczecinie, „In Gremio” 2006, nr 9 (29).
49.Różycki R., Szkoła Prawnicza Ministerstwa Sprawiedliwości w Szczecinie, „In Gremio” 2006, nr 7/8 (27/28).
50.Ustawa z 20 lipca 1950 r., o zmianie prawa o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. 1950, nr 38, poz. 347.
51.Watoła A., Problem niezawisłości w świetle kadr Sądu Najwyższego i Najwyższego Sądu Wojskowego w początkach Polski Ludowej, „Z Dziejów Prawa” 2011, t. 4.
52.Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi, red. J. Wróbel, J. Żelazko, Warszawa 2004.
53.Zaborski M., Zadania sądów wojskowych w Polsce w latach 1944–1956, „Palestra” 2004, nr 7–8.
54.Żelazko J., „Ludowa” sprawiedliwość. Skazani przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi (1946–1955), Łódź 2007.
55.Żukowski M., Sądownictwo wojskowe na Pomorzu w latach 1946–1954, w: Dzieje wymiaru sprawiedliwości, red. T. Maciejewski, Koszalin 1999.