Przegląd Zachodniopomorski

ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2022.37-03
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / t. 37 (66) 2022
O potrzebie badań nad dziejami, współczesnością i perspektywami rozwoju Odry i Nadodrza

Autorzy: Jacek Buko ORCID
Uniwersytet Szczeciński

Radosław Gaziński ORCID
Uniwersytet Szczeciński

Adam Makowski ORCID
Uniwersytet Szczeciński
Słowa kluczowe: Odra Nadodrze postulaty badawcze historiografia
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:20 (33-52)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Duże rzeki odgrywały i nadal odgrywają bardzo istotną rolę w rozwoju społeczeństw i państw. O specyfice Odry w przeszłości decydowała zmienność przynależności państwo - wej i funkcji, jakie jej wyznaczano. W rywalizacji o panowanie nad całym biegiem rzeki lub nad wybranymi jej odcinkami w różnych okresach ścierały się wpływy czeskie, polskie, niemieckie i skandynawskie. Współcześnie pilną potrzebą jest nowe zdefiniowanie roli Odry w warunkach integrującej się Europy i ewolucji znaczenia granic państwowych. Dotychczasowe badania w tym zakresie są dalece niewystarczające. Opracowania powstałe zarówno w niemieckim, jak i w polskim środowisku naukowym należy uznać za nie- pełne merytorycznie i przestarzałe metodologicznie. W związku z tym autorzy proponują nowy program studiów nad dziejami, współczesnością i perspektywami rozwoju Odry i Nadodrza. Bazą tych badań powinny być szczegółowe kwerendy archiwalne prowadzone w Polsce i w Niemczech oraz analiza współczesnych koncepcji wykorzystania rzeki dla nadodrzańskich państw i społeczeństw. W artykule zawarto główne tezy takich badań oraz ich koncepcję.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Dzieje Nadodrza
2.Białecki, Tadeusz. Historia Szczecina: zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992.
3.Czapliński, Marek, Elżbieta Kaszuba, Gabriela Wąs, Rościsław Żerelik. Historia Śląska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
4.Davies, Norman, Roger Moorhause. Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego Vratislawia – Breslau – Wrocław. Kraków: Znak, 2002.
5.Długoborski, Wacław, Józef Gierowski, Karol Maleczyński. Dzieje Wrocławia do 1807 r. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
6.Kucharczyk, Grzegorz, red. Prusy w dobie kształtowania się kapitalizmu (1806–1871). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2014.
7.Kucharczyk, Grzegorz, red. Prusy w Rzeszy Niemieckiej (1871–1947). Warszawa: Instytut Historii PAN, 2019.
8.Labuda, Gerard, red. Historia Pomorza. T. 1–2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1969–2003.
9.Labuda, Gerard, Bogdan Wachowiak, red. Dzieje Szczecina. T. 1–3. Warszawa–Poznań– Szczecin: Wydawnictwo 13 Muz, 1983–1994.
10.Maciejewska, Beata. Wrocław: dzieje miasta. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2002.
11.Maleczyński, Karol, red. Historia Śląska. T. 1–4. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960–1978.
12.Rymar, Edward. Historia polityczna i społeczna Nowej Marchii w średniowieczu (do roku 1535). Gorzów Wlkp.: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, 2015.
13.Wachowiak, Bogdan, Andrzej Kamieński. Dzieje Brandenburgii-Prus na progu czasów nowożytnych (1500 – 1701). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001.
14.Wachowiak, Bogdan, red., Zygmunt Szultka, Andrzej Kamieński, Grzegorz Kucharczyk, Dariusz Łukasiewicz, oprac. Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701–1806). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.
15.Wehrmann, Martin. Geschichte der Stadt Stettin. Stettin: Verlag von Leon Sauniers Buchhandlung, 1911.
16.Wehrmann, Martin. Geschichte von Pommern. Gotha: FA Perthes, 1904.
17.Odra
18.Chojnacka, Kazimiera. Handel na Warcie i Odrze w XVI i I połowie XVII wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007.
19.Gan, Jan W., Z dziejów żeglugi śródlądowej w Polsce. Warszawa: Książka i Wiedza, 1978.
20.Gierszewski, Stanisław. Wisła w dziejach Polski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982.
21.Grochulski, Janusz, red. Monografia dróg wodnych śródlądowych w Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985.
22.Grodek, Andrzej, Maria Kiełczewska-Zalewska, August Zierhoffer, red. Monografia Odry. Poznań: Instytut Zachodni, 1948.
23.Held, Josef, Heinrich Bruschwien. Rhein–Main–Donau. Die Geschichte einer Wasserstrasse. Regensburg: Die freie Donau, 1929.
24.Kehn, Wolfgang. Der Handel im Oderraum im 13 und 14 Jh. Köln–Graz: Böhlau Verlag, 1968.
25.Klöden, Karl Friedrich. Beiträge zur Geschichte des Oderhandels. Bd. 1–8. Berlin: Hayn, 1845–1852.
26.Kubicki, Wojciech. Odra, polska rzeka. Warszawa: Książka i Wiedza, 1968.
27.Kułtuniak, Jerzy, red. Rzeki, kultura, cywilizacja, historia. T. 1–11. Katowice: Wydawnictwo Śląskie, 1992–2002.
28.Labuda, Gerard, Władysław Magiera, Eugeniusz Perycz, red. Odra i nadodrze, Warszawa: Książka i Wiedza, 1976.
29.Marszałek, Elżbieta. „Odra jako szlak komunikacyjno-transportowy oraz turystyczny”, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 13 (2010): 204–216.
30.Most, Otto, red. Die deutsche Binnenschiffahrt. Bad Godesberg: Kirschbaum, 1964.
31.Orlewicz, Stanisław. Podstawy i kierunki zagospodarowania zasobów wodnych i moderni- zacji infrastruktury technicznej Odry. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1983.
32.Osękowski, Czesław. „Problemy zagospodarowania Odry po drugiej wojnie światowej”. Studia Zachodnie 1 (1992): 165–179.
33.Przybyszewska, Joanna, Ryszard Karpiński, Marek Sznajder, red. Odra. Przyszłość regionów. Bydgoszcz: Wydawnictwo Unitex, 2001.
34.Rybczyński, Mieczysław. Żegluga śródziemna i regulacja rzek w ustawodawstwie sejmów polskich. Lwów: Związkowa drukarnia we Lwowie, 1916.
35.Schonknecht, Rolf, Arnim Gewiese. Auf Flussen und Kanalen. Die Binnenschiffahrt der Welt. Berlin: Transpress, 1988.
36.Schlögel, Karl, Beata Halicka, red. Odra–Oder. Panorama europejskiej rzeki. Skórzyn: Wydawnictwo Instytutowe, 2008.
37.Teubert, Oskar, Die Binneschiffarth. Leipzig: Verlag von Wilhelm Engelmann, 1912.
38.Uwe, Rada. Die Oder-Lebenslauf eines Flusses. Berlin: Gustav Kiepenheuer Verlag, 2005.
39.Główne dokumenty wytworzone przez polskie ośrodki decyzyjne i analityczne
40.Czasnojć, Michał, Kacper Jędrzychowski, Izabela Kotowska, Marta Mańkowska, Przemysław Nowak, Jacek Peczeniuk, Michał Pluciński, Piotr Twardochleb, Krzysztof Woś. Rewitalizacja śródlądowej drogi wodnej relacji wschód–zachód obejmującej drogi wodne: Odra, Warta, Kanał Bydgoski, Wisła, Nogat, Szkarpawa oraz Zalew Wiślany (planowana droga wodna E 70 na terytorium Polski). Gdańsk: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, 2010
41.Economic Aspects of Inland Waterways. Brussels: PIANC, 2005.
42.Ekspertyza w zakresie rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce na lata 2016–2020 z perspektywą do roku 2030. Warszawa: Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, 2016.
43.Kulczyk, Jan, Emilia Skupień. Analiza możliwości wykorzystania dla potrzeb transportu planowanego Kanału Śląskiego łączącego drogę wodną Górnej Wisły z przewidywa- nym połączeniem Odra–Dunaj–Łaba. Wrocław: Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Politechniki Wrocławskiej, 2010.
44.Majewski, Wojciech. Wykorzystanie dolnej Wisły do celów energetycznych i żeglugowych. Warszawa: opracowanie na zlecenie firmy Energa SA, 2011.
45.Modernizacja rzeki Dolna Wisła. Gdańsk: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdań- sku, 2016.
46.Możliwości wykorzystania transportu wodnego śródlądowego w obsłudze zespołu portowego Szczecin-Świnoujście. Szczecin: opracowanie pod kierunkiem Michała Plucińskiego na zlecenie Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA, 2015.
47.Perspektywy i bariery rozwoju transportu wodnego śródlądowego w kontekście ograniczenia emisji CO2 i oszczędności energii. Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury, 2009.
48.Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, 2014.
49.Program rozwoju infrastruktury transportu wodnego śródlądowego w Polsce. Cz. 1: Analiza funkcjonowania transportu wodnego śródlądowego oraz turystyki wodnej w Polsce. Warszawa, Rotterdam: Ecorys, 2011.
50.Projekt drugiej aktualizacji planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry. Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury, Państwowe Gospodarstwo Wodne. Wody Polskie, b.r.w. Dostęp 12.03.2022. https://apgw.gov.pl/static/cms/doc/2021/Odra/ Projekt_IIaPGW_OD_ODRA.pdf.
51.Studium przystosowania rzeki Odry do europejskiego systemu dróg wodnych. Cz. 2: Stan aktualny i uzasadnienie potrzeby zmian. Wrocław: Navicentrum, 1992