Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2022.37-16
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / t. 37 (66) 2022
Identyfikacja obszarów depopulacyjnych w makroregionie północno-zachodnim i ich ocena pod względem zaawansowania starości demograficznej

Autorzy: Anna Majdzińska ORCID
Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Demografii
Słowa kluczowe: depopulacja makroregion północno-zachodni demografia starość demogra- ficzna typologia
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:29 (361-389)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Procesy depopulacyjne są efektem sukcesywnego ubytku rzeczywistego ludności, wynikającego z ubytku naturalnego lub migracyjnego populacji. Czynniki te mogą występować jednocześnie na danym obszarze lub tylko jeden z nich może generować ubytek populacji. Procesy depopulacyjne powodują wiele negatywnych konsekwencji, zarówno demograficznych, społecznych, jak i ekonomicznych. Celem głównym przedstawionych w opracowaniu analiz było wskazanie obszarów Makroregionu Północno-Zachodniego (tj. powiatów i gmin leżących w granicach administracyjnych województw lubuskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego) corocznie doświadczających procesu depopulacji w drugiej dekadzie XXI wieku (tj. w latach 2011–2020 oraz w podokresie 2016–2020). Cel pośredni stanowiła identyfikacja czynników depopulacji w wymienionych obszarach i latach. Z kolei celem dodatkowym była ocena zaawansowania gmin depopulacyjnych pod względem starości demograficznej w 2020 r. Makroregion północno-zachodni jest zróżnicowany pod względem sytuacji demograficznej. W drugiej dekadzie XXI wieku, spośród tworzących go województw, korzystniejszym jej obrazem legitymowało się wielkopolskie. Na obszarze każdego z województw makroregionu znajdują się powiaty i gminy doświadczające corocznie ubytku ludności zarówno z powodu czynnika naturalnego, jak i migracyjnego. Większość najstarszych demograficznie powiatów i gmin makroregionu to obszary depopulacyjne. W opracowaniu wykorzystano dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące ruchu naturalnego i migracyjnego populacji oraz struktury ludności według wieku w latach 2011–2020 w województwach, powiatach i gminach położonych w granicach makroregionu północno-zachodniego.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Abramowska-Kmon, Anita. „O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności”. Studia Demograficzne 1 (2011): 3–22.
2.Bański, Jerzy. „Problemy demograficzne obszarów wiejskich”. Studia i Raporty IUNG – PIB 12 (2008): 93–102.
3.Dmitrowicz-Życka, Katarzyna, Agnieszka Brzezińska. „Depopulacja województwa zachodniopomorskiego: przyczyny i skutki demograficzne”. W: Depopulacja: uwarunkowania i konsekwencje, red. Józefina Hrynkiewicz, Grzegorz Ślusarz, 73–83. Warszawa: GUS, RRL, 2020.
4.Eberhardt, Piotr. Regiony wyludniające się w Polsce. Wrocław: IGiPZ PAN, 1989.
5.ESPON. Fighting Rural Depopulation in Southern Europe. 2018. Dostęp 24.04.2022. https:// www.espon.eu/sites/default/files/attachments/af-espon_spain_02052018-en.pdf.
6.ESPON. Shrinking Rural Regions in Europe. 2017. Dostęp 24.04.2022. https://www.espon. eu/sites/default/files/attachments/ESPON%20Policy%20Brief %20on%20 Shrinking%20Rural%20Regions.pdf.
7.Fihel, Agnieszka, Marek Okólski. „Population Decline in the Post-Communist Countries of the European Union”. Population & Societies 567 (2019): 1–4.
8.Gawryszewski, Andrzej. „Wiejskie obszary wyludniające się, 1961–1985”. Prace Geograficz ne152 (1989): 91–106.
9.GUS. Klasyfikacja NUTS w Polsce. Dostęp 30.01.2022. https://stat.gov.pl/statystyka -regionalna/jednostki-terytorialne/klasyfikacja-nuts/klasyfikacja-nuts-w-polsce/.
10.Heffner, Krystian. „Przebieg procesów depopulacyjnych na Opolszczyźnie”. W: Procesy wyludniania się wsi w regionie opolskim, red. Krystian Heffner, 7–50. Opole: Instytut Śląski, 1990.
11.Heffner, Krystian, Agnieszka Latocha. „Depopulacja i zanikające wsie w strukturze obszarów wiejskich pogranicza polsko-czeskiego”. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 55 (2021): 67–89.
12.Holzer, Jerzy Zdzisław. Demografia. Warszawa: PWE, 2003.
13.Hrynkiewicz, Józefina. „Depopulacja wyzwaniem polityki ludnościowej”. W: Depopulacja: uwarunkowania i konsekwencje, red. Józefina Hrynkiewicz, Grzegorz Ślusarz, 19–37. Warszawa: GUS, RRL, 2020.
14.Hrynkiewicz, Józefina. „Zakończenie”. W: Sytuacja demograficzna Pomorza Zachodniego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska, 221–223. Warszawa: RRL, 2017.
15.Hrynkiewicz Józefina, Alina Potrykowska, red. Sytuacja demograficzna województwa lubuskiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej. Warszawa: RRL, 2017.
16.Hrynkiewicz Józefina, Alina Potrykowska, red. Sytuacja demograficzna Wielkopolski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej. Warszawa: RRL, 2017.
17.Hrynkiewicz Józefina, Alina Potrykowska, red. Sytuacja demograficzna Pomorza Zachodniego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej. Warszawa: RRL, 2017.
18.Kantor-Pietraga, Iwona. Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.
19.Kowaleski, Jerzy Tadeusz, Anna Majdzińska. „Miary i skale zaawansowania starości demograficznej”. W: Wprowadzenie do gerontometrii, red. Agnieszka Rossa, 7–34. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012.
20.Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030 (KSRR 2030). (2019). Dostęp 7.06.2022. https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/krajowa-strategia-rozwoju-regionalnego
21.Kurowska, Hanna. „Starzenie się ludności województwa lubuskiego”. W: Sytuacja demograficzna województwa lubuskiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodar- czej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska, 73–98. Warszawa: RRL, 2017.
22.Machaj, Irena. „Kondycja rodziny a potencjał rozwojowy województwa zachodniopomorskiego”. W: Sytuacja demograficzna Pomorza Zachodniego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska,156–170. Warszawa: RRL, 2017.
23.Majdzińska, Anna. „Obszary depopulacyjne w Polsce w latach 2002–2014”. Studia Demograficzne 173 (2018), 1: 23–54.
24.Maksimowicz, Alicja. „Przemiany struktury ludności według wieku”. W: Teoria przejścia demograficznego, red. Marek Okólski, 266–289. Warszawa: PWE, 1990.
25.Mierzejewska, Lidia. „Debata panelowa”. W: Sytuacja demograficzna Pomorza Zachodniego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska, 200–202. Warszawa: RRL, 2017.
26.Mojsiewicz, Magdalena, Barbara Batóg. „Migracje wewnętrzne ludności w województwie zachodniopomorskim”. W: Sytuacja demograficzna Pomorza Zachodniego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska, 88–112. Warszawa: RRL, 2017.
27.Pinilla, Vicente, Luis Antonio Sáez. Rural Depopulation in Spain: Genesis of a Problem and Innovative Policies. CEDDAR, 2017. Dostęp 24.04.2022. https://sspa-network. eu/wp-content/uploads/Informe-CEDDAR-def-1_EN-GB-1.pdf.
28.Rosset, Edward. Ludzie starzy: studium demograficzne. Warszawa: PWE, 1967.
29.Rosset, Edward. Proces starzenia się ludności: studium demograficzne. Warszawa: PWG, 1959.
30.Rosset, Edward. „Człowiek stary a społeczeństwo”. Studia Demograficzne 25 (1971).
31.Strategia rozwoju województwa lubuskiego 2030. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XXVIII/397/21 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 15 lutego 2021 r. Departament Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego. Dostęp 25.08.2022. https://bip.lubuskie.pl/system/obj/51530_SRWL_2030__czy- sty_OST_19.02.2021.pdf
32.https://bip.lubuskie.pl/system/obj/50183_Zalacznik_do_SRWL_2030.pdf
33.Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030. Zarząd Województwa Wielkopolskiego. Dostęp 25.08.2022. https://wrot.umww.pl/wp-content/uploads/2020/01/ Strategia-Wielkopolska-2030.pdf
34.Strategia rozwoju województwa zachodniopomorskiego do 2030. Wydział Zarządzania Strategicznego, Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. Dostęp 25.08.2022. https://bip.rbip.wzp.pl/sites/bip.wzp.pl/files/articles/srwz2030size0.pdf
35.Szukalski, Piotr. „Depopulacja w Polsce – kilka refleksji”. W: Depopulacja: uwarunkowania i konsekwencje, red. Józefina Hrynkiewicz, Grzegorz Ślusarz, 167–170. Warszawa: GUS, RRL, 2020.
36.Szukalski, Piotr. „Depopulacja – wybrane konsekwencje dla lokalnej polityki społecznej”. Polityka Społeczna (2019), 10: 10–15.
37.Szukalski, Piotr. „Depopulacja: dlaczego o niej nie mówimy?”. Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny 6 (2019): 1–7. Dostęp 8.02.2022. https://dspace. uni.lodz.pl/handle/11089/30977.
38.Szukalski, Piotr. „Depopulacja w Polsce w 2019 r.”. Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny 10 (2019): 1–5. Dostęp 8.02.2022. https://dspace.uni. lodz.pl/handle/11089/31951.
39.Szukalski, Piotr. Depopulacja województwa zachodniopomorskiego – teraźniejszość i przyszłość. Opracowanie przygotowane na zlecenie Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego, 2015. Dostęp 15.02.2022. https://dspace.uni.lodz.pl/ handle/11089/17535.
40.Szukalski, Piotr. „Demograficzno-społeczne konsekwencje depopulacji w województwie łódzkim”. Problemy Społeczne, Polityka Społeczna w Regionie Łódzkim 15 (2015): 3–20.
41.Szukalski, Piotr. „Depopulacja dużych miast w Polsce”. Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny (2014), 7: 2–5. Dostęp 8.02.2022. https://dspace. uni.lodz.pl/handle/11089/5090.
42.Śleszyński, Przemysław. „Migracje wewnętrzne”. W: Sytuacja demograficzna Polski: raport 2020–2021, 159–197. Warszawa: RRL, 2021.
43.Śleszyński, Przemysław. „Współczesne i prognozowane uwarunkowania demograficzno-migracyjne w rozwoju miejskiego systemu osadniczego Polski”. Konwersatorium Wiedzy o Mieście 29 (2016), 1: 97–106.
44.Śleszyński, Przemysław, Jerzy Bański, Marek Degórski, Tomasz Komornicki. Aktualizacja delimitacji obszarów problemowych na 2018 r. Warszawa: PAN, 2019. Dostęp 29.08.2022. https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/krajowa-strategia- rozwoju-regionalnego.
45.US w Poznaniu. Procesy demograficzne w województwie wielkopolskim w latach 1995–2019 oraz w perspektywie do 2040 r. 2019. Dostęp 5.03.2022. https://bip. stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej/dylematy-rozwoju-demograficznego-polski-w-ujeciu-regionalnym-w-xxi-wieku/.
46.US w Szczecinie. Depopulacja województwa zachodniopomorskiego. Uwarunkowania i konsekwencje 2019. Dostęp 5.03.2022. https://bip.stat.gov.pl/organizacja-statysty- ki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej/ dylematy-rozwoju-demograficznego-polski-w-ujeciu-regionalnym-w-xxi-wieku/.
47.US w Zielonej Górze. Procesy demograficzne w województwie lubuskim w latach 2000–2019 oraz w perspektywie do 2030 r. 2019. Dostęp 5.03.2022. https://bip. stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej/dylematy-rozwoju-demograficznego-polski-w-ujeciu-regionalnym-w-xxi-wieku/.
48.Wegner, Magdalena, Kamińska, Anna. „Sytuacja demograficzna województwa zachodniopomorskiego – stan obecny i perspektywy”. W: Sytuacja demograficzna Pomorza Zachodniego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska, 23–34. Warszawa: RRL, 2017.
49.Wesołowska, Monika. „Depopulacja wsi – szansa czy zagrożenie dla przestrzeni wiejskiej?”. Studia KPZK (2016): 250–273.
50.Wróbel, Robert. „Specyfika sytuacji demograficznej województwa lubuskiego na tle Polski”. W: Sytuacja demograficzna województwa lubuskiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska, 35–56. Warszawa: RRL, 2017.
51.Ziomek, Agnieszka. „Sytuacja na rynku pracy w województwie wielkopolskim”. W: Sytuacja demograficzna Wielkopolski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. Józefina Hrynkiewicz, Alina Potrykowska, 125–139. Warszawa: RRL, 2017.