Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2021.36-10
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / t. 36 (65) 2021
Kontakty Niemców, Kaszubów i Krajniaków z województwa koszalińskiego z Republiką Federalną Niemiec w latach 1958-1975

Autorzy: Zenon Romanow ORCID
Akademia Pomorska w Słupsku
Słowa kluczowe: mniejszość niemiecka Kaszubi Krajniacy województwo koszalińskie
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:30 (269-298)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Tematem artykułu „Kontakty Niemców, Kaszubów i Krajniaków z województwa koszalińskiego z Republiką Federalną Niemiec w latach 1958-1975” są relacje tych grup ludności z Zachodnimi Niemcami po zakończeniu akcji łączenia rodzin. Po jej zakończeniu w Koszalińskiem mieszkało około 27 tys. osób, które miały mniej lub bardziej ścisłe związki z kulturą niemiecką. Niemcy oraz autochtoni utrzymywali z RFN kontakty korespondencyjne ze swoimi rodzinami i znajomymi oraz otrzymywali pomoc paczkową, także od organizacji charytatywnych i ziomkowskich. Kontakty osobiste były nieliczne i polegały na odwiedzaniu rodzin w RFN i przyjeżdżaniu obywateli Niemiec Zachodnich do Polski. Kontakty te, szczególnie z ziomkostwami, znajdowały się pod ścisłą kontrolą policji politycznej PRL. Władze robiły wszystko, aby je przeciąć, gdyż łączyły je z działaniami rewizjonistycznymi podważającymi granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej. Poza tym kontakty z RFN umacniały związki Kaszubów i Krajniaków z niemczyzną, miały wpływ na utrzymywanie się tendencji emigracyjnych oraz podtrzymywały nastroje niepewności i tymczasowości wśród polskiej ludności napływowej.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Źródła drukowane:
2.Dekret z 13.06.1946 o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa, Dz. U. 1946, nr 30, poz. 192.
3.Ustawa z 8.01.1951 o obywatelstwie polskim, Dz. U. 1951, nr 4, poz. 25.
4.Źródła archiwalne:
5.Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
6.Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sygn. 237/VIII-718, 237/XIV-174.
7.Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku:
8.Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Koszalinie 1983-1990, sygn. 527/255/ 11.
9.Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Słupsku 1983-1990, sygn. 002/4/1, 002/8/1, 002/15.
10.Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie:
11.Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Koszalinie 1983-1990, sygn. 103/228/1, 00103/228/5, 00103/228/6, 00103/228/13, 00103/228/14, 00103/228/15, 00103/228/18, 00103/228/22, 00103/228/23, 00108/61/1.
12.Archiwum Państwowe w Koszalinie:
13.Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie, sygn. 4577, 4593.
14.Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Koszalinie, sygn. 353, 432, 1041, 3069, 3135, 3141, 3142, 4237.
15.Opracowania:
16.Browarek, Tomasz. Ludność niemiecka w polityce państwa polskiego w latach 1945-1989, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015.
17.Bykowska, Sylwia. Rehabilitacja i weryfikacja narodowościowa ludności polskiej w województwie gdańskim po II wojnie światowe. Gdańsk: Instytut Kaszubski w Gdańsku, 2012.
18.Czubiński, Antoni. Polska i Polacy po II wojnie światowej (1945-1989. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1998.
19.Gierszewski Stanisław, red. Dzieje ziemi bytowskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1972.
20.Hejger, Maciej. „Kampania antyrewizjonistyczna wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach sześćdziesiątych XX wieku (na przykładzie województwa koszalińskiego)”. W: Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. Magdalena Semczyszyn, Jarosław Syrnyk, 404-418. Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej, 2014.
21.Tenże. „Ludność niemiecka w województwie koszalińskim w czasie kampanii rewizjonistycznej po 1960 roku”. W: Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. Adam Dziurok, Piotr Madajczyk, Sebastian Rosenbaum, 304-315. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2016.
22.Kosiński, Leszek. „Pochodzenie terytorialne ludności ziem zachodnich w 1950 r.”. Dokumentacja Geograficzna 2 (1960): tab. 1.
23.Lindmajer, Józef. „Pod pruskim zaborem (1772-1939)”. W: Dzieje ziemi człuchowskiej, red. Hieronim Rybicki i Eugeniusz Zdzisław Zdrojewski, 110-127. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1975.
24.Mastalerz-Krystjańczuk, Małgorzata. „Ostatni Mohikanie Pomorza”. Ludność rodzima znad jezior Łebsko i Gardno w publicystyce polskiej lat 1945-1989. Gdańsk – Słupsk: Instytut Kaszubski w Gdańsku, Akademia Pomorska w Słupsku, 2019.
25.Obracht-Prondzyński, Cezary. Kaszubi. Między dyskryminacją a regionalną podmiotowością. Gdańsk: Instytut Kaszubski w Gdańsku, Uniwersytet Gdański, 2002.
26.Romanow, Zenon. „Emigracja Kaszubów bytowskich do Niemiec w latach 1945-1979”. Przegląd Zachodniopomorski 3 (2017): 191-217.
27.Tenże. Krajniacy złotowscy w Polsce Ludowej 1945-1975, Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, 2010.
28.Tenże. Polityka władz polskich wobec ludności rodzimej ziem zachodnich i północnych w latach 1945-1960. Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku, 1999.
29.Rosenbaum, Sebastian. „Partia i aparat bezpieczeństwa województwa katowickiego wobec proniemieckich postaw ludności rodzimej od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych XX w.” W: Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz cudzoziemców. Studia, red. Jarosław Syrnyk, 57-102. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2009.
30.Rybicki, Hieronim. Kluki. Zarys dziejów. Słupsk: Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, 1998.
31.Tenże. Nazywano ich Słowińcami. Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku, 1995.
32.Tenże. Nazywano ich Słowińcami. Część druga: wybór źródeł. Gdańsk – Wejherowo: Instytut Kaszubski w Gdańsku, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, 2003.
33.Skóra, Wojciech. Kaszubi i słupski proces Jana Bauera w 1932 roku. Z dziejów ruchu narodowego na Pomorzu Zachodnim (część 1). Słupsk – Poznań: Wydawnictwo Rys, 2016.
34.Słabig, Arkadiusz. „Działania SB wobec „uznanych” Niemców i autochtonów jako przykłady realizacji polityki narodowościowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 1956-1989”. W: Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie – koncepcje – realizacja do 1989 r., red. Magdalena Semczyszyn, Tomasz Sikorski, Adam Wątor, 593-616. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej, 2013.
35.Tenże. „Ludność niemiecka w województwie koszalińskim w latach 1950-1970. Liczebność, rozmieszczenie, sytuacja społeczno-polityczna i nadzór aparatu bezpieczeństwa”. W: Niemcy w Polsce. Życie mniejszości niemieckiej w nowej sytuacji w Polsce po roku 1945, red. Monika Wittek, 114-154. Opole, 2015.
36.Tenże. “Operationelle und Ermittlungsmaβnahmen und der Prozess gegen die „Agenten” das Kirchendienstes Ost”. In: Die deutsche Minderheit In Polen und die Kommunistischen Behörden 1945-1989, (Hg.): Adam Dziurok, Piotr Madajczyk, Sebastian Rosenbaum, 254-306. Paderborn: Verlag Ferdinand Schöningh, 2017.
37.Tenże. „Szafarze bońskich srebrników”. Propagandowy obraz Niemców na łamach prasy w okresie rządów Władysława Gomułki”. W: Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. Magdalena Semczyszyn, Jarosław Syrnyk, 382-403. Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej, 2014.
38.Szultka Zygmunt, red. Historia Bytowa, Bytów, 1998.
39.Vollack, Manfred, Heinrich Lemke. Der Kreis Schlochau. Ein Buch aus preuβisch-pommerscher Heimat, Kiel, 1974.
40.Wrzesiński, Wojciech, „Powiat złotowski w latach 1920-1939”. W: Ziemia złotowska, red. Wojciech Wrzesiński, 117-175. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1969.
41.Artykuły prasowe:
42.„Bezczelna żebraczka za kratami”. Głos Koszaliński, 23.12.1960.
43.Majewski, Stanisław. „Paketaktion”. Głos Koszaliński, 7.12.1960.
44.Rams, Stanisław. „Jałmużna i polityka”. Głos Koszaliński, 5-6.09.1964.
45.Tenże. „Żebraczy chór i parszywy dyrygent”. Głos Koszaliński, 5.11.1962.