Przegląd Zachodniopomorski

ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2020.3-03
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 3 2020
Wyobcowanie terytorialne na Pomorzu Zachodnim. O Homunculusie z tryptyku Britty Wuttke

Autorzy: Adrianna Jakóbczyk
Słowa kluczowe: Wuttke Lachmann Niemcy Międzyzdroje wysiedlenia Obcy przestrzeń palimpsestowość Keywords:
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:18 (49-66)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł bazuje na powieści Homunculus z tryptyku autorstwa pochodzącej z Międzyzdrojów pisarki Britty Wuttke, utworem kontekstowym jest natomiast esej Piotra Lachmanna „Wypędzenie” po polsku. Główny cel pracy to wskazanie i przedstawienie obecnego w obu tekstach doświadczenia, które nazwane zostaje wyobcowaniem terytorialnym. To sytuacja, gdy podmiot mieszka w swojej miejscowości, częstokroć w tym samym domu czy mieszkaniu, chodzi tymi samymi ulicami, bywa w tych samych budynkach, lecz w jego otoczeniu zmienia się wszystko – administracja, ludność, dominująca narodowość i religia, język urzędowy, nazewnictwo ulic i obiektów architektonicznych, kultura i obyczaje. Najważniejsze zjawiska, których doświadcza bohater wyobcowany terytorialnie, to funkcjonowanie w odniesieniu do dwóch języków i kultur, znalezienie się w pozycji obcego wobec grupy dominującej oraz palimpsestowość przestrzeni. W artykule szczegółowo zanalizowane zostało trzecie z tych zjawisk na przykładzie Międzyzdrojów, które stają się metaforycznym polem walki pomiędzy nowo przybyłymi Polakami a pozostałymi w mieście Niemcami, a także dwoma pokoleniami rodziny przedstawionej w Homunculusie z tryptyku.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bagłajewski, Arkadiusz. „Miasto-palimpsest”. W: Miejsce rzeczywiste, miejsce wyobrażone. Studia nad kategorią miejsca w przestrzeni kultury, red. Małgorzata Kitowska-Łysiak, Elżbieta Wolicka, 317–337. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1999.
2.Chwin, Stefan. Hanemann. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 1997.
3.Czerska, Tatiana. „Granice w pamięci. Pisarstwo autobiograficzne kobiet jako forma dyskursu neokolonialnego”. W: Historie, społeczeństwa, przestrzenie dialogu. Studia postzależnościowe w perspektywie porównawczej, red. Hanna Gosk, Dorota Kołodziejczyk, 423–436. Kraków: Universitas, 2014.
4.Duć-Fajfer, Helena. „»Jestem u siebie« – tekstualna opozycja przeciw symbolicznemu wykorzenieniu wpisana w dyskurs mniejszościowy w Polsce”. W: Historie, społeczeństwa, przestrzenie dialogu. Studia postzależnościowe w perspektywie porównawczej, red. Hanna Gosk, Dorota Kołodziejczyk, 449–476. Kraków: Universitas, 2014.
5.Fiut, Aleksander. „Pusta tożsamość”. W: Na pograniczach literatury, red. Jarosław Fazan, Krzysztof Zajas, 377–384. Kraków: Universitas, 2012.
6.Gwiazdowska, Małgorzata. „Historyczna zabudowa międzyzdrojskiego kurortu. Dawniej i dzisiaj…”. W: Słoneczne Międzyzdroje. Historia i przyroda, red. Kazimierz Kozłowski, Bogdan Jakuczun, 53–72. Cz. 1. Międzyzdroje: Oficyna Wydawnicza Archiwum Państwowego „Dokument”, 2015.
7.Heimat. Duden.de. Dostęp 5.09.2019. https://www.duden.de/rechtschreibung/Heimat.
8.Kołakowski, Leszek. „O tożsamości zbiorowej”. Tłum. Stefan Amsterdamski. W: Tożsamość w czasach zmiany: rozmowy w Castel Gandolfo, oprac. Krzysztof Michalski, 44–55. Kraków: Znak, 1995.
9.Kozłowski, Kazimierz. „Dlaczego Międzyzdroje, a nie Misdroy. Geneza i istota przemian politycznych i ludnościowych po drugiej wojnie światowej”. W: Słoneczne Międzyzdroje. Historia i przyroda, red. Kazimierz Kozłowski, Bogdan Jakuczun, 11–23. Cz. 1. Międzyzdroje: Oficyna Wydawnicza A rchiwum Państwowego „Dokument”, 2015.
10.Krajcewicz, Krystyna. Dwie ojczyzny Britty Wuttke. PolskieRadio.pl. Dostęp 16.07.2019. http://www.polskieradio.pl/80/4198/Artykul/1322288,Dwie-ojczyzny-Britty-Wuttke.
11.Lachmann, Piotr. „»Wypędzenie« po polsku”. W: tegoż, Wywołane z pamięci, 27–46. Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia”, 1999.
12.Rokicka, Agata. Moje „w domu” jest tutaj. RadioSzczecin.pl. Dostęp 16.07.2019. http://radioszczecin.pl/245,496,27122015-moje-w-domu-jest-tutaj.
13.Ruchniewicz, Małgorzata. „Niemcy”. W: Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939–1959.
14.Atlas ziem Polski, red. Witold Sienkiewicz, Grzegorz Hryciuk, 155–210. Warszawa: Demart, 2008.
15.Rybicka, Elżbieta. „Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki”. Teksty Drugie 5 (2011): 201–211.
16.Twardochleb, Bogdan. Nastały czasy zupełnie genialne… Opowieść o Międzyzdrojach z Brittą Wuttke w roli głównej. TransodraOnline.net. Dostęp 25.07.2019. http://www.transodra-online.net/pl/node/8095.
17.Wuttke, Britta. Homunculus z tryptyku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1980.
18.Wysocka, Ewa. „»My« i »oni« – dlaczego tak trudno być razem? Odpowiedź pedagoga, psychologa i socjologa”. W: Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Zderzenie kultur we współczesnym świecie, red. Danuta Lalak, 42–62. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2007.