Przegląd Zachodniopomorski

ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2017.3-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / z. 3 2017
Aktywność kulturowa Kaszubów na ziemi bytowskiej. Doświadczenia przeszłości i stan współczesny
(Cultural activity of the Kashubians in Bytów land. The experiences of the pas and the contemporary situation)

Authors: Cezary Obracht-Prondzyński
Keywords: Kashubians cultural activity Bytów land
Data publikacji całości:2017
Page range:20 (133-152)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article indicates the main signs of cultural activity of the Kashubian populace in Bytów land from its beginnings in the Reformation period to contemporary times. It points out the first initiatives in the modern period and in the 19th century, although it focuses on the period following the cultural awakening of the Kashubians at the turn of the 19th century. In the interwar period, the main factors for culture creation were Polish schools and the activity of the Union of Poles in Germany. Their legacy has in great part become the basis for the development of the Kashubian movement after the Second World War, especially in the second half of the 1940s and after October 1956. The true renaissance of the Kashubian cultural activity occurred after the 1989 breakthrough and stems from both the favour of the state and local governments and the activity of the local environment.
Download file

Article file

Bibliography

1.„Alfabet kaszubski” – film o trwaniu, „Pomerania” 1986, t. 12.
2.B.M., „Kaszuby Polskę stanowią”, „Kurier Bytowski”, 25.03.1993.
3.Badania nad funkcjami i ludnością małych miast na Ziemiach Północnych (Olecko, Biskupiec, Bytów), red. L. Kosiński, Warszawa 1960.
4.Bonowska M., Dawny folklor Ziemi Bytowskiej, „Nasze Pomorze” 1999, t. 1.
5.Borzyszkowski J., Ksiądz Rodak Józef Styp-Rekowski, „Pomerania” 1989, t. 11.
6.Bukowski Z., Bytów. Wszystko o..., Bytów 1995.
7.Cielecki P., Narodziny muzeum w Płotowie, „Jantarowe Szlaki” 1981, nr 4.
8.Cielecki P., Polska szkoła w Płotowie, „Jantarowe Szlaki” 1981, nr 4.
9.Co z muzeum?, „Kaszëbë” 1959, nr 13.
10.Czarnik G., Polski ruch młodzieżowy na Pograniczu i Kaszubach w latach 1919–1939, Słupsk 1977.
11.Czechowicz A., „Głos Pogranicza” i „Głos Pogranicza i Kaszub”. Zarys historii, Koszalin 1970.
12.Dalska U., Sienkiewicz J., Zabytkowa zagroda kaszubska w Sominach, „Litery” 1971, nr 9.
13.Dąbrowa J., Kaszubski kancjonał Szymona Krofeya, „Pomerania” 1986, nr 2.
14.Decydują ludzie, Rj 1951, nr 14.
15.Działalność narodowa Polaków na północnym pograniczu polsko-niemieckim w dwudziestoleciu międzywojennym, red. Z. Romanow, Bytów–Pruszcz Gdański 2010.
16.Dziekanowski P., Dzień kaszubski w Bytowie, „Kurier Bytowski”, 11.06.1992.
17.Dzięcielski M., Reformacja i kontrreformacja w dekanacie lęborskim, „Studia Pelplińskie” 1997, nr 26.
18.Folklor kaszubski na scenie, „Głos Koszaliński”, 20.03.1975.
19.Frankowska W., Cassubia incognita?, „Nasze Pomorze” 2009, nr 11.
20.G.P., Poświęcenie pomnika, „Kurier Bytowski”, 11.07.1996.
21.Galikowski S., Jan Bauer bojownik o polskość ziemi bytowskiej, „Zapiski. Koszalińskie” 1967, nr 3.
22.Galikowski S. Położenie i walka ludności polskiej w latach 1918–1944, w: Dzieje ziemi bytowskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972.
23.Galikowski S., Szkolnictwo polskie w powiecie bytowskim w dwudziestoleciu międzywojennym, „Rocznik Koszaliński” 1968, t. 4.
24.Gierszewski S., Sejmik lęborsko-bytowski pod władztwem brandenbursko-pruskim (1658–1777). Z dziejów walki o prawa szlachty, w: Między wielką polityką a szlacheckim partykularyzmem. Studia z dziejów nowożytnej Polski i Europy ku czci Profesora Jacka Staszewskiego, Toruń 1993.
25.Gierszewski S., Walka o polskość ziemi bytowskiej w XIX–XX w., „Szczecin” 1957, nr 3.
26.Gudelins G., Die Wiederherstellung des Katholizismus in Landen Lauenburg und Bütow nach 1637, „Blätter für pommersche Kirchengeschichte” 1939–1941, nr 19–21.
27.Jaki będzie skansen w Sominach, „Głos Koszaliński”, 19.09.1972.
28.Jakie będzie muzeum w Bytowie, „Głos Koszaliński”, 28.03.1973.
29.Jaroszyk H., Artystyczny ruch amatorski na Ziemi Koszalińskiej, w: Koszalińskie w 20-leciu, Poznań 1966.
30.Kaiser J., Katolicka parafia w Ugoszczy w XVII–XVIII wieku, w: Życie dawnych Pomorzan, t. 2, red. W. Łysiak, Bytów–Słupsk 2003.
31.Kaszubi a wielokulturowość ziemi bytowskiej, „Nasze Pomorze” 2011, nr 13.
32.Kawecki S., Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Bytowskiej, w: Społeczność Zrzeszona, 1956–1971, Gdańsk 1971.
33.Kęcińska J., Geografia życia literackiego na Pomorzu Nadwiślańskim 1772–1920. Polski i kaszubski krąg kulturowy, Gdańsk–Słupsk 2003.
34.Kiedrowski J. , Jubileusz Bytowa, „Kaszëbë” 1958, nr 10.
35.Knosała W., Kaszuby ziemi bytowsko-lęborskiej, „Jantarowe Szlaki” 1979, nr 2.
36.Knosała W., Polska kultura i oświata na Ziemi Bytowskiej w okresie 20-lecia międzywojennego, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1979, nr 3.
37.Knosała W., Utrwalić pamięć. O rodzinie Styp-Rekowskich z Płotowa, Gdańsk–Bytów 1994.
38.Knosaa W., Z dziejów Kaszubów bytowskich: poczucie narodowe Kaszubów, „Farmacja Pomorza Środkowego” 1997, nr 2.
39.Komu się marzy „kurna chata”, „Głos Pomorza” 1981, nr 97.
40.Kopydłowski J., Organizacja i powstanie muzeum, „Nasze Pomorze” 1999, nr 1.
41.Książka i biblioteki w Złotowskiem i Bytowskiem, red. A. Czechowicz, Koszalin 1976.
42.Kwaśkiewicz M., Medycyna ludowa na Ziemi Bytowskiej, w: Życie dawnych Pomorzan.
43.Materiały z konferencji, t. 1, red. W. Łysiak, Bytów–Poznań 2001.
44.Kwaśkiewicz M., Rozmaitości o kulturowym obliczu miasta – bytowskie pomniki, „Nasze Pomorze” 2003, nr 5.
45.Kucharska J., Kształtowanie się świadomości regionalnej i narodowej ludności kaszubskiej okolic Bytowa, „Acta Universitatis Lodzensis. Folia Ethnologica” 1985, z. 2.
46.Kukier R., Kaszubi bytowscy, Gdynia 1968.
47.Librowski S., Zmaganie o katolickość i polskość Ziemi Bytowskiej i Lęborskiej, „Nasza Przeszłość” 1958, t. 8.
48.Lindmajer J., Bytów w okresie republiki weimarskiej i rządów faszystowskich (1918–1945), w: Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998.
49.Lissowski J., Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca „Bytów”, Słupsk 1977.
50.Literska K., Migracje Kaszubów bytowskich do RFN w latach 1971–1975, w: Pomorze. Trudna ojczyzna?, red. A. Sakson, Poznań 1995.
51.Literski S., Przemiany demograficzne i społeczne w powiecie bytowskim w latach 1945–1965, „Rocznik Koszaliński” 1972, t. 8.
52.Literski S., Przemiany demograficzne i społeczne w latach 1945–1969, w: Dzieje ziemi bytowskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972.
53.Literski S., Rola małżeństw mieszanych w procesie integracji społecznej w latach 1945–1965 na przykładzie powiatu bytowskiego, w: Pomorze. Trudna ojczyzna?, red. A. Sakson, Poznań 1996.
54.Losy różne, miejsce wspólne. W krainie wielu: kultur, języków i... smaków, red. C. Obracht-Prondzyński, Gdańsk–Bytów 2012.
55.„Lud polski się nie da…”, „Głos Pomorza”, 26.03.1993.
56.Majerowski Z., Długie urządzanie muzeum Kaszubów, „Głos Pomorza” 1990, nr 256.
57.Martin D., Ruch folklorystyczny a „wynajdowanie tradycji” w kaszubskiej muzyce ludowej, „Nasze Pomorze” 2009, t. 11.
58.Mazurek J., Szkoły polskie i losy ich uczniów w powiecie bytowskim w latach 1919–1975, „Dzieje Najnowsze” 1975, nr 4.
59.Melchert K., Wilczewska-Ryżycka B., Gorycz klęski i wyzwolenia. Bytów i okolice w lutym i marcu 1945 roku w faktach i wspomnieniach, Bytów 2004.
60.Meyer K., Geschichte der evangelischen Kirchengemeinde Bütow seit Einführung der Reformation bis zur Gegenwart, Bütow 1929.
61.Nadolny K., Z badań nad ludnością rodzimą w powiatach bytowskim i złotowskim województwa koszalińskiego, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich” 1968, t. 19.
62.Narodowi służą…, „Głos Pomorza”, 8.07.1996.
63.Nowe inscenizacje teatralne w bytowskim, „Pomerania” 1975, nr 2.
64.Obracht-Prondzyński, Bytów – wielokulturowość zapisana w przestrzeni. Znaki dawne – nowe praktyki, w: Małe miasta w czasach płynnej ponowoczesności, red. E. Nowina-Sroczyńska, T. Siemiński, Pruszcz Gdański–Bytów 2014.
65.Obracht-Prondzyński C., Borzyszkowski J., Problemy ochrony dziedzictwa kulturowego Kaszub (z pieśnią i muzyką nie tylko w tle), „Acta Cassubiana” 2012, t. 15.
66.Obracht-Prondzyński, Kaszubska kultura popularna: tożsamość na sprzedaż czy przyjemność wyróżniania się?, w: Antropologiczne inspiracje. Księga Jubileuszowa dla Ewy Nowickiej, red. B. Bossak-Herbst, M. Głowacka-Grajper, M. Kowalski, Warszawa 2013.
67.Obracht-Prondzyński C., Ksiądz Ignacy Cyra (1856–1914). Prezes Towarzystwa Młodokaszubów, Bytów 2012.
68.Obracht-Prondzyński C., Kultura pamięci kaszubskiego pogranicza. Specyfika ziemi bytowskiej, w: Kultura pamięci. Studia i szkice, red. A. Chlewicka, T. Kawski, Bydgoszcz 2013.
69.Obracht-Prondzyński C., Na kaszubskich rubieżach. Szkic o bytowskim oddziale Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Bytów–Gdańsk 2007.
70.Obracht-Prondzyński C., „Odwet na historii”, czyli kaszubskie osadnictwo przygraniczne na Pomorzu Zachodnim po 1945 r., „Nasze Pomorze” 2000, t. 2.
71.Okoniewska B., Rozwój społeczny i gospodarczy, w: Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998.
72.Odyniec W., Polskie starostwo (1637–1657), w: Dzieje ziemi bytowskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972.
73.Panske P., Zur Geschichte des eingeborenen Adels im Lande Bütow, „Baltische Studien” 1935, t. 37.
74.Pędzik B., Emigracja sezonowa Kaszubów Bytowskich w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX w., „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1986, t. 25.
75.Piotrowska I., Aby nie wyschła oaza, „Kaszëbë” 1959, nr 1.
76.Podralski J., Szultka Z., W sprawie „Banku Ludowego w Bytowie” (1912–1939/1943), „Banku Ludowego w Ugoszczy” z siedzibą w Bytowie (1930–1934) – „Kasy Polskiej” w Bytowie (1934–1939/1943), „Rocznik Koszaliński” 1998, t. 28.
77.Poniatowska A., Organizacja Związku Polaków w Niemczech, w: Związek Polaków w Niemczech w latach 1922–1982, red. J. Marczewski, Warszawa 1987.
78.Powinno powstać muzeum, „Kaszëbë” 1958, nr 20.
79.Przeździecka W., Wpływ migracji na zmiany liczby ludności województwa słupskiego w latach 1970–1977, „Koszalińskie Studia i Materiały” 1980, nr 1.
80.Rudnik J., Zamek w nowej roli, „Głos Pomorza”, 21.03.1979.
81.Rybicki H., Z badań nad polską ludnością rodzimą Pomorza Zachodniego, w: Polska ludność rodzima na Ziemiach Zachodnich i Północnych po wojnie światowej, cz. 2,
82.red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1990.
83.Schüddekopf C., Rudnick, Paul Jacob, w: Allgemeine Deutsche Biographie, 1889, http://www.deutsche-biographie.de/pnd138062099.html.
84.Siatkowska E., Śpiewnik Szymona Krofeya (1586) wobec współczesnych mu wybranych polskich i łużyckich kancjonałów luterańskich, w: Onomastyka i dialektologia: prace dedykowane prof. Ewie Rzetelskiej Feleszko, Warszawa 1997.
85.Siebke J., Die Gegenreformation im Lande Bütow, Greifswald 1940.
86.Siemiński T., Góra Zamkowa w Bytowie źródłem folklorystycznej inspiracji, w: V Konferencja Słowińsko-Kaszubska, red. W. Łysiak, Poznań–Słupsk 1999.
87.Sienkiewicz J., Z problematyki badań kultury ludowej i ochrony tradycyjnej architektury wiejskiej na Pomorzu Środkowym, „Aca Scansenologica” 1990, t. 6.
88.Skrzypek I., Organizacja nowych placówek muzealnych na terenie województwa koszalińskiego, „Koszalińskie Zeszyty Muzealne” 1971, t. 1.
89.Skrzypek I., Z historii muzealnictwa środkowopomorskiego, „Koszalińskie Zeszyty Muzealne” 1997, t. 21.
90.Skóra W., Kaszubi i słupski proces Jana Bauera w 1932 roku. Z dziejów polskiego ruchu narodowego na Pomorzu Zachodnim (część 1), Poznań–Słupsk 2016.
91.Skóra W., Liczebność, rozmieszczenie i stan posiadania Kaszubów w powiecie bytowskim w dwudziestoleciu międzywojennym, w: Życie dawnych Pomorzan, t. 2, red. W. Łysiak, Bytów–Słupsk 2003.
92.Sławski K., Rocznica Kongresu, „Głos Kaszëb”, 27.03.1998.
93.Szultka Z., Pastor Szymon Krofej i jego familianci na wolnym sołectwie w Dąbiu, w: Studia archiwalne, historyczne, polityczne, red. A. Czubiński, Szczecin 2003.
94.Szultka Z., Polacy z Pogranicza w więzieniach i obozach koncentracyjnych, w: Pogranicze i Kaszuby w latach terroru, red. A. Czechowicz, Koszalin 1970.
95.Szultka Z., Rola Kościoła ewangelickiego w procesie germanizacji ludności kaszubskiej wschodniej części Pomorza Zachodniego w XIX wieku, „Studia Gdańskie” 1993, t. 9.
96.Ślipińska J., „...że wa jesta Kaszëbji!”, „Głos Koszaliński” 1961, nr 72.
97.Trzebiatowski K., Polska działalność oświatowa i kulturalna w powiecie bytowskim w latach 1918–1932, „Rocznik Koszaliński” 1967, t. 3.
98.W 50-lecie szkolnictwa polskiego na ziemi bytowskiej, „Głos Pomorza”, 4.10.1979.
99.Wachowska D., Haft kaszubski \we wsiach okolic Bytowa, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1988, t. 27.
100.W kręgu rusztowań i niemocy, rozm. z P. Cieleckim, „Pomerania” 1980, nr 1–2.
101.W pierwszej szkole – muzeum, „Pobrzeże” 1979, nr 1.
102.Wysiecki L., Wspomnienia nauczyciela polskiej szkoły powszechnej w Ugoszczy na Kaszubach, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1983, z. 1.
103.Wrzesiński W., Z historii V Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech (1923–1939), „Zapiski Koszalińskie” 1967, nr 8.
104.Zabubrzycka T., Działalność kaszubskich zespołów amatorskich we wsiach okolic Bytowa, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1988, t. 27.
105.Zagroda pasterska atrakcją dla turystów, „Głos Koszaliński”, 15.02.1971.
106.http://muzeumbytow.pl/plotowo/.
107.http://www.bytow.com.pl/gry/.
108.http://www.pomorskie.eu/pl/kultura/aktualnosci/2009/bytow_cassubia_incognita_spotkanie_teatralno_filmowe.
109.www.kaszubi.pl/files/5085Cassubia_Cantat_opis_projektu.doc.
110.www.bytow4kultur.pl.