Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2017.2-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / z. 2 2017
Chrystianizacja i budowa struktur kościelnych na Pomorzu Zachodnim do przełomu XII i XIII wieku. Zarys problemu
(The Christianisation and Creation of the Church Structures in West Pomerania to the Turning Point of 12th Century. An Outline of the Issue)

Authors: Piotr Piętkowski
Uniwersytet Wrocławski
Keywords: Otto of Bamberg’s mission christianisation of West Pomerania Pomeranian Bishopric Gryfitów (Griffin) dynasty
Data publikacji całości:2017
Page range:12 (31-42)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The missionary efforts, carried out twice in West Pomerania (in 1124/1125 and 1128) by the bishop Otto of Bamberg, have laid the foundation for a new province of the Church. It took several years before the diocese there was officially established, probably due to political turmoil. It was not until the Pope Innocent II’s decision in 1140 that the Pomeranian bishopric was formed – its first ordinary was a priest called Adalbert, who had taken part in both of Otto’s missions. The effort was continued by Adalbert’s successors: Conrad I, Siegfried and Siegwin. According to the sources from the period, some of the most important tasks before them were the further christianisation of the populace, building new churches, as well as establishing new cloisters and maintaining the existing ones. In 1176, by the order of Duke Casimir I, the capital of the bishopric was moved to Kammin. Since then, a change in the titles of the bishops in the region, which coincided with the increased significance of the local ordinaries. At the turn of the 12th century, the Pomeranian diocese was formally transformed into Bishopric of Kammin.
Download file

Article file

Bibliography

1.Ebo, Żywot św. Ottona biskupa bamberskiego, Monumenta Poloniae Historica Nova Se¬ries, t. 7, cz. 2, wyd. K. Liman, J. Wikarjak, Warszawa 1969.
2.Pommersches Urkundenbuch, t. 1, cz. 1, red. R. Klempin, Stettin 1868.
3.Saxonis Gesta Danorum, ks. XIV, t. 1, wyd. J. Orlik, H. Raeder, Hauniae 1931.
4.Opracowania
5.Błaszczyk T., Biskupi diecezji lubuskiej i pomorskiej do końca XII wieku, w: Kościół na Pomorzu Zachodnim i Ziemi Lubuskiej w XII wieku, red. Z. Lec, A. Put, Szczecin 2008, s. 68–76.
6.Bobowski K., Uwagi dotyczące sieci klasztorów na Pomorzu zachodnim w okresie średniowiecza, w: Pomorze słowiańskie i jego sąsiedzi X–XV w., red. J. Huziński, Gdańsk 1995, s. 9–18.
7.Boroń P., Nieudane próby chrystianizacji plemion słowiańskich, w: Kościół w monarchii Przemyślidów i Piastów, red. J. Dobosz, Poznań 2009, s. 23–35.
8.Dziewulski W., Biskup pomorski Wojciech (próba charakterystyki), „Zapiski Historycz¬ne” 1957, nr 23, z. 4, s. 7–42.
9.Labuda G., Historia Kaszubów w dziejach Pomorza, t. 1 Czasy średniowieczne, Gdańsk 2006.
10.Labuda G., Zamierzenia organizacji diecezjalnej na Pomorzu w roku 1123 (przed misją chrystianizacyjną biskupa Ottona z Bambergu), w: Instantia est mater doctrinae: księga jubileuszowa prof. dr. hab. Władysława Filipowiaka, red. E. Wilgocki et al., Szczecin 2001, s. 327–335.
11.Leciejewicz L., Gdzie zostały umieszczone pierwsze siedziby biskupie na Pomorzu?, w: Z dziejów chrześcijaństwa na Pomorzu / Aus der Geschichte des Christentums in Pommern, red. L. von Zitzewitz, Kulice 2001 (= Zeszyty Kulickie / Külzer Hefte 2), s. 17–34.
12.Myśliński K., Polska wobec Słowian Połabskich do końca wieku XII, Lublin 1993.
13.Petersohn J., Der südliche Ostseeraum im kirchlich-politischen Kräftespiel des Reichs, Polens und Dänemarks vom 10. bis 13. Jahrhundert. Mission – Kirchenorganisa¬tion – Kultpolitik, Köln 1979.
14.Piętkowski P., Adalbert – pierwszy biskup pomorski, w: Jednostka w czasach przełomu, człowiek wobec zmiany… Społeczeństwo – Kultura – Religia – Gospodarka – Poli¬tyka – Życie codzienne, red. A. Marzec, Kraków 2012, s. 85–106.
15.Piętkowski P., Biskupstwo pomorskie jako początek biskupstwa kamieńskiego, Wrocław 2015.
16.Piętkowski P., Dokumenty biskupa kamieńskiego Sygwina (1191–1219 r.), w: Orbis homi¬num: civitas, potestas, universitas. W kręgu badań nad kształtowaniem cywilizacji w wiekach średnich, red. M. Goliński, S. Rosik, Wrocław 2016, s. 83–96.
17.Prokop K.R., Biskupi zachodniopomorscy, Koszalin 2003.
18.Prokop K.R., Spór o przynależność metropolitalną i egzempcję biskupstwa kamieńskiego (XII–XIV w.), „Przegląd Zachodniopomorski” 2005, z. 4, s. 7–29.
19.Rębkowski M., Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne, Szcze¬cin 2007.
20.Rosik S., Conversio gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek), Wrocław 2010.
21.Rosik S., Reinbern – Salsae Cholbergiensis aecclesiae episcopus, w: Salsa Cholbergien¬sis Kołobrzeg w Średniowieczu, red. L. Leciejewicz, M. Rębkowski, Kołobrzeg 2000, s. 85–93.
22.Rusakiewicz M., „Matrona nobilissima et christianissima”? Żona Warcisława I a pro¬blem chrystianizacji Pomorza, w: Jednostka w czasach przełomu, człowiek wobec zmiany… Społeczeństwo – Kultura – Religia – Gospodarka – Polityka – Życie co¬dzienne, red. A. Marzec, Kraków 2012, s. 75–84.
23.Rymar E., Prałatura kapituły kamieńskiej XII–XVI wieku. Część I: Prepozyci, „Przegląd Zachodniopomorski” 2009, z. 1, s. 5–30.
24.Silnicki T., Początki chrześcijaństwa i organizacji kościelnej na Pomorzu, w: T. Silnicki, Z dziejów Kościoła w Polsce, Warszawa 1960, s. 105–200.
25.Sikorski D.A., Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Rozważania nad granicami poznania historycznego, Poznań 2013.
26.Smoliński M., Między dwoma organizmami państwowymi – biskup kamieński Herman von Gleichen i jego stosunki z książętami Pomorza Zachodniego oraz margrabiami brandenburskimi, „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 2014, nr 3 (7), s. 25–44.
27.Suchodolski S., Moneta możnowładcza i kościelna w Polsce wczesnośredniowiecznej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987.
28.Tyc T., Polska a Pomorze za Krzywoustego, „Roczniki Historyczne” 1926, t. 2, s. 1–36.
29.Walachowicz J., Biskupstwo zachodniopomorskie do 1188 roku, w: Dawne prawo i myśl polityczna, red. M. Malec, W. Uruszczak, Kraków 1995, s. 109–117.
30.Walicki J., Przynależność metropolitalna biskupstwa kamieńskiego i lubuskiego na tle rywalizacji Magdeburga i Gniezna, Lublin 1960.
31.Weiss A., Przynależność metropolitalna biskupstwa kamieńskiego ok. 1140 r., w: Z dzie¬jów chrześcijaństwa na Pomorzu / Aus der Geschichte des Christentums in Pom¬mern, red. L. von Zitzewitz, Kulice 2001 (= Zeszyty Kulickie / Külzer Hefte 2), s. 79–91.
32.Wejman G., Sytuacja kościoła w Kamieniu Pomorskim, w: Kościół na Pomorzu Zachod¬nim i Ziemi Lubuskiej w XII wieku, red. Z. Lec, A. Put, Szczecin 2008, s. 77–100.
33.Zachorowski S., Rozwój i ustrój kapituł polskich w wiekach średnich, wyd. 2, Kraków 2005.
34.Zientara B., Polityczne i kościelne związki Pomorza Zachodniego z Polską za Bolesława Krzywoustego, „Przegląd Historyczny” 1970, t. 61, z. 2, s. 192–232.