Przegląd Zachodniopomorski

ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2020.3-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / z. 3 2020
Działalność organów bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec wybranych zakonów męskich w województwie koszalińskim w latach 1950-1975
(Activity of the Security Organs towards the Selected Monasteries in the Koszalin Voivodship in the Years 1950–1975)

Authors: Konrad Konkol
Keywords: Polish People’s Republic security organs repressive measures Roman Catholic Church monasteries the faithful Koszalin Voivodship
Data publikacji całości:2020
Page range:32 (67-98)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

After the World War II Poland was included in the Soviet Union zone of influence. The second half of the 1940s was marked by the sanctioning of the communist power, which attempted to gain control of all the spheres of life. One of the most difficult assumptions to be implemented was laicization of the Polish society. The Catholic worldview significantly affected their conduct and way of thinking, which clashed with the atheism promoted by the communists. This is why one of the security organs’ priorities was surveillance of the monastic clergy, whose prestige was continuously being undermined in the eyes of the faithful.
Download file

Article file

Bibliography

1.Źródła archiwalne
2.Archiwum Akt Nowych: Urząd do Spraw Wyznań w Warszawie 1950–1990, sygn. 47/200, 55/211–55/212, 56/186, 74/14, 133/58, 133/80, 133/122.
3.Archiwum Diecezjalne w Koszalinie: sygn. 108–109, 232.
4.Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku: sygn. 0019/152/36.
5.Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie: sygn. 00103/152/5, 00103/152/11, 00103/152/15–00103/152/17, 00103/152/19-00103/152/20, 00103/152/23, 00103/152/26, 00103/152/33, 00103/152/39, 00103/152/43, 00103/152/55, 00103/152/63, 00103/241/12, 00103/241/17, 00103/241/19, 00103/241/22, 00103/241/25.
6.Archiwum Państwowe w Koszalinie: Wydział do Spraw Wyznań, sygn. W1/15-W1/17, W1/20, W1/27-W1/28, W1/35, W2/28, W3/3.
7.Archiwum własne autora: Rozmowa z Ireną Perek z 17.08.2017 r.
8.Literatura
9.Bogaczewicz, Stanisław A. „Działania resortu bezpieczeństwa wobec ks. kard. Bolesława Kominka w latach 1945–1974. Zarys zagadnienia”. W: Wokół Orędzia. Kardynał Bolesław Kominek prekursor pojednania polsko-niemieckiego, red. W. Kucharski, G. Strauchold, 51–81. Wrocław: Ośrodek Pamięć i Przeszłość, 2009.
10.Chorzępa, Michał. „Rozwój organizacji kościelnej na ziemi lubuskiej i Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1965”. Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce 22 (1965): 113–149.
11.Cichocka, Marta. „Integracyjna rola Kościoła rzymskokatolickiego na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1949”. W: Na swoim? U siebie? Wśród swoich? Pierwsze lata na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. K. Bock-Matuszyk, W. Kucharski, P. Zubowski, 371–390. Wrocław: Pamięć i Przeszłość, 2018.
12.Cichocka, Marta. Kościół rzymskokatolicki w procesach integracyjnych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1956. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019.
13.Frydrysiak, Adam. „Walka o rząd dusz. Polska administracja kościelna na Pomorzu Zachodnim 1945–1972”. Rocznik Koszaliński 32 (2004): 19–44.
14.Kaczmarek, Ewa. Dlaczego przeszkadzały. Polityka władz partyjnych i rządowych wobec żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w latach 1945–1956. Warszawa: Vizja Press & IT, 2007.
15.Kaczmarek, Ewa. „Prymas Wyszyński – obrońca zakonów wobec prześladowań władz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej”. Teologia i Moralność 10 (2011): 155–167.
16.Kołodziej, Bernard. „Chrystusowcy na Pomorzu Zachodnim w latach 1956–1972”. W: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. T. 2: 1956–1972, red. Michał Siedziako, Zbigniew Stanuch, Grzegorz Wejman, 247–256. Szczecin–Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017.
17.Kołodziej, Bernard. „Towarzystwo Chrystusowe na Pomorzu Zachodnim w latach 1972–1978”. W: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. T. 3: 1972–1978, red. Michał Siedziako, Zbigniew Stanuch, Grzegorz Wejman, 229–241. Szczecin–Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2018.
18.Kołodziej, Bernard. „Towarzystwo Chrystusowe na Pomorzu Zachodnim w latach 1979–1989”. W: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. T. 4: 1979–1989/1990, red. Michał Siedziako, Zbigniew Stanuch, Grzegorz Wejman, 407–418. Szczecin–Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2019.
19.Łoziński, Bogumił. Leksykon zakonów w Polsce. Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego. Warszawa: KAI, 2009.
20.Marecki, Józef. Zakony w Polsce. Instytuty życia konsekrowanego. Instytuty i zgromadzenia zakonne. Instytuty świeckie. Wspólnoty życia apostolskiego. Kraków: Universitas, 2000.
21.Marecki, Józef, Filip Musiał. „Wprowadzenie”. W: Nigdy przeciw Bogu. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich, red. Józef Marecki, Filip Musiał, 5–44. Kraków: WAM, 2007.
22.Mazanka, Paweł. Redemptoryści Woli. Kraków: Homo Dei, 2018.
23.Mirek, Agata. Trudne lata. Wielkie dni. Zakony żeńskie w PRL. Ząbki: Apostolicum, 2015.
24.Musiał, Filip. „Działalność WUBP/WUdsBP w Krakowie przeciw wspólnotom zakonnym w latach 1945–1956. Rekonesans badawczy”. W: Komunistyczny aparat represji wobec Polskiej Prowincji Dominikanów, red. Marek Miławicki, Michał Wenklar, 140–143. Kraków: Wysoki Zamek, 2015.
25.Musiał, Filip. Raj grabarzy narodu. Studia i materiały do dziejów aparatu represji w Polsce „Ludowej” 1945–1989. Kraków: Arcana, 2010.
26.Pacławski, Emil. Mały alfabet franciszkański. Katowice: Agra-Graf, 2009.
27.Raba, Stanisław. „Odpowiedzialne wychowanie społeczne w Kościele”. Studia Paradyskie 2 (1987): 361–377.
28.Raina, Peter. Losy sióstr zakonnych w PRL 1954–1956: wysiedlenie, obozy, uwolnienie. Radzymin: Von Borowiecky, 2004.
29.Sroka, Jan, red. Znani i nieznani mieszkańcy powiatu sławieńskiego. Sławno: Margraf, 2015.
30.Szarek, Jarosław. „Nasza Partia odnosi ogromny sukces”. W: Operacja: zniszczyć Kościół, red. Filip Musiał, Jarosław Szarek, 39–49. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej/Instytut Pamięci Narodowej, 2007.
31.Śmierzchalski-Wachocz, Dariusz. Duchowieństwo rzymskokatolickie na Pomorzu Zachodnim, Środkowym i Ziemi Lubuskiej w świetle dokumentów państwowych z lat 1945–1989. T. 1. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2014.
32.Śmierzchalski-Wachocz, Dariusz. „Prześladowanie duchowieństwa na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1956. Metody i przykłady”. W: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. T. 1: 1945–1956, red. Michał Siedziako, Zbigniew Stanuch,
33.Grzegorz Wejman, 273–291. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej, 2016.
34.Śmierzchalski-Wachocz, Dariusz. „Prześladowanie duchowieństwa na Pomorzu Zachodnim w latach 1956–1972. Metody i przykłady”. W: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. T. 2: 1956–1972, red. Michał Siedziako, Zbigniew Stanuch, Grzegorz Wejman, 273–293. Szczecin–Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017.
35.Wąsowicz, Jarosław. „Pionierzy duszpasterstwa salezjańskiego na tzw. Ziemiach Odzyskanych w latach 1945–1956”. W: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. T. 1: 1945–1956, red. Michał Siedziako, Zbigniew Stanuch, Grzegorz Wejman, 219–238. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej, 2016.
36.Wąsowicz, Jarosław. „Salezjanie na terenie administracji gorzowskiej w latach 1956–1972”. W: Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. T. 2: 1956–1972, red. Michał Siedziako, Zbigniew Stanuch, Grzegorz Wejman, 257–272. Szczecin–Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017.
37.Wejman, Grzegorz. „Franciszkanie na Pomorzu: zarys problemu”. Studia Franciszkańskie 20 (2010): 395–418.
38.Wiązowski, Eugeniusz. „Salezjanie jako duszpasterze wspólnoty parafialnej pod wezwaniem Świętej Rodziny i św. Judy Tadeusza w Słupsku w latach 1949–2012”. Seminare 33 (2013): 353–367.
39.Wiązowski, Eugeniusz. „Salezjanie w Kobylnicy w latach 1950–1989 i w Kwakowie w latach 1950–1989”. Seminare 27 (2010): 249–259.
40.Zamiatała, Dominik. Zakony męskie w polityce władz komunistycznych w Polsce w latach 1945–1989. T. 1: Problematyka organizacyjno-personalna. Warszawa: LTW, 2011.
41.Zamiatała, Dominik. Zakony męskie w polityce władz komunistycznych w Polsce w latach 1945–1989. T. 2: D ziałalność d uszpasterska i społeczna zakonów w latach 1945–1989. Warszawa: LTW, 2012.
42.Wykaz aktów prawnych
43.Ustawa z 28.06.1950 o zmianach podziału administracyjnego Państwa. Dz.U. 1950, nr 28, poz. 255.
44.Ustawa z 11.08.1954 w sprawie utworzenia powiatu świdwińskiego w województwie koszalińskim. Dz.U. 1954, nr 49, poz. 238.