Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2018.40-10
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 40, 2018
Uwarunkowania i przebieg epidemii cholery w guberni mohylewskiej w 1848 roku

Autorzy: Iwona Janicka
Słowa kluczowe: epidemia cholera Mohylew umieralność zapadalność
Data publikacji całości:2018
Liczba stron:29 (215-243)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W 1848 roku przez świat przeszła jedna z najsilniejszych epidemii cholery w XIX wieku. Z północno-zachodnich guberni Rosji w największym stopniu dotknęła ona gubernię mohylewską, w której w ciągu sześciu miesięcy zachorowało ponad 48 tys. osób, z których 31,4% zmarło. Biorąc pod uwagę współczynnik zapadalności, najbardziej ucierpiały powiaty orszański i siennieński, gdzie uwarunkowania geofizyczne (duża ilość błot, bagien, okresowe wylew wód rzecznych, duża wilgotność gleby itp.), ale również społeczno-cywilizacyjne (zły stan sanitarny miast i wsi, brak wodociągów, kanalizacji, słaba dostępność źródeł czystej wody, brak dostatecznej opieki medycznej itp.) szczególnie sprzyjały rozwojowi Vibrio cholerae. W artykule przedstawiono uwarunkowania rozwoju epidemii, jej przebieg oraz sposoby leczenia tej mało znanej ówcześnie choroby.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bakevičiūtė, Regina. Cholera. Vilnius: Leidykla „Mintis”, 1973. Becker, Elisa M. Medicine, Law and the State in Imperial Russia. Budapest–New York: Central European University Press, 2011.
2.Carmichael, Ann G. „Cholera: zaraza pandemiczna”. W: Wielkie epidemie w dziejach ludzkości, red. Kenneth F. Kiple. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2002.
3.Dorobek, Franciszek, „Epidemia cholery w Królestwie Polskim i guberni połockiej w 1848 r.”. Notatki Płockie 24 (1979): 25–36.
4.Global Epidemics and Impact of Cholera. Dostęp: 31.08.2018. www.who.int/topics/cholera. Hamlin, Christopher. Cholera. The Biography. New York: Oxford University Press, 2009.
5.Howard-Jones, Norman. The Scientific Background of the International Sanitary Conferences 1851–1938. Genewa: WHO, 1975. Dostęp: 27.01.2019. http://whqlibdoc.who. int/publications/1975/14549_eng.pdf.
6.Janicka, Iwona. „Kwestia pochówku zmarłych na cholerę w północno-zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego w XIX wieku”. W: Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708–1711. Materiały z konferencji naukowej, red. Edmund Kizik, 212–223. Gdańsk: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, 2012.
7.Jastrzębowski, Zbigniew. „Polska statystyka medyczna a badania nad zdrowotnością społeczeństwa polskiego w XIX wieku”. Medycyna Nowożytna 3 (1996), 1–2: 115–125.
8.Kizik, Edmund, „Brudna woda, polscy flisacy? Epidemia cholery w Gdańsku w 1831 r.”. Documenta Pragensia 24 (2005): 161–175.
9.Kotar, S.L., Gessler, J.E. Cholera. A Worldwide History. Jefferson, NC: McFarland & Company, 2014.
10.McGrew, Roderick E. Russia and the Cholera 1823–1832. Madison–Milwaukee: University of Wisconsin, 1965.
11.Mierniki statystyczne częstości występowania chorób. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krapkowicach. Dostęp 22.01.2019. https://pssekrapkowice.pis.gov. pl/?dep=216.
12.Olkowski, Zbigniew. „Epidemia cholery azjatyckiej w Prusach Wschodnich w latach 1831–1832”. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 4 (1968): 531–572.
13.Ranger, Terence, Paul Slac, red. Epidemics and Ideas. Essays on the Historical Perception of Pestilence. Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
14.Szeszeni-Dąbrowskia, Neonila, red. tłum. Podstawy epidemiologii. Podręcznik dla słuchaczy studiów przed- i podyplomowych oraz słuchaczy Szkoły Zdrowia Publicznego. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera, 1996. [Oryg. R. Bonita, R. Beaglehole, T. Kjellström. Basic Epidemiology. Geneva: WHO, 1993]. Dostęp 13.08.2018. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43541/8386052716_pol.pdf;jsessionid=C2D7EA7E24616B4B66D0FFFCF76C025B?sequence=8.
15.Siudikas, Vytautas. Choleros epidemijos Lietuvoje 1831–1921 matais. Daktaro disertacjios santrauka. Kaunas: Kauno medicinos akademijos Lietuvos medicinos ir farmacijos istorijos muziejuje, 1998.
16.„Słowniczek terminów epidemiologicznych”. Przegląd Epidemiologiczny. Dostęp: 22.01.2019. http://www.przeglepidemiol.pzh.gov.pl/slowniczek-terminow-epidemiologicznych.
17.Szarszewski, Adam. „Epidemie cholery w Gdańsku w XIX wieku”. W: Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708–1711. Materiały z konferencji naukowej, red. Edmund Kizik, 195–221. Gdańsk: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, 2012.
18.Szewczuk, Jan. Kronika klęsk elementarnych w Galicji w latach 1772–1848. Lwów: Kasa im. J. Mianowskiego – Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, 1939.
19.Topley, William, Graham Wilson. Principles of Bacteriology, Virology and Immunity. T. 3. London: Arnold, 1994.
20.Winkle, Stefan. Kulturgeschichte der Seuchen. Düsseldorf–Zürich: Komet, 1997.
21.Wnęk, Konrad. „Epidemia cholery w Krakowie w 1866 roku. Analiza demograficzna i przestrzenna”. Przeszłość Demograficzna Polski 37 (2015), nr 3: 93–117.