Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2017.39-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 39, 2017
Ruch naturalny na Lubelszczyźnie w XVI–XIX wieku. Stan i perspektywy badawcze

Autorzy: Piotr Rachwał ORCID
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Humanistyczny
Słowa kluczowe: archiwum parafialne digitalizacja księgi metrykalne projekcja odwrócona ruch naturalny
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:17 (31-47)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Głównym zamierzeniem niniejszego artykułu było omówienie dotychczasowych badań nad ruchem naturalnym Lubelszczyzny oraz wskazanie problemów badawczych, jakie wiązały się z wykorzystaniem podstawowego w tym przypadku źródła – ksiąg metrykalnych. Za prekursora tych badań należy uznać Henryka Wiercieńskiego, który na początku XX wieku zainicjował akcję zliczania trzech serii danych. Kontynuatorem prac, już po II wojnie światowej, był Zygmunt Sułowski, a następnie jego uczniowie. Na podstawie doświadczeń kilku pokoleń badaczy można wskazać podstawowe zagrożenia związane z wykorzystaniem rejestracji ciągłej Lubelszczyzny. Podstawowy mankament stanowi kompletność tego źródła, dostępność do zachowanego zasobu, a także znaczące nakłady pracy, dostępność do zasobu, a także znaczące nakłady pracy. W przypadku Lubelszczyzny spotęgowane to jest faktem, iż po 1797 roku prowadzono równolegle nawet trzy typy ksiąg, tj. według formularza trydenckiego, austriackiego i napoleońskiego (polskiego). Zdarzało się, iż liczby zapisów w poszczególnych księgach nie zawsze były równe. W artykule przedstawiono również obecnie trwające badania nad ruchem naturalnym Lubelszczyzny, wykorzystujące nowe techniki i metody, m.in. projekcję odwróconą, a także działania zmierzające w kierunku digitalizacji ksiąg metrykalnych, przechowywanych w archiwach parafialnych, i udostępnienia ich szerszemu gronu badaczy.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Breschi, Marco, Lucia Pozzi, Rosella Rettaroli. „Diferencias en el crecimiento de cuatro poblaciones regionales en Italia, 1750–1911”. Boletin de la Asociacion de demografia historica 14 (1996): 11–30.
2.Brunborg, Helge. The Inverse Projection Method Applied to Norway, 1735–1974. Niepubl., 1976.
3.Gawrysiakowa, Janina. „Profesor Zygmunt Sułowski 1920–1995”. Przeszłość Demograficzna Polski 20 (1997): 3–8.
4.Gieysztorowa, Irena. „Badania demograficzne na podstawie metryk parafialnych”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 10 (1962) 1/2: 103–121.
5.Gieysztorowa, Irena. „Inwentaryzacja zachowanych ksiąg metrykalnych XVII–XVIII w.”. Przeszłość Demograficzna Polski 13 (1981): 117–118.
6.Gieysztorowa, Irena. „Niebezpieczeństwa metodyczne polskich badań metrykalnych XVII–XVIII wieku”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 19 (1971), 4: 557–604.
7.Gieysztorowa, Irena. „Od metryk do szacunków ludności”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 12 (1964) 2: 283–298.
8.Gieysztorowa, Irena. Wstęp do demografii staropolskiej. Warszawa, PWN: 1976.
9.Guzowski, Piotr, Radosław Poniat. „Standardy i jakość życia w historiografii światowej. Przegląd badań i problemów”. Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 76 (2016): 9–37.
10.Hollingsworth, H. Thomas. Historical demography. London: The Sources of History Limited, 1969.
11.Hoszowski, Stanisław. „Dynamika zaludnienia Polski w epoce feudalnej (X–XVIII w.)”. Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 13 (1951): 137–198.
12.Hoszowski, Stanisław, Zygmunt Sułowski. „Ewidencja ruchu naturalnego ludności oparta na dawnych metrykach parafialnych (projekt ujednoliconego systemu gromadzenia danych)”. Przeszłość Demograficzna Polski 4 (1971): 4–20.
13.Kowalczyk, Janina. „Wartość źródłowa metryk parafii Serniki (pow. Lubartów) z lat 1697–1865”, Przeszłość Demograficzna Polski 3 (1970): 63–113.
14.Kuklo, Cezary. Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2009.
15.Kuklo, Cezary. „Polska demografia przeszłości u progu XXI wieku”. Przeszłość Demograficzna Polski 22 (2001): 7–32.
16.Kuklo, Cezary, Wojciech Gruszecki. Informatyczny system rekonstrukcji rodzin, gospodarstw domowych i społeczności lokalnych w Polsce przedrozbiorowej. Białystok: Instytut Historii Filii Uniwersytetu Warszawskiego, 1994.
17.Kula, Witold. „Stan i potrzeby badań nad demografią historyczną dawnej Polski (do początków XIX wieku). Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 13 (1951): 23–110.
18.Lee, Ronald. „Estimating Series of Vital Rates and Age Structures from Baptisms and Burials: A New Technique with Applications to Pre-industrial England”. Population Studies 28 (1971), 3: 495–512.
19.Leeuwen, Marco H.D. van, James E. Oeppen. „Reconstructing the Demographic Regime of Amsterdam 1681–1920”. Economic and Social History in the Netherlands 5 (1993): 61–102.
20.Łozowski, Piotr. „Bibliografia polskiej demografii historycznej po 1945 roku”. W: Struktury demograficzne rodziny na ziemiach polskich do połowy XX wieku. Przegląd badań i problemów, red. Piotr Guzowski, Cezary Kuklo, 157–374. Białystok: Instytut Badań Nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2014.
21.Miodunka, Piotr. „Kryzysy demograficzne w Małopolsce w końcu XVII i pierwszej połowie XVIII wieku. Zarys problematyki”. Przeszłość Demograficzna Polski 37 (2015), 4: 7–37.
22.Ogórek, Bartosz. „Galicia’s Escape from the Malthusian Trap. A Long and Short-term Analysis of the Demographic Response to Economic Conditions in the Population of Galicia 1819–1913”. Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych 75 (2015): 95–127.
23.Rachwał, Piotr. „Historyczna rejestracja metrykalna w archiwach parafialnych w Lubelskiem”. W: Retrospekcja i ochrona dziedzictwa kulturowego, red. Samanta Kowalska, Danuta Wańka, 150–164. Poznań–Kalisz: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2015.
24.Rachwał, Piotr. „Księgi metrykalne z czasów zaboru austriackiego w archiwach parafialnych w Lubelskiem – regulacje prawne, stan zachowania”. Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego 6 (2014/2015): 306–325.
25.Rachwał, Piotr. „Stan badań nad demografią Lubelszczyzny w XVI–XIX wieku”. Roczniki Humanistyczne 64 (2016), 2: 89–112.
26.Rachwał, Piotr. „Staropolskie księgi metrykalne w archiwach parafialnych archidiecezji lubelskiej”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 63 (2015), 4: 585–601.
27.Rachwał, Piotr. Unici na Lubelszczyźnie w XIX wieku. Studium źródłoznawczo-demograficzne. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2017.
28.Rachwał, Piotr, Bogumił Szady. „Obszar parafii jako czynnik źródłotwórczy rejestracji metrykalnej w dekanacie Kazimierz na przełomie XVIII i XIX wieku”. Przeszłość Demograficzna Polski 38 (2016) 2: 35–72.
29.Sułowski, Zygmunt. „Księga zgonów parafii Kijany i Bystrzyca z drugiej połowy XVIII w.”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 67 (1997): 271–299.
30.Sułowski, Zygmunt. „O potrzebie rejestracji metryk kościelnych”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 5 (1962): 7–11.
31.Sułowski, Zygmunt. „O właściwą metodę wykorzystywania metryk kościelnych dla badań demograficznych”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 10 (1962), 1–2: 81–101.
32.Sułowski, Zygmunt. „Ruch naturalny ludności ziemi lubelskiej w latach 1582–1900”. Folia Societatis Scientiarium Lublinensis 18 (1976): 3–11.
33.Sułowski, Zygmunt. „Stulecie polskiej demografii historycznej (1882–1982)”. Przeszłość Demograficzna Polski 15 (1984): 9–35.
34.Szulc, Stefan. Wartość materiałów statystycznych dotyczących stanu ludności byłego Królestwa Polskiego. Warszawa: GUS, 1920.
35.Vielrose, Egon. „Przyczynek do demografii wsi polskiej w XVIII wieku”. Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 14 (1952): 122–136.
36.Wiercieński, Henryk. „Próbki szperań po archiwach. Z ruchu ludności i zaludnienia na terytorium dawnego województwa lubelskiego w ciągu 3-ch ostatnich stuleci”. Rocznik Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego 4 (1910): 313–329.
37.Wnęk, Konrad. Dzieje klimatu Galicji w latach 1848–1913. Kraków: Historia Iagellonica. 1999.
38.Wojciechowski, Stefan. Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku. Warszawa: PWN, 1966.
39.Wrigley, A. Edward, Roger S. Schofield. The Population History of England, 1541–1871: A Reconstruction. Cambridge: Harvard University Press, 1981.
40.Zamorski, Krzysztof. Transformacja demograficzna w Galicji na tle przemian ludnościowych innych obszarów Europy Środkowej w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1991.