Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189     eISSN: 2719-4345    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2021.43-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 43, 2021
Procesy urbanizacyjne w województwie krakowskim w XVI–XVIII wieku. Nowe możliwości badań

Autorzy: Mateusz Wyżga ORCID
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Wydział Humanistyczny
Słowa kluczowe: urbanizacja społeczność lokalna migracje gospodarka
Data publikacji całości:2021-12-01
Liczba stron:21 (7-27)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule scharakteryzowano nowe możliwości badań nad urbanizacją województwa krakowskiego w XVI–XVIII w. na tle specyfiki państwa polsko-litewskiego. Określono, w jaki sposób badania mogą być prowadzone w odniesieniu do obszaru o ukształtowanej już sieci miejskiej, na którym w omawianym czasie znajdowało się około 80 miast – były to głównie niewielkie ośrodki, spełniające różne funkcje. Okres ten jest ważny dla funkcjonowania polskich miast ze względu na istniejący wówczas system folwarczno-pańszczyźniany i poddaństwo. Odniesiono się także do mechanizmów wymiany ludności w szerszym ujęciu historii społecznej oraz zaproponowano powiązanie analiz urbanizacji województwa z jego centralnym ośrodkiem – krakowskim zespołem miejskim. Omówiono również kryteria tworzenia kwestionariusza badawczego. Relacyjna baza danych zbudowana na podstawie źródeł masowych obejmowałaby ludność Krakowa, a następnie kolejnych miast województwa, wytypowanych ze względu na ich funkcje. Dzięki temu możliwe staje się ukazanie tendencji migracyjnych w całym województwie i w długim procesie dziejowym.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bogucka, Maria, Henryk Samsonowicz. Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986.
2.Braudel, Fernand. Morze Śródziemne i świat śródziemnomorski w epoce Filipa II. Tłum. Marcin Król, Maria Kwiecieńska-Decker. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2020.
3.Clark, Peter. European Cities and Towns 400–2000. Oxford: Oxford University Press, 2009.
4.Clark, Peter. „Introduction”. W: Small Towns in Early Modern Europe, red. Peter Clark, 1–21. Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
5.Clark, Peter (red.). Small Towns in Early Modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
6.Epstein, Stephan R. „Introduction”. W: Town and Country in Europe, 1300–1800, red. Stephan R. Epstein, 1–29. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
7.Gadocha, Marcin. Urzędnicy miejscy Biecza do 1772 roku. Białystok: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Historycznego, 2020.
8.Gierszewski, Stanisław. Struktura gospodarcza i funkcje rynkowe mniejszych miast województwa pomorskiego w XVI i XVII wieku. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1966.
9.Gordziejew, Jerzy. Socjotopografia Grodna w XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009.
10.Hochstadt, Steve. Mobility and Modernity: Migration in Germany, 1820–1989. Ann Arbor: University of Michigan Press, 1999.
11.Janeczek, Andrzej. „Town and Country in the Polish Commonwealth, 1350–1650”. W: Town and Country in Europe, 1300–1800, red. Stephan R. Epstein, 156–175. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
12.Kiełbicka, Aniela, Zbigniew Wojas (wyd.). Księgi przyjęć do prawa miejskiego w Krakowie 1507–1572. Kraków: Secesja, 1993.
13.Kiryk, Feliks (wyd.). Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni 1531–1656. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
14.Wyrozumska, Bożena (wyd.). Lustracja dróg województwa krakowskiego z roku 1570. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
15.Kiryk, Feliks. „Lokacje miejskie nieudane, translacje miast i miasta zanikłe w Małopolsce do połowy XVII stulecia”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 28 (1980), 3: 373–384.
16.Kiryk, Feliks. „Miasta kresu muszyńskiego w okresie przedrozbiorowym”. Przemyskie Zapiski Historyczne 4–5 (1987): 7–34.
17.Kiryk, Felisk. Miasta małopolskie w średniowieczu i czasach nowożytnych. Kraków: Avalon, 2013.
18.Kiryk, Feliks. Rozwój urbanizacji Małopolski XIII–XVI w. Województwo krakowskie (powiaty południowe). Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1985.
19.Kiryk, Feliks. Rozwój urbanizacji Małopolski w XIII–XVI wieku. Część pierwsza –szczegółowa. Kraków, 1974. Rps przechowywany w Katedrze Archiwistyki i Nauk Pomocnicznych Historii, Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie.
20.Kiryk, Feliks. Urbanizacja Małopolski. Województwo Sandomierskie XIII–XVI wiek. Kielce: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, 1994.
21.Klonder, Andrzej. Prowincjusze i detaliści: drobny handel i rzemiosło w Rzeczypospolitej w XVII – początku XVIII wieku. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 2020.
22.Kołodziejczyk, Konrad. „Rodzina w parafii Nowy Korczyn w drugiej połowie XVIII wieku na podstawie ksiąg metrykalnych. Cz. 1”. Przeszłość Demograficzna Polski 38 (2016), 3: 55–78.
23.Kołodziejczyk, Konrad. „Rodzina w parafii Nowy Korczyn w drugiej połowie XVIII wieku na podstawie ksiąg metrykalnych. Cz. 2”. Przeszłość Demograficzna Polski 39 (2017): 65–95.
24.Kuklo, Cezary. Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2009.
25.Kuklo, Cezary. Kobieta samotna w społeczeństwie miejskim u schyłku Rzeczypospolitej szlacheckiej: studium demograficzno-społeczne. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 1998.
26.Kuklo, Cezary. Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie. Białystok: Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, 1991.
27.Kulczykowski, Mariusz. Andrychowski ośrodek płócienniczy w XVIII i XIX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1972.
28.Leśniak, Franciszek. Socjotopografia Krosna (1512–1630): studia i materiały. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2005.
29.Lucassen, Leo. „Cities, States and Migration Control in Western Europe: Comparing Then and Now”. W: Gated Communities? Regulating Migration in Early Modern Cities, red. Bert De Munck, Anne Winter, 217–240. Aldershot: Ashgate, 2012.
30.Lucassen, Jan, Leo Lucassen. „Theorizing Cross-Cultural Migrations: The Case of Eurasia since 1500”. Social Science History 41 (2017): 445–475.
31.Łozowski, Piotr. Kredyt i dom: rynki obrotu pieniężnego i nieruchomościami w Warszawie okresu XV i początków XVI wieku. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2020.
32.Małecki, Jan. „Kiedy i dlaczego Kraków przestał być stolicą Polski”. Rocznik Krakowski 44 (1963): 21–36.
33.Mikulski, Krzysztof. Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999.
34.Mikulski, Krzysztof. „Socjotopografia przedmieść toruńskich w XIV–XVIII wieku: przypadek Żabieńca”. Archaeologia Historica Polona 23 (2015): 57–82.
35.Miller, Jaroslav. Urban Societies in East-Central Europe, 1500–1700. Aldershot: Ashgate, 2008.
36.Miodunka, Piotr. „Demograficzny i gospodarczy potencjał małych miast południowej Polski od końca XVI do początku XIX wieku”. Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 78 (2017): 131–161.
37.Miodunka, Piotr. Społeczność małych miast południowej Małopolski w XVI–XVIII wieku. Kraków: Universitas, 2021.
38.Mrozowski, Krzysztof. Przestrzeń i obywatele Starej Warszawy od schyłku XV wieku do 1569 roku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020.
39.Noga, Zdzisław. „Feliksa Kiryka studia nad miastami”. W: Feliks Kiryk, Miasta małopolskie w średniowieczu i czasach nowożytnych, IX–XVI. Kraków: Avalon, 2013.
40.Pieczara, Jakub. „Population of Wieliczka in 1788: Household Size and Structure. Przeszłość Demograficzna Polski 41 (2019): 81–122.
41.Prak, Maarten. Citizens without Nations. Urban Citizenship in Europe and the World, c.1000–1789. Cambridge: Cambridge University Press, 2018.
42.Ptaśnik, Jan. Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1934.
43.Puschmann, Paul, Nina Van den Driessche, Koen Matthijs, Bart Van de Putte. „Paths of Acculturation and Social Inclusion. Migration, Marriage Opportunities and Assortative Mating by Geographic Origin in Antwerp, 1846–1920”. Journal of Migration History 2 (2016): 177–207.
44.Rutkowski, Henryk (red.) i in. Atlas historyczny Polski. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Historii PAN, Wydawnictwo Neriton, 2008.
45.Siuchniński, Mateusz (red.). Miasta polskie w tysiącleciu. T. 1–2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965–1966.
46.Starzyński, Marcin. Urzędnicy miejscy Kazimierza do 1550 roku. Kraków: Societas Vistulana, 2016.
47.Szczygieł, Ryszard. Lokacje miast w Polsce XVI wieku. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 1989.
48.Tomczak, Andrzej. Zarys dziejów archiwów polskich. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1982.
49.Wagner, Katarzyna. Mieszczanie i podatki. Nierówności majątkowe w wybranych miastach Rzeczypospolitej w XVII wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020.
50.Wegge, Simone A. „Chain Migration and Information Networks: Evidence from Nineteenth-century Hesse-Cassel”. Journal of Economic History 58 (1998): 957–986.
51.Wegge, Simone A. „Eighteenth-Century German Emigrants from Hanau-Hesse: Who Went East and Who Went West”. Continuity and Change 33 (2018), 2: 225–253.
52.Wiesiołowski, Jacek. Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1997.
53.Wiślicz, Tomasz. Zelman Wolfowicz i jego rządy w starostwie drohobyckim w połowie XVIII w. Kraków: Universitas, 2020.
54.Wyrobisz, Andrzej. „Małe miasta w Polsce w XVI i XVII wieku”. W: Miasta doby feudalnej w Europie środkowo-wschodniej: przemiany społeczne a układy przestrzenne, red. Aleksander Gieysztor, Tadeusz Rosłanowski, 177–187. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
55.Wyrobisz, Andrzej. „Rola miast prywatnych w Polsce w XVI i XVII wieku”. Przegląd Historyczny 65 (1974): 19–46.
56.Wyrobisz, Andrzej. „Typy funkcjonalne miast polskich w XVI–XVIII wieku”. Przegląd Historyczny 72 (1981), 1: 25–49.
57.Wyrozumska, Bożena. Drogi w Ziemi Krakowskiej do końca XVI w. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
58.Wyżga, Mateusz. Homo movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim w XVI–XVIII wieku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2019.
59.Wyżga, Mateusz. „Miasta i migracje w Rzeczypospolitej przedrozbiorowej: zarys problematyki”. Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 52 (2020): 59–87.
60.Wyżga, Mateusz. Urzędnicy miejscy Bochni do 1772 roku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado, 2018.