Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2018.40-06
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / 40, 2018
Decyzje rozwodowe szlachty pomorskiej w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku. Perspektywa antropologiczna
(An Anthropological Perspective on Divorce Decisions Taken by Pomeranian Nobility in the Second Half of the 18th and the Early 19th Century)

Authors: Agnieszka Szudarek
Keywords: nobility Prussian Pomerania divorces
Data publikacji całości:2018
Page range:20 (121-140)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

This article aims to establish the reasons behind divorces among the Pomeranian Protestant nobility in the 2nd half of the 18th century and at the beginning of the 19th century, with the intention to verify existing conclusions on the scale of marriage breakdown within that group of Prussian society. The source literature is dominated by the view that relationships built by Pomeranian land owners were durable and a significant growth in the number of divorces was not to occur earlier than the turn of the 20th century. The research is based on information extracted from family and historical chronicles, which allows an examination of divorce decisions. The results of the research will be used to determine the place occupied by divorce in the collective consciousness of the Pomeranian nobility. The conclusions will be drawn from an analysis employing the theory of conjunctural action.
Download file

Article file

Bibliography

1.Berdahl, Robert M. The Politics of The Prussian Nobility. The Development of a Conservative Ideology 1770–1848. Princeton: Princeton University Press, 1988.
2.Bernardi, Laura. An Introduction to Anthropological Demography. MPIDR Working Paper 2007-031. Rostock: Max Planck Institute for Demographic Research, 2007. Dostęp 9.09.2018. https://www.demogr.mpg.de/papers/working/wp-2007-031.pdf.
3.Blasius, Dirk. „Bürgerliche Rechtsgleichheit und die Ungleichheit der Geschlechter. Das Scheidungsrecht im historischen Vergleich“. W: Bürgerinnen und Bürger. Geschlechterverhältinsse im 19. Jahrhundert, red. Ute Frevert. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1988.
4.Blasius, Dirk. Ehescheidung in Deutschland 1794–1945. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1987.
5.Brunet, Guy, Alain Bideau. „Démographie historique et généalogie”. Annales de Démographie Historique 2 (2000): 101–110.
6.Buchsteiner, Ilona. „Pommerscher Adel im Wandel des 19. Jahrhunderts”. Geschichte und Gesellschaft 25 (1999): 342–374.
7.Cybal-Michalska, Agnieszka. „Podmiot i struktura społeczna w teorii A. Giddensa – rekonstrukcja i krytyka”. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja 62 (2013), 2: 7–31.
8.Dieterich, Hartwig. Das protestantische Ehehrecht in Deutschland bis zur Mitte des 17. Jahrhunderts. München: Claudius Verlag, 1970.
9.Dupâquier, Jacques. „Genealogia i demografia historyczna”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 43 (1981), 4: 313–322.
10.Frątczak, Ewa. „Rodzina: refleksje nad zmianą i jej kontekstem teoretycznym”. W: O racjonalną politykę rodzinną. Rodzina formacją niezastąpioną? Księga Jubileuszowa Profesor Bożeny Balcerzak-Paradowskiej, red. Marek Bednarski, Zofia Czepulis-Rutkowska, Dorota Głogosz, 28–44. Warszawa: Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. Andrzej Bączkowskiego, 2017.
11.Frątczak, Ewa. Monika Młynarska. „Badania jakościowe na użytek demografii”. Studia Demograficzne 152 (2007), 2: 3–22.
12.Frevert, Ute. Mąż i niewiasta. Niewiasta i mąż. O różnicach płci w czasach nowoczesnych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 1997.
13.Gleixner, Ulrike. „Geschlechtergeschichte verändert Geschichtsbilder: Das zweifache Leben der Effi Briest”. W: Faltenwürfe der Geschichte. Entdecken, entziffern, erzählen, red. Sandra Maβ, Xenia von Tippelskirch, 366–384. Frankfurt–New York: Campus Verlag, 2014.
14.Guzowski, Piotr. „Demografia rodziny szlacheckiej w świetle najnowszych badań genealogicznych”. Przeszłość Demograficzna Polski 20 (2001): 7–23.
15.Johnson-Hanks, Jennifer A., Christine A. Bachrach, Philip S. Morgan, Hans-Peter Kohler. Understanding Family Change and Variation: Toward a Theory of Conjunctural Action. Dordrecht: Springer, 2011.
16.Johnson-Hanks, Jennifer. „What Kind of Theory for Anthropological Demography?” Demographic Research 16 (2007): 1–26.
17.Kulesza-Woroniecka, Iwona. Rozwody w rodzinach magnackich w Polsce w XVI–XVIII wieku. Poznań–Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 2002.
18.Menning, Daniel. Standesgemäβe Ordnung in der Moderne. Adlige Familienstrategien und Gesellschaftsentwürfe in Deutschland 1840–1945. München: Oldenbourg Verlag, 2014.
19.Paletschek, Sylvia. „Adelige und Bürgerliche Frauen (1770–1870). W: Adel und Bürgertum in Deutschland 1770–1848, red. Elisabeth Fehrenbach, 159–185. München: Oldenbourg Verlag, 1994.
20.Reif, Heinz. Adel im 19. und 20. Jahrhundert. München: Oldenbourg Verlag, 1999.
21.Schiller, René. Vom Rittergut zum Grossgrundbesitz. Ökonomische und soziale Transformationsprozesse der ländlicher Eliten in Brandenburg im 19. Jahrhundert. Berlin: Akademie Verlag, 2003.
22.Sewell, Jr. William H. „A Theory of Structure: Duality, Agency and Transformation”. American Journal of Sociology 98 (1992), 1: 1–29.
23.Stępiński, Włodzimierz. „Procesy integracyjne w obrębie rodów szlacheckich na Pomorzu Zachodnim”. W: Rodzina pomorska, red. Józef Borzyszkowski, 170–189. Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, Instytut Kaszubski, 1999.
24.Szołtysek, Mikołaj. „Antropologiczna demografia, demograficzna antropologia. W stronę hybrydalnych obszarów badawczych”. Lud. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Komitetu Nauk Etnologicznych 90 (2006): 177–191.
25.Szołtysek, Mikołaj. „Czy antropologia »odkupi« demografię”. Historyka. Studia Metodologiczne 35 (2005): 171–183.
26.Szołtysek, Mikołaj. „Od strategii przetrwania do międzypokoleniowej wymiany – perspektywa antropologiczna w badaniach nad rodziną, gospodarstwem i pokrewieństwem”. Przeszłość Demograficzna Polski 23 (2002): 143–163.
27.Szudra, Dariusz. „Kryzys małżeństwa a I wojna światowa na przykładzie rozwodów w Prusach, z uwzględnieniem tzw. Wielkiego Niemieckiego Wschodu”. W: Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. Cezary Kuklo, 531–572. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2008.
28.Szultka, Zygmunt. „Dynamiczne przeobrażenia wsi i rolnictwa w drugiej połowie XVIII i początkach XIX wieku”. W: Historia Pomorza, red. Gerard Labuda. T. 2: do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648–1815, 567–653. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
29.Szultka, Zygmunt. „Stosunki religijne i kościelne”. W: Historia Pomorza, red. Gerard Labuda, T. 2: do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648–1815, 842–874. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
30.Szultka, Zygmunt, Alfred Wielopolski. „Wpływ wydarzeń politycznych na sytuację na Pomorzu Zachodnim”. W: Historia Pomorza, red. Gerard Labuda, T. 2: do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648–1815, 749–786. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
31.Treskow von, Rüdiger. „Adel in Preußen: Anpassung und Kontinuität einer Familie 1800–1918”. Geschichte und Gesellschaft 17 (1991): 344–369.
32.Wienfort, Monika. Der Adel in der Moderne. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2006.
33.Wienfort, Monika. Verliebt, Verlobt, Verheiratet. Eine Geschichte der Ehe seit der Romantik. München: C.H. Beck, 2014.
34.Wrzosek, Wojciech. „Po co nam badania nad mentalité?”. W: Historia – mentalność – tożsamość. Studia z historii, historii historiografii i metodologii historii, red. Karolina Polasik-Wrzosek, Wojciech Wrzosek, Leonid Zaszkilniak, 369–371. Poznań: Instytut Historii UAM, 2010.