Colloquia Theologica Ottoniana

ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2021.37-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / 37/2021
Kultura cyfrowa jako kontekst współczesnej katechezy

Autorzy: Radosław Mazur ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Polska
Słowa kluczowe: kultura cyfrowa nauczanie religii młodzież Dyrektorium o katechizacji
Data publikacji całości:2021-12-15
Liczba stron:19 (149-167)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Kultura cyfrowa jako zjawisko powszechne i ściśle związane z codziennością dzieci, młodzieży i dorosłych nie pozostaje bez wpływu na wychowanie młodego pokolenia, w tym wychowanie do dojrzałej wiary. Staje się ona zatem wyzwaniem katechetycznym. O wpływie kultury cyfrowej na katechezę wspomina zarówno nowe Dyrektorium o katechizacji, jak i najnowsze dokumenty papieskie. Cyfrowość jawi się jako nowy rodzaj kultury zmieniającej język, kształtującej nową mentalność czy dokonującej zmiany w hierarchii wartości (zob. DK 359). W artykule podjęto się zadania scharakteryzowania kultury cyfrowej, a także wzięcia pod uwagę jej wpływu na obszar edukacji i formacji młodego człowieka. Uwypuklono następnie jej pozytywne strony, związane zwłaszcza z przekraczaniem barier związanych z odległością czy brakiem możliwości wolnej wypowiedzi, oraz zagrożenia i niebezpieczeństwa, które ze sobą niesie, a które przede wszystkim są skutkiem uprzedmiotowienia relacji i przedkładania partycypacji w świecie wirtualnym nad twórczą obecność w świecie rzeczywistym. Istotną cechą opisywanego zjawiska jest pewien rodzaj ambiwalencji, który polega na jednoczesnym pozytywnym oraz negatywnym wpływie w wielu obszarach, co wskazuje na konieczność odpowiedniej edukacji medialnej, umożliwiającej krytyczne i rozsądne korzystanie z dobrodziejstw i unikanie ślepych uliczek. W ostatniej części artykułu określono również kilka praktycznych wyzwań dla nauczania religii w szkole oraz katechezy parafialnej wynikających z powszechności kultury cyfrowej i jej możliwości związanych z metodyką i dydaktyką, a także wskazań dotyczących aplikacji możliwości, którą dają cyberśrodki, do działań katechetycznych.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bąkowska A., Cyberagresja jako zjawisko zagrażające bezpieczeństwu cyfrowemu dzieci i młodzieży, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio J, XXII (2019) 3, s. 217–232.
2.Betlej A., Edukacja medialna w społeczeństwie sieci, „Edukacja – Technika – Informatyka” 22 (2017) 4, s. 309–314.
3.Bielinowicz A., Rozwój kompetencji informatycznych nauczycieli religii w archidiecezji warmińskiej, Olsztyn 2020.
4.Bilicka B., Eportfolio i Webquest w szkolnym nauczaniu religii, w: Katecheza i katechizowany w sieci, red. B. Bilicka, Toruń 2015, s. 88–102.
5.Bierówka J., Zasada wzajemności w społeczeństwie informacyjnym, Kraków 2009.
6.Bigaj M., Cyfrowi tubylcy z plemienia przepływu, „Więź” 680 (2020) 2, s. 7–17.
7.Domaszk A., Internet dobrodziejstwem i zagrożeniem: formacyjne wyzwania dla seminariów duchownych, „Seminare” 33 (2013), s. 63–79.
8.Furmanek W., Internet źródłem nadmiarowości informacji, „Edukacja – Technika – Informatyka” 13 (2015) 3, s. 13–25.
9.Franciszek, Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie, Częstochowa 2014.
10.Franciszek, Adhortacja apostolska „Christus vivit” do młodych i całego Ludu Bożego, Częstochowa 2019.
11.Franciszek, Encyklika „Fratelli tutti” o braterstwie i przyjaźni społecznej, Kraków 2020.
12.Idzikowski M., Realizacja zadań katechezy na wybranych internetowych stronach katolickich, w: Katecheza i katechizowany w sieci, red. B. Bilicka, Toruń 2015, s. 53–86.
13.Jemielniak D. (w rozmowie z E. Buczek), Rezygnacja jak oddychanie, „Więź” 2 (680) 2020, s. 25–32.
14.Gogolik M., E-zadanie domowe z religii, „Studia Katechetyczne” 13 (2017), s. 259–273.
15.Kaźmierska A., Brzeziński W., Zasady społeczności, „Tygodnik Powszechny” 3733 (2021) 4, s. 17–19.
16.Kiedrowicz G., Pokolenie iGen wkracza w świat dorosłych, „Edukacja – Technika – Informatyka” 3 (2018) 25, s. 218–223.
17.Klus-Stańska D., Cyfrowi tubylcy w szkole cyfrowych imigrantów, czyli awatar w świecie Ptysia i Balbinki, „Problemy Wczesnej Edukacji” 23 (2013) 4, s. 6–14.
18.Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium ogólne o katechizacji, Poznań 1998.
19.Kopacz A., Środowisko cyfrowe w edukacji polonistycznej na etapie ponadgimnazjalnym, Lublin 2017.
20.Kopiczko T., Nowe fora katechezy, „Studia Katechetyczne” 13 (2017), s. 175–187.
21.Korgul M., Dydaktyka dla katechetów, Świdnica 2014.
22.Ligęza A., Wilk M., E-katecheza. Aplikacje, portale i media społecznościowe na lekcjach religii, Kraków 2016.
23.Łęcicki G., Edukacja medialna w służbie katechezy, „Kultura – Media – Teologia” (2011) 4, s. 72–81.
24.Maj I., Internet rzeczy i niebezpieczeństwa z nim związane, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” (2015) 3, s. 51–57.
25.Majorek M., Darknet. Ostatni bastion wolności w internecie?, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” (2017) 4, s. 85–97.
26.Malinowski B., Jak Facebook zamyka nas w bańce informacyjnej. Algorytm filtrujący newsfeed a zjawisko filter buble, „Zarządzanie Mediami” 4 (1) 2016, s. 15–22.
27.Mąkosa P., Znaki czasu dla katechezy w Polsce, „Verbum Vitae” 35 (2019), s. 459–475.
28.Ochędowska M., Czerwony algorytm, „Tygodnik Powszechny” 3733 (2021) 4, s. 12–16.
29.Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, Dyrektorium o katechizacji, Kielce 2020.
30.Paweł VI, Evangelii nuntiandi. Adhortacja apostolska o ewangelizacji w świecie współczesnym, Wrocław 2001.
31.Program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kultura cyfrowa, http://www.mkidn.gov.pl/pages/strona-glowna/finansowanie-i-mecenat/programy-ministra/programy-mkidn-2017/kultura-cyfrowa.php (dostęp: 26.01.2021).
32.Siemieniecka D., Skibińska M., Majewska K., Cyberagresja – zjawisko, skutki, zapobieganie, Toruń 2020.
33.Słodownik A., Kultura cyfrowa, https://www.dwutygodnik.com/artykul/7452-kultura-cyfrowa-istnieje.html (dostęp: 26.01.2021).
34.Springmann K., Cyberprzestrzeń wyzwaniem dla katechety, w: Katecheta i katechizowany w sieci, red. B. Bilicka, Toruń 2015, s. 15–51.
35.Szpet J., Dydaktyka katechezy, Poznań 1999.
36.Tchorzewski A. de, Wstęp do teorii wychowania, Kraków 2018.
37.Tokarczuk O., Czuły narrator, Warszawa 2020.
38.Twenge J.M., iGen, Sopot 2019.
39.Wojciechowski H., Darknet – wybrane aspekty kryminologiczne, kryminalistyczne i prawne szyfrowanych sieci komputerowych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 82 (2018), s. 83–92.
40.Wyżkiewicz D., Gospodarek D., Ostatni dzwonek. Rozmowy o przyszłości lekcji religii, Warszawa 2020.
41.Zajęcka B., Internet – wróg czy przyjaciel młodzieży?, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Pedagogika” XXI (2012), s. 213–224.
42.Zawojski P., Cyberkultura jako nowy paradygmat kultury medialnej. Rozważania teoretyczne, w: Nowa audiowizualność – nowy paradygmat kultury?, red. E. Wilk, I. Kolasińska-Pasterczyk, Kraków 2008, s. 21–30.