Colloquia Theologica Ottoniana

ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2019.2-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / 2/2019
Bóg i uniwersalia

Autorzy: Stanisław Judycki ORCID
Uniwersytet Gdański
Słowa kluczowe: Bóg uniwersalia platonizm realizm konceptualizm nominalizm
Data publikacji całości:2019-12
Liczba stron:28 (7-34)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W pierwszych dwóch częściach artykułu przedstawione są motywacje prowadzące do akceptacji istnienia uniwersaliów, jak również ich rodzaje. Dalej zostają wyróżnione cztery zasadnicze stanowiska w tzw. sporze o uniwersalia: realizm pojęciowy (platonizm), umiarkowany realizm pojęciowy, czyli rozwiązanie arystotelesowskie, konceptualizm i nominalizm (w różnych wersjach). W dalszych częściach artykułu przedstawiona jest krytyka rozwiązań nominalistycznych, arystotelesowskich i konceptualistycznych. Na tym tle autor argumentuje na rzecz teistycznego realizmu pojęciowego, ukazując, w jaki sposób należy zinterpretować relację pomiędzy ludzką świadomością semantyczną a uniwersaliami istniejącymi w umyśle Boga. W tym kontekście zostają wzięte pod uwagę zagadnienia dotyczące pojęć ewolucji kosmicznej i biologicznej oraz pojęcia stworzenia świata.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Armstrong D.M., Universals. An Opinionated Introduction, Boulder 1989.
2.Arystoteles, Metafizyka, przeł. K. Leśniak, Warszawa 1983.
3.Aune B., Universals and Predication, w: The Blackwell Guide to Metaphysics, Oxford 2002, s. 131–150.
4.Broad C.D., The Mind and Its Place in Nature, London 1925.
5.Chrudzimski A., Realistyczne teorie uniwersaliów, w: Przewodnik po metafizyce, red. S.T. Kołodziejczyk, Kraków 2011, s. 127–159.
6.Goodman N., Quine W.V.O., Steps Toward a Constructive Nominalism, „The Journal of Symbolic Logic” 12 (1947), s. 105–122.
7.Hartmann N., Zur Grundlegung der Ontologie, Berlin–Leipzig: Walter de Gruyter 1935.
8.Hering J., Bemerkungen über das Wesen, die Wesenheit und die Idee, „Jahrbuch für Philosophie und phänomenologische Forschung” 4 (1921), s. 496–543.
9.Hoffman J., Rosenkrantz G.S., Platonistic Theories of Universals, w: The Oxford Handbook of Metaphysics, red. M. Loux, D.W. Zimmerman, Oxford 2003.
10.Ingarden R., O pytaniach esencjalnych [1925], w: R. Ingarden, Z teorii języka i filozoficznych podstaw logiki, Warszawa 1972, s. 327–482.
11.Ingarden R., Spór o istnienie świata, t. 2, cz. 1, Warszawa 1987.
12.Kant I., Krytyka czystego rozumu [1781], przeł. R. Ingarden, Warszawa 1986.
13.Knebel S.K., Schantz R., Scholz O.R., Universalien, w: Historisches Wörterbuch der Philosophie, red. J. Ritter, t. 11, Basel 2001, kol. 179–199.
14.Kotarbiński T., Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk [1929], Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
15.Küng G., Ontologie und logistische Sprachanalyse. Eine Untersuchung zur zeitgenössischen Universaliendiskussion, Wien 1963.
16.Loux M., Metaphysics. A Contemporary Introduction, 3nd ed., New York–London 2006.
17.Lowe E.J., A Survey of Metaphysics, Oxford 2002.
18.Platon, Parmenides, przeł. W. Witwicki, Warszawa 1961.
19.Rosenkrantz G.S., Haecceity. An Ontological Essay, Dordrecht 1993.
20.Stegmüller W., Das Universalienproblem einst und jetzt, „Archiv für Philosophie” 6 (1956), s. 192–225; 7 (1957), s. 45–81.
21.Szymura J., Nominalizm, w: Przewodnik po metafizyce, red. S.T. Kołodziejczyk, Kraków 2011, s. 161–210.
22.Tomasz z Akwinu, Summa theologica, suppl. q. 44, a. 2, ad 3, w: Sancti Thomae de Aquino, Opera Omnia iussu impensaque Leonis XIII P.M. edita, Romae 1888–1906.