Colloquia Germanica Stetinensia

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Colloquia Germanica Stetinensia

ISSN: 2450-8543     eISSN: 2353-317X    OAI    DOI: 10.18276/cgs.2019.28-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / nr 28
Zur Rezeption jiddischer Literatur nach dem 2. Weltkrieg am Beispiel von "Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk" von Yitskhok Katsenelson
(Recepcja literatury jidysz po II wojnie światowej: "Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk" Yitskhoka Katsenelsona)

Autorzy: Magdalena Sitarz ORCID
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny

Andrzej Pawelec ORCID
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny
Słowa kluczowe: Katsenelson literatura jidysz literatura Zagłady w przekładzie
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:19 (33-51)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 627

Abstrakt

Yitskhok Katsenelson był żydowskim pisarzem, nauczycielem i tłumaczem, został zamordowany 1 maja 1944 w Auschwitz. Jego dzieło Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk [Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie], które jest jednym z najważniejszych świadectw literackich Zagłady, powstało w okresie od 3 października 1943 do 17 stycznia 1944 w obozie internowania Vittel we Francji. Katsenelson miał nadzieję, że jego lamentacja w języku jidysz odbije się po wojnie szerokim echem, szczególnie w Izraelu, ale także na całym świecie. Artykuł rozważa, w jakim stopniu te nadzieje zostały zrealizowane.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Primärliteratur
2.A. Manuskripte von Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]:
3.Die PDF-Datei 6631 im GFH Archiv. Zugriff 27.03.2018. http://infocenters.co.il/gfh/search.asp?lang= ENG beinhaltet:
4.[Scann A]: 17x2 (4 leere) Seiten, handgeschrieben in Jiddisch, es fehlen Canto 4 und 7.
5.[Scann B]: 26x2 (12 leere) Seiten, handgeschrieben in Jiddisch, es fehlen 13 erste Strophen von Canto 1.
6.[Scann C]: 15 Seiten, handgeschrieben in Jiddisch.
7.[Scann D]: 16x2 (1 leere) Seiten, handgeschrieben in Jiddisch.
8.[Scann E]: 8 Seiten, handgeschrieben in Jiddisch, es fehlen Cantos 1 bis 7.
9.außerdem existiert/e mindestens noch ein Manusript: [Verloren / Privatbesitz]
10.B. Erstausgaben von Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk] in chronologischer Reihenfolge:
11.Katsenelson, Yitskhok. דאָס ליד פֿון אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק [Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk]. Pariz: Imprimerie A.B.C, 1945.
12.Katsenelson, Yitskhok. “דאָס ליד פֿון אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק„ [Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk] [Cantos 1–5].אויף דער פֿריי [Af der frey, In der Freiheit] (1946) 2: 5–13 und 3: 13–14.
13.Katsenelson, Yitskhok. דאָס ליד פֿונעם אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק [Dos lid funem oysgehargetn yidishn folk]. In: Ders. כתבים אחרונים [Ktavim aharonim, Letzte Schriften], 3–49. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1947.
14.Katsenelson, Yitskhok. דאָס ליד פֿונעם אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק [Dos lid funem oysgehargetn yidishn folk]. Nyu York: Ikuf, 1948. In unserem Beitrag beziehen wir uns auf die zweite Ausgabe von 1963: Katsenelson, Yitskhok. דאָס ליד פֿונעם אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק [Dos lid funem oysgehargetn yidishn folk]. Nyu York: Ikuf 1963.
15.Katsenelson, Yitskhok. ליד פֿון אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק [Lid fun oysgehargetn yidishn folk]. Brooklyn: Hakibuts Hameukhad, 1948.
16.Katsenelson, Yitskhok. “דאָס ליד פֿונעם אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק„ [Dos lid funem oysgehargetn yidishn folk]. In: Ders., כתבים אחרונים [Ktavim aharonim, Letzte Schriften], 337–383. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1956.
17.Katsenelson, Yitskhok. “דאס ליד פונם אויסגעהרגעטן יידישן פאלק„ [Dos lid funem oysgehargetn yidishn folk]. In: Ders. דאס ליד װעגן ראדזינער. דאס ליד פונם אויסגעהרגעטן יידישן פאלק [Dos lid vegn Radziner /Lied von dem Radzinner Rabbi/. Dos lid funem oysgehargetn yidishn folk], 55–101. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1964.
18.Katsenelson, Yitskhok. דאָס ליד פֿון אויסגעהרגעטן יידישן פֿאָלק [Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk]. Varshe: Tshitelnik, 1986.
19.C. Übersetzungen von Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk] in chronologischer Reihenfolge:
20.Katsenelson, Yitshak. השיר על העם היהודי שנהרג [Hashir al haam hayehudi sheneherag, Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Menahem Zalman Volfovski. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1948. Zweite Auflage: Katsenelson, Yitshak. “השיר על העם היהודי שנהרג„ [Hashir al haam hayehudi sheneherag, Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Menahem Zalman Volfovski. In: Ders. כתבים אחרונים [Ktavim aharonim, Letzte Schriften], 305–351. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1956.
21.Katzenelson, Jizchak. Lied vom letzten Juden. Übers. v. Hermann Adler. Zürich: Oprecht, 1951. Neue Ausgabe: Katzenelson, Jizchak. Das Lied vom letzten Juden. Übers. v. Hermann Adler. Berlin: Edition Hentrich, 1992.
22.Katenelshon, Ithac. Poeme. Dus Lied Fon oisghearghetin Idisin Folk [Gedicht. Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Zvi Weinberg. Kibutz Maghen, 1953. Manuskript. Zugriff 25.08.2015. http://infocenters.co.il/gfh/list.asp, Kat. Nr. 12764 (Holdings Registry).
23.Katzenelson, Itzhak. Il canto del popolo ebreo massacrato [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Fausta Beltrami-Segrè, Miriam Novitch. Nizza: Amici di Lohamei Haghettaoth, 1966.
24.Katzenelson, Itzhak. Le chant du peuple juif massacré [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Miriam Novitch, Suzanne Der. Marseille: L’Association des Originaires de Lodz, 1970.
25.Katzenelson, Yitshak. The Song of the Murdered Jewish People. Übers. v. Noah H. Rosenbloom. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1980.
26.Katzenelson, Itzhak. De zang van het uitgemoorde Joodse volk [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Annabelle Herciger (nach 1981). Manuskript. Zugriff 25.08.2015. http://infocenters.co.il/gfh/list.asp, Kat. Nr. 2244 (Holland Section) und 14413 (Holdings Registry).
27.Kacenelson, Icchak. Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Jerzy Ficowski. Warszawa: Czytelnik, 1982. Zweisprachige Ausgabe: Kacenelson, Icchak. Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Jerzy Ficowski. Warszawa: Czytelnik, 1986.
28.Kacieniel’son, Icchak. Песнь об убиенном еврейском народе [Piesn’ ob ubiennom jewrejskom narodie, Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Efrem Bauch. Tel-Aviv: Beit Lohamei Hagetaot, 1992.
29.Katzenelson, Itsjok. El canto del pueblo judío asesinado [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Eliahu Toker. Buenos Aires: Arte y Papel, 1993.
30.Katzenelson, Jizchak. Dos lied vunem ojsgehargetn jidischn volk. Großer Gesang vom ausgerotteten jüdischen Volk. Übers. v. Wolf Biermann. Köln: Kiepenheuer & Witsch, 1994.
31.Katzenelson, Yitzhak. Il canto del popolo ebraico massacrato [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Sigrid Sohn, Daniel Vogelmann. Firenze: Giuntina, 1995.
32.Katzenelson, Jizchak. Das Lied vom ausgemordeten jüdischen Volk. Übers. v. Helmut Homfeld. Rendsburg: [Homfeld], 1996.
33.Katzenelson, Jizchak. Das Lied vom ausgemordeten jüdischen Volk. Übers. v. Helmut Homfeld. Rendsburg: [Homfeld], 2012.
34.Katnelson, Jitzchak. Lied van het vermoorde Joodse volk [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Willy Brill. Naarden: Element, 1996.
35.Katzenelson, Jitzchak. Sången om det utplånade judiska folket [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Joachim Nelhans. Bromma: Megilla, 1998.
36.Katseneruson, Itsuhaku. 滅ぼされたユダヤの民の歌 [Horobosareta Yudaya no tami no uta, Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Masatomo Asukai, Kazuyuki Hosomi. Tōkyō: Misuzu, 1999.
37.Kacieniel’son, Icchak. Сказание об истребленном еврейском народе [Skazanie ob istriebliennom jewrejskom narodie, Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Efim Grigorjewicz Etkind. Moskwa: Jazyki russkoj kultury, 2000.
38.Katzenelson, Yitskhok. Le chant du peuple juif assassiné [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Batia Baum. Paris: Bibliothèque Medem 2005.
39.Katzenelson, Yitskhok. Le chant du peuple juif assassiné [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Batia Baum. Paris: Bibliothèque Medem 2007.
40.Katsenelson, Izak. El Kante del puevlo djidyó atemado [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Arnau Pons. Barcelona: Herder, 2006.
41.Katzenelson, Itsjok. Dos lid funem oisgueharguetn ídishn folk. El canto del pueblo judío asesinado. El kante del puevlo djidyó atemado [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Ins Spanische übers. v. Eliahu Toker, ins Ladino übers. v. Arnau Pons. Barcelona: Herder, 2006.
42.Katzenelson, Itzak. Canto del popolo yiddish messo a morte [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Erri De Luca. Milano: Mondadori, 2009.
43.Katzenelson, Jichak. Ének a kiirtott zsidó népröl [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk]. Übers. v. Zoltán Halasi. Budapest: Kalligram, 2014.
44.Sekundärliteratur
45.Antologia poezji żydowskiej, hrsg. v. Salomon Łastik, Arnold Słucki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.
46.Biermann, Wolf. Warte nicht auf bessre Zeiten! Autobiographie. Berlin: Propyläen, 2016.
47.Cohen, Myer. „Biographical Notes“. In: Katznelson, Yitzhak. Vittel Diary. Übers. v. Myer Cohen, 39–40. Tel-Aviv: Ghetto Fighters’ House, 1964.
48.Davies, Peter. „Die Juden schiessen!‘‘ Translations by Hermann Adler and Wolf Biermann of Yitzhak Katzenelson’s epic poem of the Warsaw Ghetto“. Modern Language Review 109 (3) (2014): 708–725.
49.Etkind, Efim. „Ot pieriewodczika“. In: Icchak Kacieniel’son. Сказание об истребленном еврейском народе. Übers. v. Efrem Bauch, 9–12. Tel-Aviv: Beit Lohamei Hagetaot, 1992.
50.Ertel, Rachel. „Reste en écho la voix“. In: Yitskhok Katzenelson, Le chant du peuple juif assassiné, 101–148. Paris: Bibliothèque Medem, 2007.
51.Even-Shoshan, Shlomo. „A New Edition of Yitzhak Katznelson’s Last Works“. In: Extermination and Resistance. Historical Records and Source Material, hrsg. v. Zvi Szner, 28–31. Tel-Aviv: Ghetto Fighters’ House, 1958.
52.Geller, Ewa, Monika Polit (Hg.). Jidyszland – polskie przestrzenie. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
53.Halasi, Zoltán. Droga do pustego nieba. Übers. v. Kinga Piotrowiak-Junkiert. Warszawa: Nisza, 2017.
54.Homfeld, Helmut. „Vorwort“. In: Jizchak Katzenelson. Das Lied vom ausgemordeten jüdischen Volk. Übers. v. Helmut Homfeld, [IV–V]. Rendsburg: [Homfeld], 2012.
55.Kassow, Samuel D. Ringelblums Vermächtnis. Das geheime Archiv des Warschauer Ghettos. Übers. v. Karl H. Siber. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, 2010.
56.Kassow, Samuel D. Who Will Write Our History? Bloomington: Indiana University Press, 2007.
57.Katsenelson, Yitskhok. ייִדישע געטאָ־כּתבֿים, hrsg. v. Yechiel Szeintuch. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1984.
58.Katzenelson, Itzhak. Pinkas Vitel. Manuskript im Ghetto Fighters’ House Archiv, Kat. Nr. 6630 (Collections Section)]. Zugriff 16.01.2018. http://infocenters.co.il/gfh/search.asp?lang=ENG.
59.Katznelson, Yitzhak. „Letter to Berl Katznelson and Yitzhak Tabenkin“. Übers. v. T. M. Lask. In: Extermination and Resistance. Historical Records and Source Material, hrsg. v. Zvi Shner, 27. Tel-Aviv: Ghetto Fighters’ House, 1958.
60.Katznelson, Yitzhak. Vittel Diary. Übers. v. Myer Cohen. Tel-Aviv: Ghetto Fighters’ House, 1964.
61.Luca, Erri De. „Ai piedi di un albero“. In: Itzak Katzenelson. Canto del popolo yiddish messo a morte. Übers. v. Erri De Luca, 5–19. Milano: Mondadori, 2009.
62.Majtczak, Tomasz. „Translating the untranslatable: a Yiddish text in the Japanese rendering“. Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis (in print).
63.Nelhans, Joachim. „Förord“. In: Jitzchak Katzenelson. Sången om det utplånade judiska folket. Übers. v. Joachim Nelhans, 5–6. Bromma: Megilla, 1998.
64.Patterson, David, Alan L. Berger, Sarita Cargas (Hg.). Encyclopedia of Holocaust Literature. Westport, Conneticut, London: Oryx Press, 2002.
65.Pawelec, Andrzej, Magdalena Sitarz. „‚Dos lid fun ojsgehargetn jidiszn folk‘ Jicchoka Kacenelsona jako forma autobiografii poety i narodu“. Autobiografia. Literatura. Kultura. Media (2015): 83–98.
66.Pawelec, Andrzej, Magdalena Sitarz. „‚Dos lid funem ojsgehargetn jidiszn folk‘ Jicchoka Kacenelsona – po polsku“. Przekładaniec 32 (2016): 80–92.
67.Pawelec, Andrzej, Magdalena Sitarz. „Itzhak Katzenelson‘s ‚Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk‘ in translation: the first four decades“. Scripta Judaica (2017): 73–81.
68.Pawelec, Andrzej, Magdalena Sitarz. „Ostatni Żyd w Europie“. Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein 12 (2014): 203–220.
69.Pons, Arnau. „Estorya de una traduksyón“ . In: Izak Katzenelson. Dos lid funem oisgueharguetn ídishn folk. El canto del pueblo judío asesinado. El kante del puevlo djidyó atemado. Ins Spanische übers. v. Eliahu Toker, ins Ladino übers. v. Arnau Pons, 283–286. Barcelona: Herder, 2006.
70.Popp, Wolfgang. „... stärker aber ist die Liebe: Hermann Adler (2.10.1911–18.2.2000)“. In: Leben im Zeichen von Verfolgung und Hoffnung, hrsg. v. Bernhard Nolz, Wolfgang Popp, 127–142. Berlin: Lit Verlag 2013.
71.Richter, Manfred. „Vorwort“. In: Jizchak Katzenelson. Das Lied vom letzten Juden. Übers. v. Hermann Adler, 5–6. Berlin: Edition Hentrich, 1992.
72.Sitarz, Magdalena, Andrzej Pawelec. „‚Fartaytsht un farbesert‘: Wolf Biermann and Yitskhok Katsenelson‘s ‚Dos lid funem oysgehargetn yidishn folk‘“. Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 10.1 (2015): 37–44.
73.Sitarz, Magdalena, Andrzej Pawelec. „Yitskhok Katsenelson’s ‚Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk‘. A story of the manuscripts and editions“. In: Ashkenazim and Sephardim in a European Perspective. Language Miscellanea, hrsg. v. Andrzej Kątny, 125–139. Frankfurt a. M.: Peter Lang, 2019.
74.Szeintuch, Yechiel. „The Warsaw writings of Yitzhak Katzenelson“. In: Yitskhok Katsenelson, ייִדישע געטאָ־כּתבֿים, hrsg. v. Yechiel Szeintuch, III–X. Tel-Aviv: Hakibuts Hameukhad, 1984.
75.Szeintuch, Yechiel. יצחק קצנלסון - כתבים שניצלו מגיטו וארשה וממחנה ויטל. Yerushalayim: Magnes Press, 1990.
76.WorldCat. Zugriff 23.02.2017. https://www.worldcat.org/search?q=Katzenelson&dblist=638&fq= ap%3A%22katzenelson%2C+itzhak%22&qt=facet_ap%3A.