Autobiografia Literatura Kultura Media

ISSN: 2353-8694    OAI    DOI: 10.18276/au.2017.1.8-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 1 (8) 2017
Współczesne metody filologiczne w interpretacji żydowskich dokumentów osobistych

Autorzy: Ewa Geller
Uniwersytet Warszawski
Słowa kluczowe: dokumenty osobiste metoda biograficzna metoda filologiczna funkcje języka według Karla Bühlera pakt autobiograficzny lingwistyka tekstu tekst nadawca odbiorca akty mowy jidysz jako język dziedziczony
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:16 (23-38)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W badaniach naukowych wykorzystujących tradycyjne dokumenty osobiste zasadniczo stosuje się dwa podejścia: tzw. metodę biograficzną oraz metodę filologiczną. Badacz dziejów Żydów polskich odwołujący się do źródeł osobistych, napotykając na wiele trudności związanych z materialnym pozyskaniem i odczytaniem takich dokumentów, musi dodatkowo obrać jedną z metod i konsekwentnie oraz świadomie ją stosować, aby wykazać zasadność wyprowadzania na podstawie jednostkowych historii osobistych wniosków i generalizacji dotyczących epok, zjawisk, trendów kulturowych czy postaw całych grup społecznych. W artykule przypomniano zasady i zakres stosowania metody filologicznej w oparciu o kanoniczny model funkcji języka Karla Bühlera (das Organonmodell ) oraz przedstawiono kilka nowoczesnych narzędzi tekstologicznych i (pragma)lingwistycznych, które poszerzają granice tradycyjnie pojmowanej metody filologicznej, pozwalając na bardziej zobiektywizowaną interpretację dokumentu osobistego.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bartmiński, Jerzy, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska. Tekstologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.
2.Bednarz-Łuczewska, Paulina, Michał Łuczewski. „Podejście biograficzne”. W: Badania jakościowe. Metody i narzędzia, red. Dariusz Jemielniak, 91–107. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
3.Boder, David P. Topical autobiographies of displaced people: recorded verbatim in displaced persons camps, with a psychological and anthropological analysis. Los Angeles, Calif.: National Institute of Mental Health, 1950–1957.
4.Bühler, Karl. Sprachtheorie. Die Darstellungsfunktion der Sprache. Jena: G. Fischer, 1934 [3. wyda¬nie (= UTB für Wissenschaft. 1159). Stuttgart: G. Fischer, 1999].
5.Durkiewicz, Maciej. „Z pogranicza genologii i semiotyki przedmiotów: uwagi o pojęciu gatunku tekstu w nowych mediach”. W: Współczesne oblicza komunikacji i informacji. Problemy, bada¬nia, hipotezy, red. Ewa Głowacka, Małgorzata Kowalska, Przemysław Krysiński, 93–105. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.
6.Geller, Ewa. Warschauer Jiddisch. Tübingen: Niemeyer Verlag, 2001.
7.Geller, Ewa. „The Perils of Idealizing Yiddish”. W: Yiddish After the Holocaust, red. Joseph Sher¬man, 179–197. Oxford: Boulevard, 2004.
8.Genette, Gérard. „Fiktionale Erzählung faktuale Erzählung”. W: Texte zur Theorie der Biographie und Autobiographie, red. Anja Tippner, Christopher F. Laferl, 254–275. Stuttgart: Reclam, 2016.
9.Giza-Poleszczuk, Anna. Życie jako opowieść. Analiza materiałów autobiograficznych w perspektywie socjologii wiedzy. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytutu Filozofii i Socjologii, 1991.
10.Grzegorczykowa, Renata. Wstęp do językoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
11.Harshav, Benjamin. The Meaning of Yiddish. Berkeley / Los Angeles / Oxford: University of California Press, 1990.
12.Heck, Dorota. „Problem filologii. Metoda filologiczna – dzisiaj?”. Litteraria XXXVII (2009): 7–18. Dostęp 1.06.2017. http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-200.pdf.
13.Juszczyk, Stanisław. Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013. Dostęp 20.06.2017. https://wydawnictwo.us.edu. pl/sites/wydawnictwo.us.edu.pl/files/badania_jakosciowe_-_czw_st.pdf.
14.Kazimierska, Kaja, red. Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Nomos, 2012.
15.Kazimierska, Kaja, red. „Metoda biograficzna w naukach społecznych”. Przegląd Socjologii Jako¬ściowej (2013), 4. Dostęp 13.11.2017. http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume24/ PSJ_9_4.pdf.
16.Lejeune, Philippe. „Pakt autobiograficzny”. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja 23 (1975), 5: 31–49. Dostęp 26.06.2017. http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Teksty_teoria_literatury_ krytyka_interpretacja/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1975-t-n5_(23)/Teksty_ teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1975-t-n5_(23)-s31-49/Teksty_teoria_literatury_kry¬tyka_interpretacja-r1975-t-n5_(23)-s31-49.pdf.
17.Lejeune, Philippe. „Drogi zeszycie….”, „drogi ekranie…”. O dziennikach osobistych. Tłum. Agnieszka Karpowicz, Magda Rodak, Paweł Rodak. Wybór wstęp i oprac. Paweł Rodak. Warszawa: WUW, 2010.
18.Pawlak-Wróblewska, Krystyna. Język – tożsamość – imigracja. O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku. Warszawa: Instytut Romanistyki UW, 2004.
19.Sarleja, Teresa. Z. „Metoda biograficzna w pracy socjalnej”. Nauczyciel i Szkoła 18–19 (2003), 1–2: 307–316. Dostęp 26.06.2017. http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Nauczyciel_i_Szkola/ Nauczyciel_i_Szkola-r2003-t1_2_(18_19)/Nauczyciel_i_Szkola-r2003-t1_2_(18_19)-s307-316/ Nauczyciel_i_Szkola-r2003-t1_2_(18_19)-s307-316.pdf.
20.Tippner, Anja, Christopher F. Laferl, red. Texte zur Theorie der Biographie und Autobiographie. Stuttgart: Reclam, 2016.
21.Zamenhof, Ludwik. „Zarys gramatyki języka nowożydowskiego (żargonu)”. W: Ludwik Zamenhof wobec „kwestii żydowskiej”. Wybór źródeł. Oprac. Agnieszka Jagodzińska, Ewa Geller, 45–132. Kraków/Budapeszt: Austeria, 2012.
22.Zielińska, Kinga. Druga twarz tabloidu. Językowe działania autoprezentacyjne podejmowane przez dzienniki Fakt i BILD-Zeitung jako przedmiot badań mediolingwistyki porównaw¬czej. Warszawa: Instytut Germanistyki UW, 2016. Dostęp 26.06.2017. https://depot.ceon. pl/bitstream/handle/123456789/9861/Kinga_Zielinska_Druga_twarz_tabloidu%20druk. pdf?sequence=1&isAllowed=y.
23.Znaniecki, Florian, William I. Thomas. Chłop polski w Europie i Ameryce. Warszawa: Ludowa Spół¬dzielnia Wydawnicza, 1976 [oryg. ang. William I. Thomas, Florian Znaniecki. The Polish Peasant in Europe and America. Boston: Gorham Press, 1918–1920].