Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2021.1.16-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 1 (16) 2021
Cykanie i poetyka (Białoszewski – Sommer)

Autorzy: PIOTR BOGALECKI ORCID
Uniwersytet Śląski
Słowa kluczowe: chronopoetyka cykada Miron Białoszewski Piotr Sommer postsekularyzm rytm
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:14 (67-80)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł stanowi analizę porównawczą i interpretację dwóch tekstów poetyckich: wiersza Przegięcie autorstwa Piotra Sommera, pochodzącego z tomu Dni i noce (2009), oraz utworu Mirona Białoszewskiego z 1961 roku, rozpoczynającego się od słów „kochać taka sztuka”. W obu z nich kluczową rolę odgrywa metafora cykania-tykania, przywołująca antyczny metaliteracki topos poety-cykady, ale i problematyzująca fakt ciągłego pomiaru czasu w nowoczesności. Odwołując się do używanego przez Wolfganga Ernsta pojęcia chronopoetyki oraz do postsekularnej analizy sestyny zaproponowanej przez Giorgia Agambena, autor artykułu stawia pytanie o związek mechanicznego odmierzania czasu i temporalnej struktury współczesnego wiersza wolnego. Porównanie chronopoetyk obu analizowanych tekstów koncentruje się na funkcji zabiegów rytmicznych, powtórzeń i, licznych zwłaszcza u Białoszewskiego, chwytów udziwnienia. Próba opisu ich specyficznych czasowości zreinterpretować pozwala obecne w treści tropy egzystencji: bezsenności u Sommera i ciemnej nocy ducha Jana od Krzyża u Białoszewskiego.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Agamben, Giorgio. Czas, który zostaje. Komentarz do Listu do Rzymian. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Sic!, 2009.
2.Białoszewski, Miron. Odczepić się i inne wiersze. Warszawa: PIW, 1994.
3.Białoszewski, Miron. Polot nad niskimi sferami. Rozproszone i niepublikowane wiersze – przekłady poetyckie – dramaty 1942–1970. Warszawa: PIW, 2017.
4.Białoszewski, Miron. Rozkurz. Warszawa: PIW, 1980.
5.Bogalecki, Piotr. Wiersze-partytury w poezji polskiej neoawangardy. Białoszewski – Czycz – Drahan – Grześczak – Partum – Wirpsza. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2021.
6.Buksa, Ewa. „Ptaki, świerszcze i cykady w poezji greckiej i rzymskiej”. W: Miniatura i mikrologia literacka, t. 1, red. Aleksander Nawarecki, 209–218. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 2000.
7.Dziadek, Adam. Projekt krytyki somatycznej. Warszawa: IBL, 2014.
8.Egan, Rory. „Cicadas in Ancient Greece. Ventures in Classical Tettigology”. Cultural Entomology Digest 3 (1995): 21–26.
9.Ernst, Wolfgang. Chronopoetics. The Temporal Being and Operativity of Technological Media. Transl. Anthony Enns. London–New York: Rowman & Littlefield, 2016.
10.Jaworski, Marcin. „Prywatne, normalne – codzienne”. W: Wyrazy życia. Szkice o twórczości Piotra Sommera, red. Piotr Śliwiński, 144–154. Poznań: WBPiCAK, 2010.
11.Meleager. „Prośba do świerszcza”. W: Antologia palatyńska, wyb., tłum. i oprac. Zygmunt Kubiak, 138. Warszawa: PIW, 1978.
12.Michałowska, Teresa. „Świerszcz i poeta. Na marginesie Muzy Jana Kochanowskiego”. Pamiętnik Literacki 4 (1980): 165–171.
13.Miłosz, Czesław. „W Mediolanie”. W: tegoż, Wiersze wszystkie, 489–490. Kraków: Znak, 2011.
14.Orska, Joanna. Republika poetów. Poetyckość i polityczność w krytycznej praktyce. Kraków: EMG, 2013.
15.Pound, Ezra. „Rzut oka za siebie”. Tłum. Leszek Engelking. Literatura na Świecie 1 (1985): 3–17.
16.Pustkowski, Henryk. „Gramatyka poezji”?. Warszawa: Pax, 1974.
17.Sommer, Piotr. „Nie okrzyczane zwycięstwo zjadaczy kartofli”. W: tegoż, Smak detalu, 93–97. Lublin: Kresy, 1995.
18.Sommer, Piotr. Po ciemku też (wiersze z książek). Poznań: WBPiCAK, 2013.
19.Śliwiński, Piotr. „Trudny dostęp (krótki wstęp) do Sommera”. W: Wyrazy życia. Szkice o twórczości Piotra Sommera, red. Piotr Śliwiński, 5–10. Poznań: WBPiCAK, 2010.
20.Zagajewski, Adam. „Lato ‘95”. W: tegoż, Wiersze wybrane, 315. Kraków: a5, 2014.