Autobiografia Literatura Kultura Media

ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2021.1.16-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 1 (16) 2021
Chronopoetyka (zwłaszcza dawna) i jej przekładnie

Autorzy: DARIUSZ ŚNIEŻKO ORCID
Uniwersytet Szczeciński
Słowa kluczowe: chronopoetyka miary czasu zegar/zegarek mechaniczny wczesna nowożytność
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:18 (21-38)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Tematem artykułu są perspektywy chronopoetyki w ujęciu literaturoznawczym, rozumianej zarazem jako jeden z rejonów teorii i poetyki kulturowej, ze szczególnym wyeksponowaniem miar czasu i mechaniki zegarowej – głównie w odniesieniu do dziedzictwa epoki wczesnonowożytnej. Poruszone zostały m.in. następujące zagadnienia: termin „chronopoetyka” w polu terminologicznym, mechanika zegarowa jako czynnik rozwoju wczesnej nowożytności, zegar i zegarek w świecie przedstawionym, metaforyka zegara, miary zegarowe jako moduły kompozycyjne, inskrypcje na zegarkach i ich horyzonty badawcze.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Anderson, Benedict. Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjo¬nalizmu. Tłum. Stefan Amsterdamski. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1997.
2.Barabtarlo, Gennady, ed. Insomniac Dreams. Experiments with Time by Vladimir Nabokov. Prince¬ton–Oxford: Princeton University Press, 2018.
3.Barłowska, Maria. „Stare i nowe – dwa nieznane wiersze »na zegary«”. W: W poszukiwaniu nowości, red. Maria Barłowska, Marzena Walińska, 128–147. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 2020.
4.Białobocki, Jan. Zegar w krótkim zebraniu czasów Królestwa Polskiego wiekami królów idący […]. Kraków: Drukarnia wdowy i dziedziców Franciszka Cezarego, 1661.
5.Burdick, Alan. Po co człowiekowi czas. Dociekania nie tylko naukowe. Tłum. Dariusz Rossowski, Marek Wolicki. Łódź: Wydawnictwo JK, 2019.
6.Chachulski, Tomasz. „Zegarki księdza biskupa”. W: tegoż, Edytorstwo jako historia literatury i inne studia o poezji XVIII wieku, 110–135. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2019.
7.Cohen, Adam M. Shakespeare and Technology. Dramatizing Early Modern Technological Revolution. New York: Pallgrave Macmillan, 2006.
8.Czyż, Antoni. „Zabawa barokowa. Okruchy genologiczne”. Pamiętnik Literacki 75 (1983), 4: 69–83.
9.Dolczewski, Zygmunt. „Zegary warszawskie według »Gościńca…« Adama Jarzębskiego”. W: Dawne i nowsze zegary w Polsce, red. Katarzyna Kluczwajs, 45–54. Toruń: Toruński Oddział Stowarzy¬szenia Historyków Sztuki, 2009.
10.Drob, Janusz A. Trzy zegary. Obraz czasu i przestrzeni w polskich kazaniach barokowych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1998.
11.Ernst, Wolfgang. Chronopoetics. The Temporal Being and Operativity of Technological Media. Transl. Anthony Enns. London–New York: Rowman & Littlefield, 2016.
12.Fredro, Andrzej M. Monita politico-moralia. Przestrogi polityczno-obyczajowe. Tłum. Jan I. Jan¬kowski. Icon igeniorum. Wizerunek umysłów i charakterów. Tłum. Ewa J. Głębicka. Wyd. Ewa J. Głębicka, Estera Lasocińska. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”, 1999.
13.Górnicki, Łukasz. O elekcyi, wolności, prawie i obyczajach polskich rozmowa Polaka z Włochem, oprac. Kazimierz J. Turowski. Sanok: Nakład i druk Karola Pollaka, 1855.
14.Jarzębski, Adam. Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy, oprac. Władysław Tomkiewicz. War¬szawa: PWN, 1974.
15.Korczak, Janusz. Szkoła życia. Obrazki szpitalne. Artykuły pedagogiczne i medyczne (1900–1912), red. nauk. Stefan Wołoszyn. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Latona, 1998.
16.Kożychowski, Błażej F. Hrabia na Tucznie Stanisław Tuczyński kasztelan gnieźnieński, starosta powidzki, Fortuna i cnota, na świat cały zegar głośny i znaczny. Przy ostatniej życia senator¬skiego wybijanej kazaniem pogrzebowym przez ks. Błażeja Franciszka Kożychowskiego Soc[ietatis] Jesu, kaznodzieję, ordynaryjusza poznańskiego. W Tucznie, roku którego Słońce Sprawiedliwości dziesięć liniami na zegarze wziętej natury ludzkiej ustąpiło niżej. Poznań: Drukarnia Collegium Societatis Jesu, 1695.
17.Małyska, Marta. „Motyw zegara w alegoriach i wybranych utworach pisarzy epok dawnych”. W: W rytmie zegara… Wokół zagadnień chronozoficznych, red. Zbigniew Chojnowski, Beata Kurządkowska, Anna Rzymska, 133–141. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko¬-Mazurskiego w Olsztynie, 2015.
18.Mikhailov, Mikhail I., Nathalia S. Mikhailova. Key to the Vedas. Part I: Integral Hermeneutics. Minsk– Vilnius–St. Petersburg: Nevsky Prospect, 2005.
19.Newman, Bernard. Rowerem przez II RP. Niezwykła podróż po kraju, którego już nie ma. Tłum. Ewa Kochanowska. Kraków: Znak Horyzont, 2021.
20.Pfeiffer, Bogusław. Caelum et regnum. Studia nad symboliką państwa i władcy w polskiej literaturze i sztuce XVI i XVII stulecia. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2002.
21.Picinelli, Philippo. Mundus symbolicus in emblematum universitate formatus, explicatus et tam sacris quam profanis eruditionibus ac sententiis illustratus. T. 2. Colonia Agrippina: Sumptibus Hermanii Demen, 1681.
22.Potocki, Wacław. „Człowiek do zegarka”. W: tegoż, Dzieła. T. 2: Ogród nie plewiony i inne utwory z lat 1677–1695, oprac. Leszek Kukulski, 533. Warszawa: PIW, 1987.
23.Potocki, Wacław. „Zegarek”. W: tegoż, Dzieła. T. 1: Transakcja wojny chocimskiej i inne utwory z lat 1669–1680, wstęp Barbara Otwinowska, oprac. Leszek Kukulski, 550. Warszawa: PIW, 1987.
24.Prachnio, Piotr. „Notatki o »specjalizacji« poetyk”. Topos 1 (2018): 75–86.
25.Rej, Mikołaj. Źwierciadło albo kstałt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we źwierciedle przypatrzyć. Kraków: Maciej Wirzbięta, 1567/1568.
26.Skarga, Piotr. Kazania na niedziele i święta całego roku. T. 1. Wyd. Jan N. Bobrowicz. Lipsk: Księ¬garnia Zagraniczna, 1843.
27.Słomak, Iwona. Retoryka miłosnej batalii. Wojsko serdecznych nowo rekrutowanych afektów Hie¬ronima Falęckiego. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2017.
28.Strzelecka, Celina. „»Wszechświat to tylko ogromny zegar«”. W: W rytmie zegara… Wokół zagad¬nień chronozoficznych, red. Zbigniew Chojnowski, Beata Kurządkowska, Anna Rzymska, 47–59. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2015.
29.Śnieżko, Dariusz, red. Poetologie pamięci. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US, 2011.
30.Śnieżko, Dariusz. „Zegar mechaniczny: wczesnonowożytne wspólnoty komunikacyjne i chrono¬poetyka”. W: Wspólnota. Formy – historie – horyzonty, red. Marcin Telicki, Elżbieta Winiecka, Agnieszka Rydz, Agata Stankowska, 57–70. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021.
31.Zieliński, Jan. „Chronometr (1): Rozmowny budzik”. Załącznik Kulturoznawczy 2 (2015): 288–297.
32.Zieliński, Jan. „Zegarki Tyszkiewiczów. Część pierwsza”. Załącznik Kulturoznawczy 7 (2020): 497–508.
33.Żarnowiec, Krzysztof. Zegar myśli chrześcijańskich, to jest medytacyje abo rozmyślania święte i nabożne, którymi człowiek chrześcijański zabawiać się powinien słysząc zegar bijący […]. Kró¬lewiec: I.H. Hartung, 1744.
34.Strony internetowe
35.A Celebration of Women Writers. Dostęp 25.09.2021. http://digital.library.upenn.edu/women/gatty/ sundials/281.html.
36.Boerner, Lars, Rubin Jared, Severgnini Battista. „A Time to Print, a Time to Reform”. ESI Working Papers 19-07 (2019): 6. Dostęp 22.12.2020. https://digitalcommons.chapman.edu/esi_wor¬king_papers/264.
37.Favaretti Camposampiero, Matteo. „Leibniz and the perfection of clocks”. Society and Politics 11 (2017), 2: 155–176. Dostęp 11.09.2021. https://www.academia.edu/35556737/LEIBNIZ_AND_ THE_PERFECTION_OF_CLOCKS.
38.Fuchs, Anne. „Life as Robinsonade. Reflections on the Chronopoetics of Lutz Seiler’s Kruso”. Oxford German Studies 46 (2017), 4: 416–427. Dostęp 1.09.2021. https://www.tandfonline.com/doi/ abs/10.1080/00787191.2017.1370187.
39.https://www.google.com/search?q=Horas+non+numero+nisi+serenas&client=opera&hs=TgV& source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwjYr7vklprzAhVN-yoKHVPCA0MQ_AUoAXo-ECAEQAw&biw=1240&bih=579&dpr=1.5. Dostęp 25.09.2021.
40.Karpiński, Franciszek. Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem. 1741–1822. Dostęp 10.09.2021. https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/497061/edition/414869/content.
41.Leroi, Olivier. Chronopoétique. Arles: Actes Sud, 2016. Dostęp 31.08.2021. https://www.actes-sud. fr/catalogue/chronopoetique.
42.Neumann, Hanns-Peter. „Machina machinarum. The clock as a concept and metaphor between 1450 and 1750”. Early Science and Medicine 15 (2010): 122–192. Dostęp 22.09.2021. https:// pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20499617/.
43.Pekelis, Mikhail A., Serghei S. Antipov. Razmyshleniya o poezii. Hronopoetika, chast 3. Dostęp 1.09.2021. https://cyberleninka.ru/article/n/razmyshleniya-o-poezii-hronopoetika-chast¬-iii/viewer.
44.Ramtke, Nora. „Zeitschrift und Zeitgeschichte. Die Zeiten (1805–1820) als chronopoetisches Archiv ihrer Gegenwart”. Internationales Archiv für Sozialgeschichte der deutschen Literatur 45 (2020), 1: 112–134. Dostęp 1.09.2021. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/ iasl-2020-0007/html.
45.Słomak, Iwona. „Retoryka »miłosnej batalii« na przykładzie Wojska serdecznych nowo rekrutowa¬nych afektów Hieronima Falęckiego”. Rozprawa doktorska, Katowice: Uniwersytet Śląski, 2012. Dostęp 25.09.2021. https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/5305/1/Slomak_Reto¬ryka_milosnej_batalii.pdf.
46.Zegar Męki Pańskiej. Dostęp 24.09.2021. http://www.rmpm.pl/index.php?page=zegar.