Autobiografia Literatura Kultura Media

ISSN: 2353-8694    OAI    DOI: 10.18276/au.2019.1.12-10
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 1 (12) 2019
Etnolog i pisarz. O autokreacji w romologicznej spuściźnie Jerzego Ficowskiego

Autorzy: EMILIA KLEDZIK ORCID
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Słowa kluczowe: romologia Jerzy Ficowski Romowie w Polsce etnografia autokreacja
Data publikacji całości:2019-01-31
Liczba stron:22 (157-178)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Tekst stanowi analizę strategii autokreacyjnej Jerzego Ficowskiego – polskiego romologa badającego społeczność romską w Polsce od zakończenia II wojny światowej – w jego dwóch tekstach: Cyganie polscy (wyd. 1953 i wznawiane w zmienionych formach i pod innymi tytułami w latach 1965, 1985 i 1989) oraz we wspomnieniowej książce pod tytułem Demony cudzego strachu (wyd. 1986). Strategia ta rozpięta jest pomiędzy biegunami skrajnej redukcji „ja” mówiącego, które ogranicza się do relacjonowania źródeł, i utrzymaną w tonie intymistycznym opowieścią autobiograficzną. Podmiot, kiedy tylko decyduje się odsłonić, staje się modernistycznym etnografem, używającym języka dyskursywnej dominacji i orientalizujących klisz. Jest to szczególnie widoczne we fragmentach poświęconych legendzie poetyckiej Bronisławy Wajs-Papuszy, opowiedzianej w zgodzie z klasyczną koncepcją tragizmu i wzniosłości.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Chakrabarty, Dipesh. „Od «Subaltern studies» do «Provincializing Europe». Kilka postkolonialnych refleksji na temat historii”. Tłum. Emilia Kledzik. Porównania 6 (2009): 263–270.
2.Clifford, James. „O etnograficznej autokreacji: Conrad i Malinowski”. Tłum. Maciej Krupa. W: James Clifford, Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, 105–129. War¬szawa: KR, 2000.
3.Epstein Nord, Deborah. Gypsies and the British Imagination (1807–1930). New York: Columbia University Press, 2006.
4.Ficowski, Jerzy. „Rozmowa o Cyganach”. Życie Warszawy 1953, 297.
5.Ficowski, Jerzy. Cyganie na polskich drogach. Wyd. drugie poprawione i rozszerzone. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1965.
6.Ficowski, Jerzy. Cyganie polscy. Szkice historyczno-obyczajowe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1953.
7.Ficowski, Jerzy. Demony cudzego strachu. Wspominki cygańskie. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986.
8.Geertz, Clifford. Dzieło i życie. Antropolog jako autor. Tłum. Ewa Dżurak, Sławomir Sikora. War¬szawa: Wydawnictwo KR, 2000.
9.„Jadą wozy kolorowe, czyli rozmowa z Jerzym Ficowskim”. Płomyczek, 1971, 9.
10.„Jerzy Ficowski – jako pierwszy opisał życie Romów”, dostęp 20.05.2019, https://www.polskiera-dio.pl/39/156/Artykul/2305820,Jerzy-Ficowski-jako-pierwszy-opisal-zycie-Romow [audycja radiowa].
11.Kandziora, Jerzy. Poeta w labiryncie historii. Studia o pisarskich rolach Jerzego Ficowskiego. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2016.
12.Kledzik, Emilia. „«Zrzućcie wprzód tę maskaradę…» Cygańskie maski w utworach Franciszka Dio¬nizego Kniaźnina i Józefa Ignacego Kraszewskiego. W: Białe maski / szare twarze. Ciało, pamięć, performatywność w perspektywie postzależnościowej, red. Ewa Graczyk, Monika Grabian-Pomir¬ska, Magdalena Horodecka, Ewa Żółkoś, 293–310. Kraków: Universitas, 2015.
13.Krzyżanowski, Piotr. Między wędrówką a osiedleniem. Cyganie w Polsce w latach 1945–1964. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża, 2017.
14.Machowska, Magdalena. Bronisława Wajs-Papusza. Między biografią a legendą. Kraków: Nomos, 2011.
15.„Nie pogardzam nawet najmizerniejszą wizją. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Malwina Wapińska”. W: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, oprac. Piotr Sommer. Sejny: Pogranicze, 2010.
16.Okely, Judith. „Anthropology and Autobiography. Participatory experience and embodied know¬ledge”. W: Anthropology and Autobiography, red. Judith Okely, Helen Callaway. London–New York: Routledge, 1992.
17.Ostałowska, Lidia. „Myślę, więc nie ma mnie. Rozmowa z Jerzym Ficowskim”. Gazeta Wyborcza. Magazyn 1994, 41.
18.Pratt, Mary Luise. Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. Tłum. Ewa Elż¬bieta Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
19.Rampley, Matthew. „The ethnographic Sublime”. Anthropology and Aesthetics 47 (2005): 251–263.
20.Tuwim, Julian. „Cyganie. Rozmowa z Jerzym Ficowskim”. Problemy 10 (1950): 656–664.
21.Yates, Dora E. My Gypsy Days. Recollections of a Romani Rawnie. London: Phoenix House Ltd., 1953.
22.„W życzliwości dla cudu. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Magdalena Lebecka”. W: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, oprac. Piotr Sommer, 661–688. Sejny: Fundacja Pogranicze, 2010.