Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694    OAI    DOI: 10.18276/au.2019.1.12-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 1 (12) 2019
Zakleszczony pomiędzy Wschodem i Zachodem? Tożsamościowe sploty Franka Meislera Streszczenie

Autorzy: MIŁOSŁAWA BORZYSZKOWSKA-SZEWCZYK ORCID
Uniwersytet Gdański
Słowa kluczowe: Frank Meisler kindertransporty Wolne Miasto Gdańsk żydzi/Żydzi pomorscy – projekt tożsamościowy literatura pogranicza kulturowego literatura interkulturowa postfaktograficzna literatura Holocaustu *
Data publikacji całości:2019-01-31
Liczba stron:24 (119-142)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule poddałam refleksji tekstualne konstrukcje projektu tożsamościowego oraz obraz Wolnego Miasta Gdańska w autobiografii wzrastającego tam artysty pochodzenia żydowskiego Franka Meislera zatytułowanej Zaułkami pamięci. Gdańsk – Londyn – Jaffa. Wychodząc od analizy narracyjnej, prześledziłam sposób portretowania kulturowego splotu Wolnego Miasta Gdańska i tamtejszej społeczności żydowskiej w jej zróżnicowaniu. Uwzględniłam zarówno kwestię ujmowania doświadczenia pogranicza i żydowskości, jak i różnice w ich przedstawianiu w stosunku do utartej matrycy postrzegania relacji Wschód–Zachód, a także wielojęzyczność jako motyw i strategię narracyjną. Tekst Meislera został ujęty w ramach literatury kulturowego pogranicza i postfaktograficznej literatury Holocaustu.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Abramowicz, Mieczysław. „Reise ins Leben. Kindertransporte aus Danzig 1939”. W: Danziger Iden¬titäten. Eine mitteleuropäische Debatte, red. Basil Kerski, 97–113. Potsdam: Deutsches Kultur¬forum östliches Europa, 2011.
2.Assmann, Jan. Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Tłum. Anna Kryczyńska-Pham. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu War¬szawskiego, 2008.
3.Auerhahn, Nanette C., Laub, Dori. „Holocaust Testimony”. W: Holocaust and Genocide Studies, 5 (1990), 447−462.
4.Augustyński, Jan. „Podstawy prawne, na jakich opiera się polskie szkolnictwo na terenie W. M. Gdańska”. W: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, red. Bernard Janik, 91–94. T. 1. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1976.
5.Augustyński, Jan. Sprawozdanie Dyrektora Gimnazjum za rok 1938/9. Gdańsk: Gdańskie Towarzy¬stwo im. Macierzy Szkolnej, 1939.
6.Beck, Ulrich. „Eigenes Leben. Skizzen zu einer biographischen Gesellschaftsanalyse”. W: Eigenes Leben. Ausflüge in die unbekannte Gesellschaft, in der wir leben, red. Ulrich Beck, Wilhelm Vos¬senkuhl, Ulf Erdmann Ziegler, 9–15. München: C.H. Beck, 1995.
7.Berendt, Grzegorz. Żydzi na terenie Wolnego Miasta Gdańska. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1997.
8.Berg, Nicolas. Luftmenschen. Zur Geschichte einer Metapher. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2008 (=Essays zur jüdischen Geschichte und Kultur, red. Dan Diner, t. 3).
9.Bhabha, Homi K., Miejsca kultury. Tłum. Tomasz Dobrogoszcz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersy¬tetu Jagiellońskiego, 2000.
10.Borzyszkowska-Szewczyk, Miłosława. „Die Abwesenheit des Anwesenden. Das Bild Danzigs in Alfred Döblins Reise in Polen versus in der Autobiographik von Danziger Autoren jüdischer Herkunft”. W: Internationales Alfred-Döblin-Kolloquium. Interkulturelle Aspekte im Schaffen Alfred Döblins. Jahrbuch für Internationale Germanistik, t. 121, red. Marion Brandt, Grażyna Kwiecińska, 67–90. Bern et al.: Peter Lang, 2015.
11.Borzyszkowska-Szewczyk, Miłosława. Jüdische Gedächtnistopographien im Grenzraum. Autobiogra¬phik nach 1945 von Autoren jüdischer Herkunft im Pommernland (Pommerellen und Hinterpom¬mern). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego – Instytut Kaszubski, 2019.
12.Brandt, Marion. „Der Danziger Dichter und Publizist Erich Ruschkewitz (1904−[?])”. W: Deutsch¬-jüdische Presse und jüdische Geschichte. Dokumente, Darstellungen, Wechselbeziehungen, red. Eleonore Lappin, Michael Nagel, 59–72. T. 2. Bremen: edition lumière 2008.
13.Curio, Claudia. Verfolgung, Flucht, Rettung. Die Kindertransporte 1938/39 nach Großbritannien. Berlin: Metropol Verlag, 2006.
14.Czermińska, Małgorzata. „O autobiografii i autobiograficzności”. W: Autobiografia, red. Małgo¬rzata Czermińska, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009.
15.Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Uni¬versitas, 2000.
16.Die Autobiographie. Zur Form und Geschichte einer literarischen Gattung, red. Günter Niggl. Darm¬stadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1989.
17.Die Kindertransporte 1938/39. Rettung und Integration. Mit Beiträgen von Ilse Aichinger, red. Wol¬fgang Benz, Claudia Curio, Andrea Hammel. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 2003 (=Die Zeit des Nationalsozialismus).
18.Diner, Dan. Gedächtniszeiten. Über jüdische und andere Geschichten. München: C.H. Beck, 2003.
19.Döblin, Alfred. Podróż po Polsce. Tłum. Anna Wołkowicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000.
20.Domańska, Hanna. Magiczny Sopot. Gdańsk: Oskar, 2007.
21.Dworetzki, Gertrud. Heimatort Freie Stadt Danzig. Düsseldorf: Droste, 1986.
22.Echt, Samuel. Dzieje Żydów Gdańskich. Tłum. Wojciech Łygaś, red. Mieczysław Abramowicz. Gdańsk: Maszoperia Literacka, 2012.
23.Elon, Amos. Bez wzajemności. Żydzi – Niemcy 1743−1933. Tłum. Krystyna Bratkowska, Aleksandra Geller. Warszawa: Nisza, 2012.
24.Ernst, Petra, Gerald Lamprecht. „Jewish Spaces. Die Kategorie Raum im Kontext kultureller Identi¬täten – Einleitende Anmerkungen zum Thema”. W: Jewish Spaces. Die Kategorie Raum im Kontext kultureller Identitäten, red. Petra Ernst, Gerald Lamprecht, 7–12. Wien: StudienVerlag, 2010.
25.Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, t. 1, red. Bernard Janik. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1976, 91–94.
26.Hahn, Eva, Hans-Henning Hahn. „Flucht und Vertreibung”. W: Deutsche Erinnerungsorte, red. Etienne Francois, Hagen Schulze. T. 1. München: C.H. Beck, 2001.
27.Jaroszewicz, Mieczysław, Stępiński, Włodzimierz, red. Żydzi oraz ich sąsiedzi na Pomorzu Zachod¬nim w XIX i XX wieku. Warszawa: DiG, 2007.
28.Kruszewski, Eugeniusz S. „Frank Meisler, Zaułkami pamięci. Gdańsk-London-Jaffa [….]”. W: Acta Cassubiana, 17 (2015): 288−290.
29.Lejeune, Philippe. Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii. Tłum. Wincenty Grajewski i in., red. Regina Lubaś-Bartoszyńska. Kraków: Universitas 2007.
30.Lichtenstein, Erwin. Bericht an meine Familie. Ein Leben zwischen Danzig und Israel. Mit einem Nachwort von Günter Grass. Darmstadt–Neuwied: Luchterhand, 1985.
31.Mecklenburg, Norbert. „Interkulturelle Literaturwissenschaft”. W: Handbuch. Interkulturelle Ger¬manistik, red. Alois Wierlacher, Andrea Bogner. Stuttgart: J.B. Metzler, 2003, 433−439.
32.Meisler, Frank. Zaułkami pamięci. Gdańsk – Londyn – Jaffa. Tłum. Agata Reperek, Andrzej Szew¬czyk, red. i posłowie Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk. Gdańsk: Instytut Kaszubski, 2014.
33.Metzler Lexikon. Literatur, red. Dieter Burdorf, Christoph Fasbender, Burhard Moenninghoff. Stut¬tgart–Weimar: J.B. Metzler, 2007 (3).
34.Miasto jako wspólny pokój: gdańskie modi co-vivendi, red. Maria Mendel Gdańsk: Gdańskie Towa¬rzystwo Naukowe, 2015. Dostęp 12.06.2019. http://repozytorium.ikm.gda.pl/items/show/138.
35.Nycz, Ryszard. „Kulturowa natura, słaby profesjonalizm. Kilka uwag o przedmiocie poznania lite¬rackiego i statusie dyskursu literaturoznawczego”. W: Kulturowa teoria literatury. Główne poję¬cia i problemy, red. Michał Marek Markowski, Ryszard Nycz, 5–38. Kraków: Universitas, 2006.
36.Orłowski Hubert, „Grenzlandliteratur. Zur Karriere eines Begriffs und Phänomens”, w: Hubert Orłowski, Heimat und Heimatliteratur in Vergangenheit und Gegenwart, 9–18. Poznań: New Ton, 1993.
37.Pintus, Else / Elżbieta. Moje prawdziwe przeżycia / Meine wahren Erlebnisse. Tłum. Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk, red. Józef Borzyszkowski. Gdańsk: Instytut Kaszubski, 2005.
38.Raszkin-Nowak, Felicja. Moja gwiazda. Białystok: TransHumana, 2008.
39.Ryczke-Kimmelmann, Mira. Life Beyond the Holocaust. Red. i posłowie Gilya Gerda Schmidt. Kno¬xville: University of Tennessee Press, 2004.
40.Sakson, Andrzej, Traba Robert. „Gross Purden. Uniwersalny charakter i specyfika opowieści o pogra¬niczu polsko-niemieckim”, w: Przeszłość zapamiętana. Narracje z pogranicza, red. Andrzej Sak¬son, Robert Traba, 16–30. Olsztyn: Borussia, 2007.
41.Schimank, Uwe. „Biographie als Autopoiesis. Eine systemtheoretische Rekonstruktion von Indi¬vidualität”. W: Vom Ende des Individuums zur Individualität ohne Ende, red. Hans-Georg Brose, Bruno Hildebrandt, 55–72. Opladen: Verlag für Sozialwissenschaften 1988.
42.Sorg, Reto, Michael Angele. „Selbsterfindung und Autobiographie. Über Wahrheit und Lüge im außermoralischen Sinn am Beispiel von Binjamin Wilkomirskis Bruchstücke. Aus einer Kindheit 1939−1948”. W: Lese Zeichen. Semiotik und Hermeneutik in Raum und Zeit. Festschrift für Peter Rusterholz zum 65. Geburtstag, red. Henriette Herwig, Irmgard Wirtz, Stefan Bodo Würffel, 325–345. Tübingen: Francke, 1999.
43.Światłowski, Zbigniew. „Günter Grass, czyli ślimakowatość”. W: Günter Grass i polski Pan Kichot, red. Maria Janion, 190–200. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 1999.
44.Sigrid, Weigel. „On the ‘Topographical Turn’. Concepts of Space in Cultural Studies and Kultur¬wissenschaften. A Cartographic Feud”. W: European Review 17 (2009), 1: 187−201.
45.Weiss, Yfaat. Deutsche und polnische Juden vor dem Holocaust. Jüdische Identität zwischen Staats¬bürgerschaft und Ethnizität 1933−1940. Berlin: De Gruyter Oldenbourg, 2000 (=„Schriftenreihe der Vierteljahreshefte für Zeitgeschichte”, t. 81).
46.Young, James Edward. Beschreiben des Holocaust. Darstellung und Formen der Interpretation. Frank¬furt am Main: Suhrkamp, 1992.
47.Zerubavel, Yael. Recovered Roots. Collective Memory and the Making of Israeli National Tradition. Chicago–London: University of Chicago Press, 1995.
48.Zimmermann, Moshe. Die deutsch-jüdische Symbiose, oder wie sagt man „Heimat” im Plural? Vortrag am 4. internationalen Theodor-Herzl-Symposion am 9. April 2002 im Wiener Rathaus. Dostęp 11.08.2013. http://www.religionen.at/irzimmermann.htm.