Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694    OAI    DOI: 10.18276/au.2017.2.9-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / nr 2 (9) 2017
Dyletant, amator, błazen – postacie pojęciowe humanisty
(Dilettante, Amateur, Jester. Conceptual Personae of the Humanist)

Authors: Piotr Bogalecki
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Keywords: dilettante amateur jester Human Studies university Anthropology of Literary Criticism deconstruction
Data publikacji całości:2017
Page range:16 (21-36)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article presents three „conceptual personae” (Giles Deleuze, Félix Guattari) of the contemporary humanist: dilettante, amateur and jester. The first two are discussed on the basis of texts of such Polish essayists as Krzysztof Czyżewski, Marcin Król and Leopold Tyrmand, who used to emphasize not only the cultural history of these figures but also their own autobiographical experiences. In order to develop our understanding of the contemporary humanistic modus operandi, the author juxtaposes the dilettante and amateur personae with the jester figure. The article underlines three dimensions of such an „intellectual clowning dialectic”: 1) the necessity of adopting a new peculiar media strategy, 2) the ambiguous relationship with an authority, 3) the exceptional „foolish” way of thinking related to deconstruction and crucial to Jacques Derrida’s L’Universite’ sans condition (discussed by such Polish authors as Michał Paweł Markowski, Tadeusz Sławek).
Download file

Article file

Bibliography

1.Barthes, Roland. Roland Barthes. Tłum. Tomasz Swoboda. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2011.
2.Boxsel, Matthijs van. Encyklopedia głupoty. Tłum. Alicja Dehue-Oczko. Warszawa: W.A.B., 2004.
3.Czyżewski, Krzysztof. „Etos amatora”. Scena 4–5 (2004).
4.Deleuze, Gilles, Félix Guattari. Co to jest filozofia? Tłum. Paweł Pieniążek. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2000.
5.Derrida, Jacques. Uniwersytet bezwarunkowy. Tłum. Kajetan Maria Jaksender. Kraków: Wydawnictwo Libron, Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2015.
6.Dobrowolski, Jacek. Filozofia głupoty. Historia i aktualność sensu tego, co irracjonalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
7.Domańska, Ewa. „«Zwrot performatywny» we współczesnej humanistyce”. Teksty Drugie 5 (2007), 48–61.
8.Engelhardt, Anina. „Der Dilettant”. W: Diven, Hacker, Spekulanten. Sozialfiguren der Gegenwart, red. Stephan Moebius, Markus Schroer, 68–80. Berlin: Edition Suhrkamp, 2010.
9.Gawroński, Jan. Do źródła muz. Greckie wrażenia dyletanta. Warszawa: PAX, 1970.
10.Głowiński, Michał. „Humanistyka najmniejszego wysiłku”. W: Michał Głowiński, Pismak 1983 i inne szkice o różnych brzydkich rzeczach, 112–128. Warszawa: Open, 1995.
11.Higgins, Dick. „Muzyka z zewnątrz?”. Tłum. Joanna Holzman. W: Dick Higgins, Nowoczesność od czasu postmodernizmu oraz inne eseje, wyb., oprac. Piotr Rypson, 135–160. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2000.
12.Keen, Andrew. Kult amatora. Jak Internet niszczy kulturę. Tłum. Małgorzata Bernatowicz, Katarzyna Topolska-Ghariani. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2007.
13.Kołakowski, Leszek. „Kapłan i błazen (rozważania o teologicznym dziedzictwie współczesnego myślenia)”. W: Leszek Kołakowski, Nasza wesoła apokalipsa. Wybór najważniejszych esejów, wyb. Zbigniew Mentzel, 263–293. Kraków: Znak, 2010.
14.Kott, Jan. „«Król Lear», czyli Końcówka”. W: Jan Kott, Pisma wybrane, wyb. Tadeusz Nyczek. T. 2: Teatr czytany, 64–103. Warszawa: Krąg, 1991.
15.Król, Marcin. „Pochwała dyletanta”. Res Publica Nowa 7–8 (1997).
16.Legutko, Ryszard. Podzwonne dla błazna. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, 2006.
17.Leitgeber, Bolesław. Bez przesądów i lęku. Szkicownik dyletanta. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1979.
18.Lipszyc, Adam. „Dekonstrukcja uniwersytetu”. Dwutygodnik 125 (2014). Dostęp 15.12.2016. http://www.dwutygodnik.com/artykul/5026-dekonstrukcja-uniwersytetu.html.
19.Markowski, Michał Paweł. Czarny nurt: Gombrowicz, świat, literatura. Kraków: Wydawnictwo Literackie,2004.