Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2023.1.20-03
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / nr 1 (20) 2023
Jak czytać poza wierszami? O przydatności badań Michała Głowińskiego nad PRL-owską nowomową dla historyków XX wieku
(How to read beyond the lines? On the usefulness of Michał Głowiński’s research on communist newspeak for historians of the 20th century)

Authors: KATARZYNA STAŃCZAK-WIŚLICZ ORCID
Instytut Badań Literackich PAN
Keywords: newspeak interdisciplinarity historiography Polish People’s Republic
Data publikacji całości:2023
Page range:13 (27-39)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Tekst koncentruje się na znaczeniu badań Michała Głowińskiego dla historyków drugiej połowy XX wieku i jest wynikiem refleksji nad przydatnością zainaugurowanych przez niego studiów nad PRL-owską nowomową. Zostały one ukazane w kontekście rozważań dotyczących interdyscyplinarności i wzajemnych związków literaturoznawstwa i historiografii. Artykuł jest próbą wskazania, w jaki sposób studia nad nowomową mogą poszerzyć pole badawcze historiografii, dostarczyć pojęć i kategorii analitycznych, wskazać sposoby interpretacji tekstów źródłowych.
Download file

Article file

Bibliography

1.Bujwid, Andrzej [pseud.], red. Kobieta polska lat osiemdziesiątych. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1988.
2.Didi-Huberman, Georges. Obrazy mimo wszystko. Tłum. Mai Kubiak Ho-Chi. Kraków: Universitas, 2008.
3.Domańska, Ewa. „Perspektywy badań historycznych w Polsce wobec zmian we współczesnej Humanistyce”. W: Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, red. Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki, 115–127. Łódź: Ibidem, 2010.
4.Domańska, Ewa. „Problemy i perspektywy polskiej historiografii współczesnej. Wprowadzenie”. W: Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań… Pamiętnik XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 18-20.09.2019, t. 1, red. Jan Pomorski, Mariusz Mazur, 253–266. Warszawa–Lublin: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytut Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2021.
5.Fidelis, Małgorzata. Imagining the World from Behind the Iron Curtain: Youth and the Global Sixties in Poland. Oxford: Oxford University Press, 2022.
6.Głowiński, Michał. „Jak pisać o Polsce Ludowej”. W: Opowiedzieć PRL, red. Katarzyna Chmielewska, Grzegorz Wołowiec, 9–15. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2011.
7.Głowiński, Michał. „Historycy o badaniach dziejów Polski Ludowej”, ankieta. Polska 1944/451989. Studia i Materiały 8 (2008): 49–52.
8.Głowiński, Michał. Nowomowa po polsku. Warszawa: PEN, 1991.
9.Głowiński, Michał. Nowomowa i ciągi dalsze. Szkice dawne i nowe. Kraków: Universitas, 2009.
10.Głowiński, Michał. Opis papieskiej podróży. Warszawa: Tygodnik Wojenny, 1983, niepaginowane.
11.Głowiński, Michał. Pismak 1863 i inne szkice o różnych brzydkich rzeczach. Warszawa: Open, 1995.
12.Graff, Agnieszka. Świat bez kobiet. Płeć w polskim życiu publicznym. Warszawa: W.A.B., 2001.
13.Klich-Kluczewska, Barbara. Rodzina, tabu i komunizm w Polsce (1956-1989). Kraków Libron, 2015.
14.Kożuchowski, Adam. „»Zmyślenia i prawda«, czyli dzieło literackie jako źródło historyczne”. Pamiętnik Literacki 1 (2005): 153–168.
15.Kratiuk, Krystian. „Nowomowa gender”. Do Rzeczy (dodatek specjalny), 20–26.09.2021.
16.Krzywicka, Irena. Czym może być kobieta w Polsce Ludowej. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 1954.
17.Lüdtke, Alf, Lindenberger, Thomas. Eigen-Sinn. Życie codzienne, podmiotowość i sprawowanie władzy w XX w. Tłum. Antoni Górny, Kornelia Kończal, Mirosława Zielińska. Poznań: Nauka i Innowacje, 2018.
18.Mazur, Mariusz. Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL 1956–1980. Warszawa: 2003.
19.Mazur, Mariusz. O człowieku tendencyjnym... Obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej w okresie Polski Ludowej i PRL 1944-1956. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2009.
20.Napora, Monika, Woźniak, Marek. „Między humanistyką a posthumanistyką. Interdyscyplinarność w badaniach historycznych”. Wschodni Rocznik Humanistyczny 1 (2017): 119–130.
21.Olaszek, Jan. „»Ekstremiści, chuligani, politykierzy«. Obraz podziemnej „Solidarności” w propagandzie stanu wojennego. W: Stan wojenny. Fakty, hipotezy, interpretacje. Zbiór studiów, red. Arkadiusz Czwołek, Wojciech Polak, 105–137. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2008.
22.Osęka, Piotr. Syjoniści, inspiratorzy, wichrzyciele. Obraz wroga w propagandzie marca 1968. Warszawa, Żydowski Instytut Historyczny, 1999.
23.Pac, Grzegorz. „Pisaniem historii zajęli się dziś nie-historycy. Jak opowiadać historię ludową?”, dyskusja. Więź 14 (2021), https://wiez.pl/2021/09/20/ludowa-historia-polski-jak-opowiadac/.
24.Stefanowska, Zofia. „Michał Głowiński jako badacz nowomowy”. Teksty Drugie 4 (1992): 101–106.
25.Stefanowska, Zofia, Sławiński, Janusz, red.. Dzieło literackie jako źródło historyczne. Warszawa: Czytelnik, 1978.
26.Stylińska, Teresa. „Osoby uczniowskie, czyli genderowa nowomowa…”. Do Rzeczy, 20–23.02.2023.
27.Toniak, Ewa. Olbrzymki. Kobiety i socrealizm. Kraków: Korporacja Ha!art, 2009.
28.Wierzbicka, Anna. „Język antytotalitarny w Polsce: o pewnych mechanizmach samoobrony językowej”. Teksty Drugie 4 (1990): 5–30.
29.Zaremba, Marcin. Wielkie Rozczarowanie. Geneza rewolucji Solidarności. Kraków: Znak Horyzont, 2023.