ISSN: 2451-0432
OAI
DOI: 10.18276/ap.2016.35-02
Lista wydań /
1/2016 (35)
Unia Europejska jako instytucja bezpieczeństwa. Analiza systemowa
| Autorzy: |
Artur
Staszczyk
Instytut Politologii i Europeistyki, Uniwersytet Szczeciński |
| Słowa kluczowe: | Unia Europejska, bezpieczeństwo, system, obrona |
| Data publikacji całości: | 2016 |
| Liczba stron: | 14 (21-34) |
Abstrakt
Artykuł analizuje rolę UE jako instytucji bezpieczeństwa i porusza problem wpływu UE na kształtowanie postzimnowojennego systemu bezpieczeństwa europejskiego. System ten charakteryzuje się pluralistyczną strukturą i dużą dynamiką rozwoju. Jednym z kluczowych elementów europejskiej architektury bezpieczeństwa jest UE. Rozwijając szereg polityk stanowiących instrumenty zewnętrznego zarządzania bezpieczeństwem, UE zbudowała zdolności, zasoby, instytucje i procedury, a także określiła cele i zagrożenia pozwalające analizować ją w kategoriach systemu bezpieczeństwa. Najważniejszą polityką stanowiącą fundament rozwoju systemu bezpieczeństwa UE jest Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO). Polityka ta mimo nazwy sugerującej uwspólnotowienie funkcjonuje przede wszystkim w oparciu o mechanizmy współpracy międzyrządowej i nie ustanawia również wspólnej obrony w ramach UE. Pozwala ona jednak UE realizować operacje zarządzania kryzysowego i pełnić rolę stabilizatora pokoju i bezpieczeństwa zarówno w wymiarze globalnym jak i regionalnym. Kształt WPBiO determinuje w dużym stopniu charakter systemu bezpieczeństwa UE, który nastawiony jest przede wszystkim na eliminowanie zagrożeń o charakterze niemilitarnym pochodzących z zewnątrz. Oznacza to, że UE nie stanowi systemu zbiorowej obrony oferującego tzw. twarde gwarancje bezpieczeństwa, ale raczej stara się stosując instrumenty tzw. miękkiej siły kształtować środowisko bezpieczeństwa zgodnie z preferowanymi przez siebie wartościami.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Barcz, J. (2008). Przewodnik po Traktacie z Lizbony. Traktaty stanowiące Unię Europejską. Stan obecny oraz teksty skonsolidowane w brzmieniu Traktatu z Lizbony. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis. |
| 2. | BBN. Bezpieczna Europa w lepszym świecie. Europejska Strategia Bezpieczeństwa, 10 lutego 2016. Pobrano z: www.bbn.gov.pl/ftp/dok/01/strategia_bezpieczeństwa_ue_2003.pdf. |
| 3. | BBN. (2011). Koncepcja strategiczna NATO z 2010, 17 stycznia. Pobrano z: www.bbn.gov.pl/download/1/.../KoncepcjastrategicznaNATO.pdf. |
| 4. | Bickerton, Ch. J., Irondelle, B., Menon A. (2011). Security Co – operation beyond the Nation – State: The EU’s Common Security and Defence Policy. Journal of Common Market Studies, 49 (1), 1-21. |
| 5. | Chodubski, A. (2012). Teorie i metody badań europeistycznych. W: J. Ruszkowski, L. Wojnicz (red.), Teorie w studiach europejskich. W kierunku nowej agendy badawczej, (17-28). Szczecin – Warszawa: Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Instytut Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego. |
| 6. | Cholawo – Sosnowska, K., Karbowska, K., Wnukowska, A. (2005). Instytucje Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. |
| 7. | Czaputowicz, J. (1998). System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku. Warszawa: PWN. |
| 8. | Gryz, J. (1995). Formalny zakres działania Unii Zachodnioeuropejskiej. Sprawy Międzynarodowe 1995, 4, 103-122. |
| 9. | Hürsoy, S. (2002). The New Security Concept and German – French Approaches to the European Pillar of Defence 1990 – 2000. Marburg: Tectum Verlag. |
| 10. | Kirchner, E. (1998). Bezpieczeństwo ekonomiczne a problem współpracy w postzimnowojennej Europie. Studia Europejskie, 6 (2), 89-105. |
| 11. | Kukułka, J. (1982). Bezpieczeństwo a współpraca europejska: współzależność i sprzeczności interesów. Sprawy Międzynarodowe, 350 (7), 29-40. |
| 12. | Liszczyk, D. (2010). Rozwiązanie Unii Zachodnioeuropejskiej. Biuletyn PISM, 684 (76), 2223-2224. |
| 13. | Mierzejewski, D. J. (2011). Bezpieczeństwo europejskie w warunkach przemian globalizacyjnych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. |
| 14. | Multan, W. (1997). Wizje bezpieczeństwa europejskiego. Warszawa: Elipsa. |
| 15. | PE. (2016). Klauzula wzajemnej obrony: jaka rola UE?, 20 stycznia. Pobrano z: www.europarl.europa.eu/news/pl/news-room/20160119STO10518/Klauzula-wzajemnej-obrony-jaka-rola-UE. |
| 16. | Riedel, R. (2008). Unia Europejska – hybrydowy system polityczny. Multilevel Governance jako kompromis pomiędzy intergovernmentalizmem a supranacjonalizmem. Pobrane z: cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element…/Rafal_Riedel.pdf, 67-79. |
| 17. | Rossa, A. (2010). Bezpieczeństwo europejskie – historia niedokończona. Analiza historyczna koncepcji bezpieczeństwa europejskiego w kontekście budowy zdolności obronnych przez Unię Europejską. Słupskie Studia Historyczne, 16, 207-216. |
| 18. | Rotfeld, A. D. (1990). Europejski system bezpieczeństwa in statu nascendi. Warszawa: PISM. |
| 19. | Ruszkowski, J. (2010b). Europeizacja ad extra w zarządzaniu zewnętrznym (external governance) Unii Europejskiej. Rocznik Integracji Europejskiej, 4, 7-27. |
| 20. | Ruszkowski, J. (2010a). Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 21. | Stańczyk, J. (2009). Grupy Bojowe jako instrument polityki reagowania kryzysowego Unii Europejskiej. Studia Europejskie, 52 (4), 33-58. |
| 22. | Stefanowicz, J. (1991). Bezpieczeństwo w Europie lat dziewięćdziesiątych. Sprawy Międzynarodowe, 448 (5), 7-20. |
| 23. | Stefanowicz, J. (1990). Wyzwania integracyjne współczesnej Europy. Sprawy Międzynarodowe, 440 (9), s. 19-30. |
| 24. | Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), Dz. U. UE 2012, nr C 326, poz. 1. |
| 25. | Traktat Północnoatlantycki, Dz. U. 2000, nr 87, poz. 970. |
| 26. | Wiaderny – Bidzińska, K. (2002). Polityczna integracja Europy Zachodniej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. |
| 27. | Zajączkowski K. (2009). Unia Europejska jako aktor globalny – aspekty polityczno – obronne. Studia Europejskie, 49 (1), 37-58. |
| 28. | Zięba, R. (2005a). Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. |
| 29. | Zięba, R. (2004). Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego. Koncepcje – struktury – funkcjonowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. |
| 30. | Zięba, R. (2006). Unia Europejska. W: M. Pietraś (red.), Międzynarodowe stosunki polityczne (119-138). Lublin: UMCS. |
| 31. | Zięba R. (2007). Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. |
| 32. | Zięba, R. (2005b). Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. |