ISSN: 2451-0432
eISSN: 2719-4388
OAI
DOI: 10.18276/ap.2020.50-01
Lista wydań /
2/2020 (50)
Memory as a soft power: A case of Polish-Lithuanian dialogical memory
(Pamięć jako miękka siła na przykładzie polsko-litewskiej pamięci dialogicznej)
| Autorzy: |
Przemysław
Łukasik
Pedagogical University Cracow, Political Studies Department |
| Słowa kluczowe: | stosunki polsko-litewskie polityka pamięci pamieć dialogiczna miękka siła |
| Data publikacji całości: | 2020 |
| Liczba stron: | 15 (5-19) |
Abstrakt
Pod pojęciem pamięci dialogicznej, w toku uzupełniania indywidualnych pamięci narodowych, rozumiemy proces tworzenia się pamięci transnarodowej. Zdaniem twórczyni tego pojęcia, niemieckiej pamięciolog Aleidy Assmann, pamięć dialogiczna jest szczególnie ważna dla narodów z trudną przeszłością. Odpowiedzialna i empatyczna narracja o wspólnej nej historii może bowiem stanowić podstawę normowania przyszłych relacji. Celem arty-
kułu jest analiza zjawiska pamięci dialogicznej, na przykładzie polsko-litewskiej debaty na temat wspólnej przeszłości i jej wpływu na aktualne stosunki polityczne. W ostatnim czasie możemy obserwować organizowane przez rządy obu krajów obchody rocznicowe związane z historią Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wspólnego państwa istniejącego między XVI a XVIII wiekiem. W Wilnie w listopadzie 2019 roku odbyła się specjalna uroczystość historyczna – pochowano z honorami szczątki bohaterów, którzy wzięli udział w antyrosyjskim powstaniu styczniowym w latach 1863–1864. Wzięły w niej udział delegacje z Polski, Białorusi i Ukrainy. Uroczystości te wyznaczają charakterystyczną zmianę, jaka dokonała się w litewskiej polityce pamięci w kwestii oceny wspólnego, państwa polsko-litewskiego, dziedzictwa. Proces ten pogłębia wspólnota interesów w sferze bezpieczeństwa, gospodarki i polityki. Członkostwo w Unii Europejskiej i Sojusz Północnoatlantyckim to platformy łączące Polaków i Litwinów w XXI wieku. Członkostwo to daje obu państwom możliwość współpracy i rozwijania wspólnych interesów i wartości. Wspólne sąsiedztwo z rosyjską eksklawą w Kaliningradzie i poczucie zagrożenia ze strony Rosji pogłębia wzajemne polsko-litewskie zrozumienie.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Adamowicz, H. (2020). Linas Linkevičius o stosunkach polsko-litewskich. Kurier Wileński, 6 stycznia. Retrieved from: https://kurierwilenski.lt/2020/01/06/linas-linkevicius-o-stosunkach-polsko-litewskich/ (12.02.2020). |
| 2. | Akińczo, A. (2019). Viktoras Pranckietis: Zadanie Litwy i Polski – utrzymać obecne stosunki. Retrieved from: https://dzieje.pl/aktualnosci/viktoras-pranckietis-zadanie-litwy-i-polski-utrzymac-obecne-stosunki (12.07.2019). |
| 3. | Assmann, A. (2009). Pięć strategii wypierania ze świadomości. In: M. Saryusz-Wolska (ed.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka (pp. 334-336). Kraków: Universitas. |
| 4. | Assmann, A. (2013). Między historią a pamięcią. Antologia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. |
| 5. | Assmann, J. (2008). Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość cywilizacji starożytnych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. |
| 6. | Błachowska, K. (2009). Wiele historii jednego państwa. Obraz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1569 roku w ujęciu historyków polskich, rosyjskich, ukraińskich, litewskich i białoruskich w XIX wieku. Warszawa: Wy- dawnictwo Neriton. |
| 7. | Buraczewski, J. (2020). Mniejszość litewska obchodzi 30. rocznicę odzyskania niepodległości Litwy. Retrieved from: https://www.dzieje.pl/aktualnosci/mniejszosc-litewska-obchodzi-30-rocznice-odzyskania-niepodleglosci-litwy (12.07.2019). |
| 8. | Charlemagne (2018). Lithuania hopes the next century is quieter than the last. The Economist, 15 lutego. Retrieved from: https://www.economist.com/europe/2018/02/15/lithuania-hopes-the-next-century-is-quieter-than-the-last/ (12.07.2019). |
| 9. | Darasz, J. (2019). Polish energy strategy assumptions to 2040. Retrieved from: https://www.obserwatorfinansowy.pl/ |
| 10. | in-english/business/polish-energy-strategy-assumptions-to-2040/ (12.07.2019). |
| 11. | Eidintas, A., Bumblauskas, A., Kulakauskas, A., Tamosaitis, M. (2013). History of Lithuania. Vilnius: Eugrimas Publishing House. |
| 12. | Fuksiewicz, A. (2013). W niewoli schematów. Nowa Europa Wschodnia, 5 (31), 45-50. |
| 13. | Gortat, J. (2015). Niemiecka polityka pamięci wobec ofiar wojny powietrznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. |
| 14. | Halbwachs, M. (1969). Społeczne ramy pamięci. Transl. M. Król. Warszawa: PWN. |
| 15. | Jackiewicz, M. (2017). Recenzja podręcznika do historii dla klasy VII „Atrask istorija” (Odkryj historię). Retrieved from: https://men.gov.pl/zycie-szkoly/ksztalcenie-ogolne/komisje-podrecznikowe/polsko-litewska-dwustronna- komisja/materialy-z-posiedzenia-polsko-litewskiej-dwustronnej-komisji-ekspertow-do-badania-problemow- nauczania-historii-i-geografii-wroclaw-15-19-maja-2017/ (10.10.2019). |
| 16. | Jak Polacy postrzegają swoich sąsiadów (2015). Warszawa, CBOS, 124/2015. Retrieved from: https://www.cbos.pl/ SPISKOM.POL/2015/K_124_15.PDF/ (10.10.2019). |
| 17. | Jakniūnaitė, D. (2015). A small state in the asymmetrical bilateral relations: Lithuania in Lithuanian-Russian relations since 2004. Baltic Journal of Political Science, 4, 70-93. |
| 18. | Kazlauskaitė, R. (2018). Towards an embodied history: Metaphorical models in textbook knowledge of the contro- versial Polish-Lithuanian past. University of Helsinki. Retrieved from: https://www.academia.edu/36688273/ Towards_an_Embodied_History_Metaphorical_Models_in_Textbook_Knowledge_of_the_Controversial_Po- lish-Lithuanian_Past (10.10.2019). |
| 19. | Kennedy, P. (1994). Mocarstwa świata. Narodziny, rozkwit, upadek. Przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w la- tach 1500–2000. Warszawa: Książka i Wiedza. |
| 20. | Le Goff, J. (2007). Historia i pamięć. Transl. A. Gronowska, J. Stryjczyk. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. |
| 21. | Linkevičius congratulates Poland on its Independence Day (2015). Retrieved from: http://by.mfa.lt/default/en/news/linkevicius-congratulates-poland-on-its-independence-day (10.10.2019). |
| 22. | Lowenthal, D. (1985). The past is foreign country. Cambridge: Cambridge Univeristy Press. |
| 23. | Nowak, W. (2017). Między Wschodem a Zachodem – geograficzne ukierunkowanie polityki polonijnej i jego przemiany w latach 1989-2017. Yearbook of the Institute of East-Central Europe, 15 (1), 139-158. |
| 24. | Nye, J.S. (2017). Soft power: The origins and political progress of a concept. Palgrave Communications, 3. Retrieved from: https://ssrn.com/abstract=2942713 or DOI: 10.1057/palcomms.2017.8 (10.10.2019). |
| 25. | Nye, J.S. (1991). Bound to lea: The changing nature of American power. New York: Basic Books. |
| 26. | Nye, J.S. (2012). Przyszłość siły. Transl. B. Działoszyński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. |
| 27. | Pew Research Center (2017). Origins and destinations of European Union migrants within the EU. Retrieved from: https://www.pewresearch.org/global/interactives/origins-destinations-of-european-union-migrants-within-the- eu/ (10.10.2019). |
| 28. | Piwowar, J. (2007-2008). O stereotypach Litwina w Polsce i Polaka na Litwie. Historia i Współczesność. Media – Kultura – Komunikacja Społeczna, 3−4, 201-208. |
| 29. | Prezydent Valdas Adamkus (1999). Przemówienie na Uniwersytecie Warszawskim 2 kwietnia 1998. In: K. Korzeniew- ska (ed. and transl.), Pozostawione historii. Litwini o Polsce i Polakach (pp. 47-52). Kraków: Znak. |
| 30. | Przemówienie Prezydenta Lecha Wałęsy w Sejmie litewskim 26.04.1994 (2013). In: A. Srebrakowski (ed.), My nie bracia, my sąsiedzi. Polska perspektywa stosunków polsko-litewskich. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej. |
| 31. | Public opinion poll shows Lithuanians consider Poland as a key partner (2018). Retrieved from: https://usa.mfa.lt/default/en/news/public-opinion-poll-shows-lithuanians-consider-poland-as-key-partner (10.10.2019). |
| 32. | Rachuba, A., Kiaupene, J., Kiaupe, Z. (2009). Historia Litwy. Dwugłos polsko-litewski. Warszawa: Wydawnictwo DIG. |
| 33. | Ruchniewicz, K. (2018). Polityka historyczna. In: J. Wojdoń (red.), Historia w przestrzeni publicznej (pp. 75-82). War- szawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. |
| 34. | Sąsiedzi (2004). Omnimas. TNS OBOP, 078/04. Retrieved from: http://tnsglobal.pl/archiv_files/078-04.pdf (10.10.2019). Snyder, T. (2006). Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa i Białoruś 1569−1999. Transl. Magda Pietrzak-Merta. Sejny: Pogranicze. |
| 35. | Srebrakowski, A. (2017). Recenzja podręcznika: 1. I. Kapleris, A. Meištas, K. Mickevičius, A. Laužikienė, Ž. Tamkutonytė-Mikailienė, Laikas. Istorijos vadovėlis 10 klasei. I dalis, Vilnius 2016, Briedis Publishers, pp. 160, ilustracje, mapy, diagramy. 1a.) I. Kapleris, A. Meištas, K. Mickevičius, A. Laužikienė, Ž. Tamkutonytė-Mikailienė, Laikas. Isto- rijos vadovėlis 10 klasei. II dalis, Vilnius 2016, pp. 203, ilustracje, mapy, diagramy e-szkoly. Retrieved from: https://men.gov.pl/zycie-szkoly/ksztalcenie-ogolne/komisje-podrecznikowe/polsko-litewska-dwustronna-komisja/materialy-z-posiedzenia-polsko-litewskiej-dwustronnej-komisji-ekspertow-do-badania-problemow- nauczania-historii-i-geografii-wroclaw-15-19-maja-2017 (10.10.2019). |
| 36. | Stobiecki, R. (2018). Pamięć historyczna. In: J. Wojdoń (ed.), Historia w przestrzeni publicznej (pp. 29-38). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. |
| 37. | Szacka, B. (2006). Czas, przeszły, pamięć i mit. Warszawa: Scholar. |
| 38. | Troebst, S. (2012). 23 August: The genesis of a Euro-Atlantic Day of Remembrance. Remembrance and Solidarity. |
| 39. | Studies in 20th Century European History, 1, 15-53. Retrieved from: https://enrs.eu/uploads/media/studies_1. pdf (10.10.2019). |
| 40. | Vilkauskaite, D.O. (2013). From empire to independence: The curious case of the Baltic States 1917-1922. Honors |
| 41. | Scholar Theses, 325. Retrieved from: https://opencommons.uconn.edu/srhonors_theses/325 (10.10.2019). |
| 42. | Wolff-Powęska, A. (2005). Zwycięzcy i zwyciężeni. II wojna światowa w pamięci zbiorowej narodów. Przegląd Zachodni, 2 (6), 4-40. |