Acta Iuris Stetinensis

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Iuris Stetinensis

ISSN: 2083-4373     eISSN: 2545-3181    OAI    DOI: 10.18276/ais.2019.27-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / 3/2019 (27)
Zwrot nakładów z majątku wspólnego małżonków na nieruchomość stanowiącą majątek osobisty drugiego małżonka a ius retentionis – pytanie o celowość poszerzania katalogu wyjątków wymienionych w art. 461 § 2 k.c.

Autorzy: Dominika Mróz-Krysta ORCID
Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński
Słowa kluczowe: prawo zatrzymania analogia nakłady majątek osobisty majątek wspólny
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:17 (137-153)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 1404

Abstrakt

Zgodnie z art. 461 § 1 k.c. w zw. z art. 461 § 2 k.c. zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania). Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych. Nasuwa się pytanie o możliwość stosowania analogii do wyjątków od prawa zatrzymania wymienionych w art. 461 § 2 k.c. w sytuacji, w której po ustaniu małżeństwa (przykładowo: po rozwodzie) były małżonek zamieszkuje nieruchomość stanowiącą majątek osobisty drugiego małżonka, wbrew jego woli, powołując się na obowiązek rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty byłego małżonka. Do opracowania przedstawionego wyżej zagadnienia zastosowałam metodę dogmatyczną, analizując aktualnie obowiązujący stan prawny, wyprowadzając wniosek o dopuszczalności poszerzenia wyjątków od prawa zatrzymania. Przesłankami do zastosowania analogii w prawie cywilnym są podobieństwo ze względu na istotne cechy oraz luka w prawie. W wypadku zamieszkiwania z rozwiedzionym małżonkiem jego nieruchomości wbrew jego woli spełnione zostały one wszystkie. Zamieszkiwanie byłego małżonka nieruchomości drugiego wbrew jego woli jest na tyle naganne, że wykazuje podobieństwo z czynem niedozwolonym, a ustanie prawnorodzinnego tytułu do mieszkania, o którym mowa w art. 281 k.r.o. – podobieństwo do ustania stosunków prawnych o charakterze ciągłym, takich jak użyczenie. Jak wykazano, de lege lata dopuszczalne jest stosowanie analogii z art. 461 § 2 k.c. tak, by były małżonek zamieszkujący nieruchomość drugiego małżonka po ustaniu małżeństwa nie mógł powołać się na prawo zatrzymania. De lege ferenda należałoby postulować ustawowe poszerzenie katalogu wyjątków od prawa zatrzymania.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bieranowski A., Prawa małżonków do mieszkania, w: Małżeńskie prawo majątkowe, Warszawa 2014.
2.Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
3.Doliwa A., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019.
4.Gawlik Z., Janiak A., Kopaczyńska-Pieczniak K., Kozieł G., Niezbecka E., Sokołowski T., w: Komentarz do art. 710 Kodeksu Cywilnego, red. A. Kidyba, LEX – el., Teza 3.
5.Jadczak-Żebrowska M., Prawa i obowiązki małżonków, Warszawa 2017.
6.Janiak A., w: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
7.Kabza E., Problem stosowania analogii w prawie cywilnym, „Forum Prawnicze” 2010, nr 1.
8.Kocot W., Prawo zatrzymania w prawie cywilnym i handlowym, „Państwo i Prawo” 1994, nr 5.
9.Koziński M.H., Glosa do wyroku SN z dnia 31 stycznia 2002 r., IV CKN 651/00, „Przegląd Sądowy” 2003, nr 10.
10.Longchamps de Bérier R., Uzasadnienie projektu kodeksu zobowiązań. Komisja Kodyfikacyjna.
11.Podkomisja prawa o zobowiązaniach, z. 4, Warszawa 1934.
12.Michałowska K., Niemajątkowe wartości życia rodzinnego w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2017.
13.Mróz-Krysta D., Obligacyjne skutki ustawowego prawa odstąpienia od umowy, Warszawa 2014.
14.Olczyk M., Komentarz do art. 28 (1) Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, LEX – el., Teza 1.
15.Nazar M., w: System Prawa Prywatnego. Tom 11. Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014.
16.Pietrzykowski K., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
17.Popiołek W., w: Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
18.Rąpała A., w: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
19.Rzetecka-Gil A, Komentarz do art. 461 Kodeksu Cywilnego, Lex – el., Teza 49.
20.Smyczyński T., w: System Prawa Prywatnego. Tom 11. Prawo Rodzinne i Opiekuńcze, red. T. Smyczyński Warszawa 2014.
21.Wiśniewski T., Glosa do uchwały SN z dnia 29 listopada 1991 r., III CZP 124/91, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1992, z. 9, poz. 207.
22.Wiśniewski T., w: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018;
23.Wiśniewski T., Prawo zatrzymania w Kodeksie Cywilnym, cz. 1, „Przegląd Sądowy” 1999, nr. 2.
24.Zagrobelny K., w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2016.
25.Zoll F., w: System Prawa Prywatnego. Tom 6., Prawo zobowiązań – część ogólna. Suplement, red. A. Olejniczak, Warszawa 2010.
26.Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 28 maja 2019 r., II CSK 587/18, Legalis nr 1942530.
27.Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 31 maja 2019 r., II CSK 618/18, Legalis nr 1950389.
28.Wyrok SA w Krakowie Wydział I Cywilny z 17 listopada 2016 r., I ACa 789/16, Legalis nr 1564467.
29.Wyrok SA w Warszawie – VI Wydział Cywilny z 24 marca 2016 r., VI ACa 67/07, Legalis nr 1460551.