Acta Iuris Stetinensis

Previously: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Iuris Stetinensis

ISSN: 2083-4373    OAI    DOI: 10.18276/ais.2016.15-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Issue archive / 3/2016 (15)
Wolność i prawo a ideał wzajemnej życzliwości
(Liberty and the Law)

Authors: Michał Peno
Uniwersytet Szczeciński
Keywords: philosophy of law retributive justice corrective justice Plato philosophy of state liberty Freedom
Data publikacji całości:2016
Page range:24 (5-28)
Cited-by (Crossref) ?:
Downloads ?: 395

Abstract

The aim of this paper is to demonstrate that the law does not exclude liberty. The scope of considerations over the liberty, community and law is determined by a specified, i.e. Enlightenment-based intellectual tradition. The article analyses two types of communities distinguished by E.J. Weinrib. The first community would be unified just as the Plato’s state was. The second type of communities (rooted in Aristotelian thought) would be characterised by the existence of positive relationship between the individuals who retain a significant degree of autonomy. In Plato’s state there is no law and in Aristotle’s state the law is supposed to organise a community based on training the virtues and kindness towards one another. Which model leaves more liberty to the citizens? Law does not stand in opposition to individual liberty when the citizens are not willing to break the law (law can even impose certain moral rules). However, the state limits liberty when there is no space for criticising the state even if the state and the law were minimal (in the liberal spirit). In that sense, the liberal state may interfere in liberty stronger than the paternalistic state.
Download file

Article file

Bibliography

1.Almeida J., Constitutionalism in Burke’s Reflections as Critique of the Enlightenment Ideas of Originative Political Consent and the Social Compact, „The Catholic Social Science Review” 2012, nr 17.
2.Bauman Z., Ponowoczesnosć jako źródło cierpień, Warszawa 2000.
3.Bauman Z., Socjologia, Poznań 1990. Berlin I., Cztery eseje o wolności, Warszawa 1994.
4.Buchanan J.M., Notes on the Liberal Constitution, „Cato Journal” 1994, nr 1.
5.Chauvin T., Sprawiedliwość: między celowością a bezpieczeństwem prawnym. Ewolucja poglądów Gustawa Radbrucha, „Studia Iuridica” 1999, t. XXXVII.
6.Christie N., Dogodna liczba przestępstw, Warszawa 2004.
7.Czepita S., Reguły konstytutywne a zagadnienia prawoznawstwa, Szczecin 1996.
8.Dennett D.C., Mechanism and Responsibility, w: Free Will, red. G. Watson, New York –Oxford 1982.
9.Double R., The Non Reality of Free Will, New York–Oxford 1991.
10.Duncan R., The structure of Blackstone Commentaries, „Buffalo Law Review” 1979, nr 28.
11.Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998.
12.Feinberg J., Gross H., Philosophy of Law, Belmont 1995.
13.Feinberg J., Harm to Others, New York 1984.
14.Fischer J.M., Frankfurt-Type Examples and Semi-Compatibilism, w: The Oxford Handbook of Free Will, red. R. Kane, Oxford 2005.
15.Frankfurt H., Alternatywne możliwości i odpowiedzialność moralna, w: Filozofia moralności. Postanowienie i odpowiedzialność moralna, red. J. Hołówka, Warszawa 1997.
16.Fuller L., Moralność prawa, Warszawa 1978.
17.Duke G., Hobbes on Political Authority, Practical Reason and Truth, „Law and Philosophy” 2014, nr 33.
18.Griffin J., Sąd wartościujący, Warszawa 2000.
19.Hart H.L.A., Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
20.Hart H.L.A., The Legal Enforcement of Morality, w: Morality and The Law, red. R.M. Baird, S.E. Rosenbaum, Oxford 1988.
21.Hobbes T., Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, Warszawa 1954.
22.Kamela P., Prawo i moralność w koncepcjach H.L.A. Harta, Toruń 2008. Kane R., A Contemporary Introduction to Free Will, New York–Oxford 2005.
23.Karmen A., Poverty, Crime and Criminal Justice, w: From Social Justice to Criminal Justice, Poverty and the Administration of Criminal Law, red. W.C. Heffernan, J. Kleiniged, New York–Oxford 2000.
24.Kauffman A.S., Wychowawcza teoria kary, w: Filozofia moralności. Wina, kara, wybaczenie, red. J. Hołówka, Warszawa 2000.
25.Kieczekian S.F., Nauka Arystotelesa o państwie i prawie, Warszawa 1956.
26.Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. 2, Paryż 1976.
27.Kornatowski W., Zarys dziejów myśli politycznej starożytności, Warszawa 1968.
28.Kraus J., The Limits of Hobbesian Contractarianism, Cambridge 2002.
29.Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, Warszawa 2009.
30.Lyotard J.-F., Postmodernizm dla dzieci, Warszawa 1998.
31.Małek M., Liberalizm etyczny Johna Stuarta Milla. Współczesne ujęcia u Johna Graya i Petera Singera, Wrocław 2010.
32.Marmor A., Right-Based Justification of Punishment, „Israel Law Review” 1987–1988, nr 22.
33.McNeill D.N., Social Freedom and Self-Actualization: „Normative Reconstruction” as a Theory of Justice, „Critical Horizons” 2015, nr 2.
34.Melosik Z., „Epistemologia” postmodernizmu, w:, Nieobecne dyskursy. Część III, red. Z. Kwieciński, Toruń 1993.
35.Morchen H., Władza i panowanie u Heideggera i Adorna, Warszawa 1999.
36.Morris H., Persons and Punishment, „The Monist” 1968, nr 52.
37.Murphy J.B., The Philosophy of Positive Law. Foundations of Jurisprudence, New Haven– London 2005.
38.Nozick R., Anarchia, państwo i utopia, Warszawa 2010.
39.Nozick R., Philosophical Explanations, Cambridge, Mass. 1982.
40.Olszewski H., Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 1973.
41.Ossowska M., Normy moralne. Próba systematyzacji, Warszawa 1970.
42.Peno M., Argument ze strachu – Roberta Nozicka uzasadnienie odpowiedzialności karnej, „Acta Iuris Stetinensis” 2015, nr 10.
43.Peno M., Filozoficzne podstawy karania – uzasadnienie istnienia kary we współczesnych społeczeństwach demokratycznych, w: Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych?, red. O. Nawrot, S. Sykuna, J. Zajadło, Warszawa 2012.
44.Petrażycki L., Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, t. 2, Warszawa 1960.
45.Pharo P., Moralność a socjologia, Warszawa 2008.
46.Polanowska-Sygulska B., Filozofia wolności Isaiaha Berlina, Kraków 1998.
47.Popper K., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1, Warszawa 2007.
48.Porowski M., Rzepliński A., Uwięzienie a wartości, „Studia Prawnicze” 1987, z. 3.
49.Raphael D.D., Problems of Political Philosophy, London 1989.
50.Raz J., Liberty and Trust, w: Natural law, Liberalism and Morality, red. R.P. George, Oxford 1996.
51.Raz J., The Morality of Freedom, Oxford 1986. Ripstein A., Authority and Coercion, „Philosophy and Public Affairs” 2004, nr 32.
52.Rorty R., Przygodność, ironia i solidarność, Warszawa 2009.
53.Russel B., Dzieje zachodnie filozofii i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dziś, Warszawa 2012.
54.Seatle J.R., Umysł, język, społeczeństwo. Filozofia i rzeczywistość, Warszawa 1999.
55.Stelmach J., Brożek B., Soniewiecka M., Załuski W., Paradoksy bioetyki prawniczej, Warszawa 2010.
56.Szyszkowska M., U źródeł współczesnej filozofii prawa i filozofii człowieka, Warszawa 1972, s. 59 i n.
57.Unger R.M., Ruch studiów krytycznych nad prawem, Warszawa 2005.
58.Vacano D von., The Form of Freedom in Plato’s Laws An Interpretation, „Theoria” 2012, nr 142.
59.Weinrib E.J., Liberty, Community and Corrective Justice, „Canadian Journal for Law & Jurisprudence” 1988 nr 1.
60.Williams B., Conflicts of Values, w: The Idea of Freedom. Essays in Honor of Isaiah Berlin, red. A. Ryan, Oxford 1979.
61.Wilson J.Q., Teoria i praktyka stosowania sankcji karnych, Warszawa 2006.
62.Yankah E.N., Crime, Freedom and Civic Bounds: Arthur Ripstein’s Force and Freedom. Kant’s Legal and Political Philosophy, „Crimininal Law and Philosophy” 2012, nr 6.
63.Young R., Implikacje determinizmu, w: Przewodnik po etyce, red. P. Singer, Warszawa 2009.
64.Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Gdańsk 2001. Zizek S., On Belief, New York 2001.