ISSN: 1734-9923
eISSN: 2300-7621
OAI
DOI: 10.18276/aie.2022.60-06
Lista wydań /
60 (2022)
Fetyszystyczny wymiar samorozwoju (zarys problematyki)
| Autorzy: |
Maciej
Urbanek
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie |
| Słowa kluczowe: | samorealizacja dyskurs fetysz ja magia |
| Data publikacji całości: | 2022 |
| Liczba stron: | 21 (113-133) |
Abstrakt
W niniejszym tekście chciałbym argumentować na rzecz tezy, że indywidualistyczną kulturę współczesności przenika specyficzne rozumienie terminu "ja". Fenomeny takie jak blogi life-styleowe, "kult" celebrytów, a szczególnie guru i literatura samorozwojowa składają się na dyskurs na temat człowieka, w ramach którego „ja” nie jest już postrzegane jako wewnętrzna esencja, substancja czy egzystencjalna możliwość, ale staje się określonym, poniekąd uchwytnym przedmiotem. Fraza „być sobą” traci tym samym czynnościowy charakter i zaczyna funkcjonować jak rzeczownik – nazwa pewnej postaci psycho-somatycznej jedności, którą jednostka może (czy wręcz powinna) ucieleśnić. W konsekwencji „ja” zostaje sprowadzone do określonego stylu życia, a ostatecznie jest mu przypisana quasi-magiczna moc kształtowania rzeczywistości człowieka. Staje się ono magiczno-religijnym przedmiotem, który w antropologii określilibyśmy mianem fetyszu.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Apter, E. (2018). Feminizing the fetish: Psychoanalysis and narrative obsession in turn-of-the century france. CORNELL University Press |
| 2. | Barański, J. (2007). Świat rzeczy: Zarys antropologiczny. Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| 3. | Baudrillard, J. (1996). The system of objects (J. Benedict, Tłum.). Verso |
| 4. | Bauman, Z. (2007). Tożsamość ze sklepu, tożsamosć ze spiżarni. W W poszukiwaniu tożsamości. Humanistyczne rozważania interdyscypliname (s. 49–70). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza |
| 5. | Böhme, G. (1998). Antropologia filozoficzna: Ujęcie pragmatyczne : [wykłady z Darmstadt (S. Czerniak, Red.; P. Domański, Tłum.). Wydaw. IFiS PAN [Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk] |
| 6. | Böhme, G. (2014). Cywilizacja naukowo-techniczna. Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne, 2, 403–420 |
| 7. | Böhme, H. (2012). Fetyszyzm i kultura: Inna teoria nowoczesności (M. Falkowski, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN |
| 8. | Bosman, W. (1907). A New and Accurate Description of the Coast of Guinea: Divided into the Gold, the Slave, and the Ivory Coasts (Ballantyne) |
| 9. | Caprino, K. (b.d.). How To Make Your Big Mark In The World With Six Essential Steps. Pobrano 14 czerwiec 2021, z https://www.forbes.com/sites/kathycaprino/?sh=4e57ee0241c9 |
| 10. | Covey, S. R. (2019). 7 nawyków skutecznego działania (I. Majewska-Opiełka, Tłum.). Dom Wydawniczy Rebis |
| 11. | Dant, T. (1996). Fetishism and the Social Value of Objects. The Sociological Review, 44(3), 495–516. https://doi.org/10.1111/j.1467-954X.1996.tb00434.x |
| 12. | Dant, T. (2007). Kultura materialna w rzeczywistości społecznej: Wartości, działania, style życia (J. Barański, Tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| 13. | de Brosses, C. de. (1756). Histoire des navigations aux terres australes. Hachette Livre-Bnf |
| 14. | de Brosses, C. de. (1992). O kulcie fetyszów (M. Skrzypek, Tłum.). Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN |
| 15. | Durkheim, E. (2010). Elementarne formy życia religijnego: System totemiczny w Australii (A. Zadrożyńska, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN |
| 16. | Elliott, A. (2007). Koncepcje „ja”. Wydawnictwo Sic |
| 17. | Evans-Pritchard, E. E. (2007). Religia Nuerów (K. Baraniecka & M. Olszewski, Tłum.). Wydawnictwo Marek Derewiecki |
| 18. | Evans-Pritchard, E. E. (2008). Czary, wyrocznie i magia u Azande: Wersja skrócona (S. Szymański, Tłum.). Państwowy Instytut Wydawniczy |
| 19. | Foucault, M. (2010). Historia seksualności (B. Banasiak, T. Komendant, & K. Matuszewski, Tłum.). Słowo/obraz terytoria |
| 20. | Frazer, J. (1969). Złota Gałąź (H. Krzeczkowski, Tłum.; 3. wyd.). Państwowy Instytut Wydawniczy |
| 21. | Gallagher, S. (Red.). (2013). The Oxford handbook of the self. Oxford University Press |
| 22. | Gehlen, A. (2001). W kręgu antropologii i psychologii społecznej: Studia (K. Krzemień-Ojak, Tłum.). Czytelnik |
| 23. | Gergen, K. J. (2009). Nasycone Ja: Dylematy tożsamości w życiu współczesnym (M. Marody, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN |
| 24. | Giddens, A. (2007). Nowoczesność i tożsamość: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności (A. Szulżycka, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN |
| 25. | Hollis, M., & Lukes, S. (Red.). (1982). Rationality and relativism (1st MIT Press ed). MIT Press |
| 26. | Lasch, C. (2015). Kultura narcyzmu: Amerykańskie życie w czasach malejących oczekiwań (G. Ptaszek & A. Skrzypek, Tłum.). Wydawnictwo Akademickie SEDNO |
| 27. | Latour, B. (2002). Gabriel Tarde and the End of the Social. W The Social in Question. New Bearings in History and the Social Sciences (s. 117–132). Routledge |
| 28. | Latour, B. (2010). Splataja̜c na nowo to, co społeczne: Wprowadzenie do teorii aktora-sieci (K. Abriszewski, Tłum.). Universitas |
| 29. | MacGaffey, W. (1994). African Objects and the Idea of Fetish. RES: Anthropology and Aesthetics, 25, 123–131. JSTOR |
| 30. | Malinowski, B. (1990). Mit, magia, religia (B. Leś, Tłum.; Wyd. 1). Państwowe Wydawn. Naukowe |
| 31. | Marquard, O. (1994). Apologia przypadkowości: Studia filozoficzne (K. Krzemieniowa, Tłum.; Wyd. 1). Oficyna Naukowa |
| 32. | Mauss, M. (2001). Socjologia i antropologia (K. Pomian, M. Król, & J. Szacki, Tłum.). Wydaw. KR |
| 33. | Mokrzycki, E. (Red.). (1992). Racjonalność i styl myślenia. Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN [Polskiej Akademii Nauk] : „Czytelnik” |
| 34. | Pietz, W. (1985). The Problem of the Fetish, I. RES: Anthropology and Aesthetics, 9, 5–17 |
| 35. | Pietz, W. (1987). The Problem of the Fetish, II: The Origin of the Fetish. RES: Anthropology and Aesthetics, 13, 23–45 |
| 36. | Pietz, W. (1988). The Problem of the Fetish, IIIa: Bosman’s Guinea and the Enlightenment Theory of Fetishism. RES: Anthropology and Aesthetics, 16, 105–124 |
| 37. | Plessner, H. (1988). Pytanie o conditio humana: Wybór pism (A. Załuska & M. Łukasiewicz, Tłum.). Państwowy Instytut Wydawniczy |
| 38. | Sendyka, R. (2015). Od kultury ja do kultury siebie: O zwrotnych formach w projektach tożsamościowych. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” |
| 39. | Skrzypek, M. (1992). Rozwój teorii fetyszyzmu od de Brossesa do Freuda. W O kulcie fetyszów. Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN |
| 40. | Tambiah, S. J. (2007). Magia, nauka, religia a zakres racjonalności (B. Hlebowicz, Tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| 41. | Taylor, C. (1996). Etyka autentyczności (A. Pawelec, Tłum.). „Znak” ; Fundacja im. Stefana Batorego |
| 42. | Tolle, E. (2006). Potęga teraźniejszości (M. Kłobukowski, Tłum.). Wydawnictwo A |
| 43. | Żuchowska-Zimnal, G. (2019). Ponowoczesne szaty kultury: Ubiór jako narzędzie konstruowania i komunikowania tożsamości jednostkowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |