Analiza i Egzystencja

ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2021.56-03
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 56 (2021)
Conspiratio maligna w naczyniu, czyli globalne teorie spiskowe a sceptycyzm

Autorzy: Szymon Makuła ORCID
Uniwersytet Śląski
Słowa kluczowe: teorie spiskowe sceptycyzm mózg w naczyniu Hillary Putnam
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:21 (53-73)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Celem artykułu jest porównanie szczególnej odmiany teorii spiskowych, tzw. globalnej teorii spiskowej do sławnego eksperymentu myślowego autorstwa H. Putnama o mózgach w naczyniu. Uznanie istnienia złowrogiego spisku światowego stawia wierzącą weń osobę w podobnej sytuacji do tej, w której znajduje się człowiek próbujący rozstrzygnąć, czy jest mózgiem w naczyniu. Dzieje się tak, ponieważ conspiratio maligna ma niczym nieograniczoną moc wywierania wpływu, kontrolowania, a nawet tworzenia dowolnych aspektów naszego społecznego, politycznego i ekonomicznego życia. Wszechmoc tej tajemniczej organizacji jest powodem, dla którego jej ofiary nie mogą nikomu ufać, ani rządowi, ani naukowcom, a nawet innym wyznawcom teorii spiskowych. Wszystkich – ludzi i instytucje – podejrzewa się o to, że są przekupieni, kontrolowani lub zastraszeni przez spisek. Zachować sceptycyzm wobec wszystkiego, to jedyne wyjście z tej sytuacji.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Aaronovitch D. (2009), Voodoo Histories: The Role of The Conspiracy Theory in Shaping Modern History, Riverhead Books, New York.
2.Abalakina-Paap M., Stephan W.G., Craig T., Gregory W.L. (1999), Beliefs in Conspiracies, „Political Psychology” 20 (3): 637–647.
3.Basham L. (2003), Malevolent Global Conspiracy, „Journal of Social Philosophy” 34 (1): 91–103.
4.Basham L. (2006), Living with the Conspiracy, [w:] Conspiracy Theories: The Philosophical Debate, D. Coady (red.), Ashgate, Hampshire: 61–77.
5.Brotherton R. (2013), Towards a definition of conspiracy theory, „PsyPAG Quarterly: Special Issue: The Psychology of Conspiracy Theories”: 9–14.
6.Byford J. (2011), Conspiracy Theories. A Critical introduction, Palgrave MacMillan UK.
7.Coady D. (red.) (2006), Conspiracy Theories: The Philosophical Debate, Routledge London.
8.Clarke S. (2007), Conspiracy Theories and the Internet – Controlled Demolition and Arrested Development, „Episteme” 4 (2): 167–180.
9.Dentith M.R.X. (2014), The Philosophy of Conspiracy Theories, Palgrave MacMillan UK.
10.Dentith M.R.X. (2016), When Inferring to a Conspiracy might be the Best Explanation, „Social Epistemology” 30 (5-6): 572-591.
11.Dwight C.S. (1976), Mafia: The Prototypical Alien Conspiracy, „The Annals of the American Academy of Political and Social Science” 423 (1): 75–88.
12.Furnham A. (2013), Commercial conspiracy theories: a pilot study, „Frontiers in Psychology” 4 (379).
13.Grzesiak-Feldman M. (2010), O związkach lęku z myśleniem spiskowym, „Studia Psychologiczne” 48: 45–58.
14.Grzesiak-Feldman M. (2016), Psychologia myślenia spiskowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
15.Goertzel T. (1994), Belief in conspiracy theories, „Political Psychology” 15 (4): 733–744.
16.Goertzel T. (2010), Conspiracy theories in science, „EMBO Reports” 11 (7): 493–499.
17.Hofstadter R. (1965), The Paranoid Style in American Politics, and Other Essays, Knopf, New York.
18.Keeley B.L. (2006), Of Conspiracy Theories, [w:] Conspiracy Theories: The Philosophical Debate, D. Coady (red.), Ashgate, Hampshire: 45–61.
19.Korzeniowski K. (2009), O dwóch psychologicznych przesłankach myślenia spiskowego: Alienacja i autorytaryzm, „Psychologia Społeczna” 3: 144–154.
20.Krzemiński I. (2004), Postawy antysemickie po dziesięciu latach i ich wyznaczniki, [w:] Czy Polacy są antysemitami?, I. Krzeminiski (red.), Oficyna Naukowa, Warszawa: 146–198.
21.Putnam H. (1998), Mózgi w naczyniu, tłum. A. Grobler, [w:] idem, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, PWN, Warszawa: 295–325.
22.Sullivan D., Landau M. i Rothschild K. (2010), An existential function of enemyship: Evidence that people attribute influence to personal and political enemies to compensate for threat to control, „Journal of Personality and Social Psychology” 98 (3): 434–449.
23.Sunstein R.C., Vermeule A. (2008), Conspiracy Theoires, „Harvard Public Law Working Paper” 08–03; „U of Chicago, Public Law Working Paper” 199; „U of Chicago Law & Economics, Olin Working Paper” 387.
24.Swami V., Chamorro-Premuizc T., Furnham, A. (2010), Unanswered Questions: A Preliminary Investigation of Personality and Individual Diffrence Predictors of 9/11 Conspiracist Beliefs, „Applied Cognitive Psychology” 24 (6): 749–761.
25.Swami V., Furnham A., (2012), Examining conspiracist beliefs theories, [w:] Power, politics, and paranoia: Why people are suspicious of their leaders, W. van Prooijen, P.A.M. van Lange (red.), Cambridge University Press: 218–236.
26.Swami, V. (2012), Social psychological origins of conspiracy theories: The case of the Jewish conspiracy theory in Malaysia, „Frontiers in Psychology” 3: 280.
27.Whiston J.A. i Galinsky A.D. (2008), Lacking control increases illusory pattern perceptions, „Science” 322: 115–117.
28.Wood M..J., Douglas K.M., Sutton R.M. (2012), Dead and alive: Beliefs in Contradictory Conspiracy Theories, „Social Psychological and Personality Science” 3 (6): 767–773.