Acta Biologica

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Biologica

ISSN: 2450-8330     eISSN: 2353-3013    OAI    DOI: 10.18276/ab.2016.23-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ

Lista wydań / No. 23
Differentation of Scots pine (Pinus sylvestris L.) seed orchard in Gidyle on basin of morphological needles trains
(Zróżnicowanie cech plantacji nasiennej sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w Giedylach na podstawie cech morfologicznych igieł)

Autorzy: Renata Słonimska-Walkowiak
University of Szczecin, Institute for Research on Biodiversity, Faculty of Biology, Department of Cell Biology, ul. Wąska 13, 71-415 Szczecin, Poland

Maria Krzakowa
Adam Mickiewicz University, Institute of Experimental Biology, Department of Genetics, ul. Umultowska 89, 61-614 Poznań, Poland
Słowa kluczowe: zmienność igieł igły plantacja nasienna Pinus sylvestris L. zmienność genetyczna
Data publikacji całości:2016
Liczba stron:15 (101-115)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Przedmiotem badań była analiza zmienności plantacji nasiennej sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) pod względem kompleksu dziewięciu cech morfo-anatomicznych igieł.Przeprowadzono następujące pomiary: długość szpilki, liczba kanałów żywicznych, grubość epidermy po stronie płaskiej igły, średnia szerokość trzech komórek epidermy po stronie płaskiej igły, szerokość przekroju poprzecznego igły, grubość przekroju poprzecznego igły, stosunek wysokość przekroju poprzecznego igły do szerokości przekroju poprzecznego czyli stosunek cechy 6 do 5, odległość wiązek przewodzących (w mm), wskaźnik Marceta tj. szerokość przekroju x odległość wiązek przewodzących podzielona przez grubość przekroju poprzecznego czyli cecha 5 x cecha 8 podzielona przez cechę 6. Zbadano wewnątrzpopulacyjną zmienność 150 klonów sosny zwyczajnej Pinus sylvstris L. z plantacji nasiennej w Giedylach, Nadleśnictwo Orneta na terenie RDLP Olsztyn. Zastosowany zespół cech oceniono testem mocy dyskryminacyjnej, obliczono charakterystyki cech, współczynniki korelacji między nimi oraz oceniono stopień udziału poszczególnych cech w konstrukcji zmiennych kanonicznych. Uzyskane w wyniku opracowania biometrycznego dane stanowiły podstawę do wykonania analiz statystycznych: wielozmiennej analizy wariancji wraz z testowaniem hipotez statystycznych i analizy zmiennych kanonicznych. Wyznaczono odległości Mahalanobisa między drzewami, a na podstawie ich najkrótszych wartości skonstruowano dendryt. Metodą grupowania aglomeratywnego, opartego na najbliższym sąsiedztwie, zbadano jednorodność populacji. Stwierdzono, że cechami, które najlepiej różnicują badaną plantację są: wskaźnik Marceta oraz odległości między wiązkami przewodzącymi.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bernadzki E. 1993. Wybrane problemy uprawy. In: Biologia sosny zwyczajnej, S. Białobok, A. Boratyński, W. Bugała (eds.). Wydawnictwo Sorus, Poznań–Kórnik, pp. 409–428.
2.Białobok S., Boratyński A., Bugała W. 1993. Biologia sosny zwyczajnej. Wydawnictwo Sorus, Poznań–Kórnik.
3.Bobowicz M.A. 1984. Variability of needles in Polish populations of Scots pine (Pinus sylvestris L.). Bull. Soc. Amis. Sci. Lett. Ser. D, 24: 97–104.
4.Bobowicz M.A. 1988. Defferentiation of Pinus sylvestris L., Pinus mugo Turra, pines from „Bór na Czerwonym” and from Zieleniec in traits of one-and two-years-old cone. Bull. Soc. Amis. Sci. Lett. Ser. D, 26: 99–108.
5.Bobowicz M.A.1990. Analiza struktury morfologicznej sosny zwyczajnej Pinus sylvestris L. z „Boru na Czerwonym” w Kotlinie Nowotarskiej. Wyd. Nauk. UAM, Ser. Biologia, 41: 1–92.
6.Bobowicz M.A., Błasiński A., Szweykowski J. 1983. Variability of cones in Polish populations of Scotch pine (Pinus sylvestris L.) Bull. Soc. Amis. Sci. Lett. Poznań Ser. D, 22: 51–61.
7.Bobowicz M.A. Korczyk A.F. 1994a. Interpopulational variability of Pinus sylvestris L. in eight Polish localities expressed in morphological and anatomical traits of needles. Acta Soc. Bot. Pol., 63: 67–76.
8.Bobowicz M.A. Korczyk A.F. 1994b. Variability of eight Polish populations of Pinus sylvestris L. expressed in traits of cones. Acta Soc. Bot. Pol., 63: 191–198.
9.Boratyński A. 1993 Systematyka i geograficzne rozmieszczenie. In: Biologia sosny zwyczajnej, S. Białobok, A. Boratyński, W. Bugała (eds.). Sorus, Poznań–Kórnik, pp. 112–125.
10.Burczyk J. 1990. Struktura genetyczna plantacji nasiennej sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w Nadleśnictwie Gniewkowo. Arboretum Kórnickie, 35: 91–103.
11.Burczyk J. Dzialuk A., Lewandowski A. 2000: Zmienność genetyczna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na klonowej plantacji nasiennej w Gniewkowie. Sylwan, 7: 65–74.
12.Caliński T. 1970. Wielozmienna analiza wariancji i pokrewne metody wielowymiarowe. Materiały Kursu Szkoleniowego PTB i Wydziału V, PAN Warszawa.
13.Caliński T., Dyczkowski A., Kaczmarek Z., 1976. Testing the hypothesis in multivariate analysis of variance. (In Polish) Rocznik Akademii Rolniczej w Poznaniu. Algor. Biometr. Statyst., 44: 76–95.
14.Ceranka B., Chudzik H., Czajka S., Kaczmarek Z. 1976. Multivariate analysis of variance for one-way classification. (In Polish) Rocznik Akademii Rolniczej w Poznaniu Algor. Biometr. Statyst., 86: 3–21.
15.Dzialuk A., Burczyk J. 2002 comparison of genetic diversity of Scots pine (Pinus sylvestris L.) from qualified seed-tree stand and clonal seed orchard. Ecol. Ques., 2: 89–94.
16.Dzialuk A., Burczyk J. 2006 Zmiany struktury genetycznej pomiędzy populacją rodzicielską a potomną w drzewostanie nasiennym sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Sylwan, 10: 30–38.
17.Giertych M. 1989. Doskonalenie składu genetycznego populacji drzew leśnych. Wydawnictwo SGGW-AR, pp. 1–59.
18.Gullberg U., Yazdani R., Rudin D., Ryman N. 1985. Allozyme variation in Scots pine (Pinus sylvestris L.) in Sweden. Silvae Genetica, 34: 193–201.
19.Korczyk A.F. 1980. Pędy proleptyczne u 3-letniego potomstwa drzew doborowych sosny pospolitej (Pinus sylvestris L.). Sylwan, 10: 27–34.
20.Korczyk A.F. 1986 Badania nad wartością genetyczną drzew doborowych sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Metoda doświadczalna z półrodzeństwa i powierzchni doświadczalnej. Prace. IBL, 641–643.
21.Kowalczyk J., Markiewicz P., Chałupka W., Matras J. 2011. Plantacje nasienne – rola i znaczenie w gospodarce leśnej. Las Polski, 22: 18–20.
22.Krzakowa M. 1979: Enzymatyczna zmiennosc miedzypopulacyjna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Wyd. UAM, Ser. Biol., 17.
23.Krzakowa M., Urbaniak L., Korczyk F.A. 1994: Chromatographic studies on phenolic compounds in Scots pine (Pinus sylvestris L.). Bull. Soc. Amis Scienc. Lettr. Poznan. 30: 11–21.
24.Krzakowa M., Lisowska D. 1996: Genetyczne zróżnicowanie populacji sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) z Piekielnej Góry. Sympozjum naukowe. Środowisko przyrodnicze Parku Narodowego Gór Stołowych, Kudowa Zdrój 11–13.10.1996, pp. 126–131.
25.Matras J. 1992. Podstawy selekcji drzew leśnych i zachowania zasobów genetycznych. Postęp Techniczno-Leśny, 51: 9–15.
26.Mitton J.B. 1983. Conifers. W: Isozymes in some of its hybrids. D.S. Tanksley, J.T. Orton (eds.), Silvaae Genetica, 1: 1–9.
27.Müller-Starck G.1991. Genetic processes in seed orchards. In:Genetics of Scots pine, M. Giertych, M. Csaba (eds.). Akademiai Kiado, Budapest, pp. 147–162.
28.Muona O., Szmidt A.E. 1985. A multilocus study of natural populations of Pinus sylvestris L. In: Population genetics in Foresty. Lecture Notes in Biomethematics 60, H.R. Gregorius. Springer, Verlag, Berlin, pp. 226–240.
29.Nowakowska J. 2007: Zmienność genetyczna polskich wybranych populacji sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na podstawie analiz polimorfizmu DNA. Prace Inst. Bad. Leśnictwa, Rozprawy i Monografie, 9.
30.Odrzykoski I. 2002. Badanie nad zmiennością genetyczną kosodrzewiny (P. mugo) z wykorzystaniem markerów biochemicznych i molekularnych DNA. Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań, Seria Biologia, 67.
31.Prus-Głowacki W., Stephen B.R. 1994. Genetic Variation of Pinus sylvestris L. from Spain in relation to other European populations. Silvae Genetica, 43 (1): 7–14.
32.Przybylski T. 1993. Wybrane problemy uprawy. In: Biologia sosny zwyczajnej, S. Białobok, A. Boratyński, W. Bugała (eds.). Soreus, Poznań–Kórnik, pp. 428–435.
33.Przybylski P., Jastrzębski S. 2011 Struktura genetyczna plantacji nasiennej sosny zwyczajnej w Nadleśnictwie Susz. Episteme, 15: 353–3358.
34.Rudin D., Lindgren D. 1977. Isozyme studies in seed orchards. Studia Forest. Suec., 139: 1–23.
35.Sokołowski S. 1931. Prace biometryczne nad rasami sosny zwyczajnej (Pinus silvestris L.) na ziemiach Polski. Prace Rolniczo-Leśne PAU, 5: 1–106.
36.Skrzyszewski J. 2004. Charakterystyka morfologiczno-przyrostowa sosny zwyczajnej Pinus sylvestris L. w polskiej części Karpat i Sudetów. Zeszyty Naukowe AR Kraków, 411.
37.Stace C.A. 1993. Taksonomia roślin i biostatystyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
38.Staszkiewicz J. 1961. Zmienność współczesnych i kopalnych szyszek sosny zwyczajnej (Pinus silvestris L.). Fragmenta Floristica et Geobotanica, 7: 97–160.
39.Staszkiewicz J. 1968. Badania nad sosną zwyczajną z Europy południowo-wschodniej i Kaukazu oraz jej stosunkiem do sosny z innych obszarów Europy oparte na zmienności morfologicznej szyszek. Fragm. Flor. Geobot., 14: 259–315.
40.Staszkiewicz J. 1993. Zmienność morfologiczna szpilek, szyszek i nasion. In: Biologia sosny zwyczajnej, S. Białobok, A. Boratynski, W. Bugała (eds.). Wydawnictwo Sorus, Poznań–Kórnik, pp. 33–42.
41.Sułkowski M., Kowalczyk J., Przybylski P. 2008 Zmienność genetyczna i ekotypowa buka zwyczajnego (Fagus sylvestris L.) w Polsce. Leśne Prace Badawcze, 62 (2): 37–46.
42.Szweykowski J., Bobowicz M.A., Koźlicka M. 1976.The variability of Pinus mugo Turra in Poland III. A natural population from borowina in Góry Izerskie mts (SW Poland). Bull. Soc. Amis Sci. Lett., Ser. D, 16: 17–28.
43.Szweykowski J. Urbaniak L. 1982. An interesting chemical polymorphism in Pinus sylvestris L. Acta Soc. Bot. Pol., 51: 441–452.
44.Urbaniak L. 1997: Biometric characters of seeds and wings as markers of geographical differentiation between European Scots pine (Pinus sylvestris L.) provenances. Acta Soc. Bot. Pol., 3–4: 371–378.
45.Urbaniak L. 1998. Zróżnicowanie geograficzne sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L) z terenu Eurazji na podstawie cech anatomicznych i morfologicznych igieł. Ser. Biol., 58. Wyd. Naukowe UAM. Poznań.
46.Urbaniak L. 2009. Badanie porównawcze cech morfologicznych igeł populacji Pinus sylvestris L. z terenów Wielkopolskiego i Słowińskiego Parku Narodowego oraz Borów Tucholskich. In: Wielkopolski Park Narodowy w badaniach przyrodniczych, B. Walna, L. Kaczmarek, R. Dondajewska (eds.). Poznań–Jeziory, pp. 135–142.
47.Urbaniak L. Voncina G. 2008. Charakterystyka sosny zwyczajnej Pinus sylvestris L. z Sokolicy, Kazalnicy i Czertezika w cechach morfologicznych igieł. Pieniny – Przyroda i Człowiek, 10: 19–26.
48.Urbaniak L., Karliñski L., Popielarz R. 2003. Variation of morphological needle characters of Scots pine (Pinus sylvestris L.) populations in different habitats. Acta Soc. Bot. Pol., 2 (1): 37–44.
49.Urbaniak L., Pawlaczyk E.M., Lewandowska-Wosik A., Biczak A. 2008. Zróżnicowanie cech anatomicznych igieł sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) jako wyraz adaptacji do odrębnych warunków środowiska w Borach Tucholskich. Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach, 2: 57–71.
50.Urbaniak L., Pawlaczyk E.M., Lesiczka 2013. Zmienność cech morfologicznych igeł wyrazem plastyczności populacji sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) zlokalizowanej w Nadleśnictwie Janów Lubelski. Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach, 7: 186–196.
51.Wesoły W. 1996. Czy potrzebny jest leśny bank genów? Przyroda Polska, 4: 27.
52.Zajączkowski M. 1949. Studia nad sosną zwyczajną w Tatrach i Pieninach. Prace Rolniczo-Leśne PAU, 45.